Dowód z dokumentu elektronicznego w procesie cywilnym
Celem niniejszej rozprawy jest wskazanie, że dokument elektroniczny jest
dopuszczalnym środkiem dowodowym w procesie cywilnym, a także udzielenie odpowiedzi na
pytanie, w jaki sposób należy go przeprowadzić oraz zakwalifikować go w oparciu o
katalog środków dowodowych wskazany przez prawodawcę.
Tezą główną rozprawy jest założenie, że dokument elektroniczny jest w istocie
odmiennym od dotychczas znanych środków dowodowych i z uwagi na jego skomplikowany,
niejednorodny charakter, powinien być odrębnie uregulowany w Kodeksie postępowania
cywilnego. Ponadto w rozprawie zostało wykazane, że dowodem w procesie cywilnym może
być właściwie wszystko, a potwierdza to otwarty katalog środków dowodowych, co
znajduje potwierdzenie w przepisach unijnych, które niejako wymuszają na sądach państw
członkowskich, by nie odmawiały dowodom elektronicznym waloru dowodu. Dalsze rozważania
pozwoliły stwierdzić, że dokument elektroniczny, mimo częściowo wspólnej nazwy z
dokumentem, ma z nim niewiele wspólnego, a w konkluzji wyrazić przekonanie, że bez
względu na rodzaj podpisu elektronicznego, jakim będzie opatrzony, dokument
elektroniczny będzie dowodem w procesie cywilnym, jednakże rodzaj podpisu może mieć
wpływ na jego moc dowodową.
Pod rozwagę wzięte zostały możliwości przeprowadzenia dowodu z dokumentu
elektronicznego w oparciu o przepisy regulujące dowód z dokumentu, dowód z oględzin
oraz jako inny środek dowodowy oraz w przypadku gdy składowi orzekającemu brakuje
wiedzy fachowej dotyczącej elektronicznego dokumentu, która
pozwoliłaby na dokonanie samodzielnej oceny jego wartości możliwość subsydiarnego
wykorzystania dowodu z opinii biegłego.
Zawarte w rozprawie refleksje dotyczące dokumentu elektronicznego uwzględniają
także projektowane nowe brzmienie przepisów zwłaszcza Kodeksu cywilnego i Kodeksu
postępowania cywilnego, które znacząco zmienią dotychczasowe regulacje dotyczące
dokumentu.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Spis orzecznictwa
Wykaz literatury
Wstęp
Rozdział I. Pojęcie dokumentu a pojęcie dokumentu elektronicznego
§ 1.Definicja dokumentu
I.Dokumenty sensu stricto i dokumenty sensu largo
II.Definicje doktrynalne
III.Dokument w rozumieniu niniejszej pracy
IV.Definicje ustawowe dokumentu
V.Odpis dokumentu
VI.Podwójny charakter dokumentu
VII.Znaki pisarskie
VIII.Technika utrwalenia
IX.Treść
§ 2.Definicja dokumentu elektronicznego
I.Dokument elektroniczny jako dowód elektroniczny
II.Dokument elektroniczny (e-dokument) sensu largo
1.Dokument zdigitalizowany
2.Dokument elektroniczny
III.Wielość definicji
IV.Definicja ustawowa
V.Nośnik informacji (danych)
VI.Struktura e-dokumentu
VII.Rodzaje dokumentów elektronicznych
1.Oryginał a kopia
2.Kopie zapasowe
3.Rodzaje kopii zapasowych
VIII.Dokument elektroniczny w postępowaniu cywilnym
IX.Dokument elektroniczny w rozumieniu niniejszej rozprawy
§ 3.Definicja dokumentu w języku potocznym
§ 4.Dokument w ujęciu prawa materialnego i procesowego
§ 5.Dokument w innych procedurach
I.Definicja dokumentu w postępowaniu karnym
II.Definicja dokumentu w postępowaniu administracyjnym
III.Definicja dokumentu w postępowaniu podatkowym
IV.Definicja dokumentu w postępowaniu sądowoadministracyjnym
§ 6.Dokument w projektowanych zmianach Kodeksu cywilnego
I.Nośnik dokumentu
§ 7.Dokument w projektowanych zmianach Kodeksu postępowania cywilnego
Rozdział II. Podpis jako element dokumentu
§ 1.Podpis w ujęciu ogólnym
§ 2.Funkcje podpisu
§ 3.Rodzaje podpisów
§ 4.Podpis własnoręczny
I.Mechaniczne powielanie podpisu
II.Zastępcze postacie podpisu
III.Parafa i skrót podpisu
IV.Czytelność podpisu
V.Problem pseudonimu
VI.Podpis osoby prawnej i tzw. "ułomnej osoby prawnej"
VII.Podpis pełnomocnika (przedstawiciela ustawowego)
VIII.Podpis in blanco
IX.Podpis w prawie procesowym
§ 5.Podpis elektroniczny
I.Uwagi ogólne
II.Rodzaje podpisów elektronicznych
III.Podpis elektroniczny a podpis cyfrowy
IV.Zwykły podpis elektroniczny
V.Bezpieczny podpis elektroniczny
VI.Kwalifikowany podpis elektroniczny
VII.Problem ważności kwalifikowanego certyfikatu
VIII.Pieczęć elektroniczna
IX.Podpis elektroniczny w prawie procesowym
§ 6.Porównanie podpisu własnoręcznego i podpisu elektronicznego
§ 7.Ekwiwalentność podpisu własnoręcznego i podpisu elektronicznego
§ 8.Problem podpisu jako elementu koniecznego dokumentu
Rozdział III. Dopuszczalność dowodu z e-dokumentu
§ 1.Wniosek dowodowy
§ 2.Sposób oznaczenia środka dowodowego w postaci dokumentu elektronicznego
§ 3.Dopuszczenie dowodu
§ 4.Miejsce przeprowadzania dowodów
§ 5.Przeprowadzenie dowodu przez sąd wezwany lub sędziego wyznaczonego
§ 6.Roztrząsanie wyników postępowania dowodowego
§ 7.Dowód z dokumentu uzyskany bezprawnie
I.Uwagi wstępne
II.Dokumenty uzyskane w wyniku przestępstwa
III.Sfałszowane dokumenty
IV.Źródła zakazów dowodowych
V.Przykłady dowodów niedopuszczalnych
11.Dokumenty zawierające informacje niejawne
12.Dokumenty objęte prawem odmowy przedstawienia
13.Dokumenty objęte tajemnicą lekarską
14.Dokumenty objęte tajemnicą bankową
15.Dokumenty objęte tajemnicą dziennikarską
16.Dokumenty o charakterze prywatnym
17.Nagranie dźwięku, obrazu lub dźwięku i obrazu
18.Urządzenia monitorujące w zakładzie pracy
19.Billingi
10.E-maile kontrolowane przez pracodawcę
11.Dowód z danych biometrycznych
12.Informacje geolokalizacyjne
VI.Uwagi końcowe
Rozdział IV. E-dokument jako dokument
§ 1.Uwagi ogólne
§ 2.Przyporządkowanie e-dokumentu do dowodu z dokumentu
I.Podziały odnoszące się do dokumentów
1.Dokumenty konstytutywne i narratywne
2.Dokumenty urzędowe i prywatne
3.Oryginały i wtórniki
4.Inne podziały dokumentów
II.Ograniczenia dowodowe
1.Ograniczenia z Kodeksu postępowania cywilnego
2.Ograniczenia z ustawy o języku polskim
III.Domniemania związane z dokumentami wynikające z przepisów Kodeksu postępowania
cywilnego
1.Domniemanie prawdziwości
2.Domniemanie zgodności ze stanem rzeczywistym
3.Domniemanie pochodzenia oświadczenia zawartego w dokumencie prywatnym od osoby, która
go podpisała
IV.Domniemania związane ze szczególnymi rodzajami dokumentów
1.Domniemanie z art. 17 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym
2.Domniemanie z art. 3 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece
3.Domniemanie z art. 466 KC
4.Domniemanie z art. 815 § 2 KPC
5.Domniemanie z art. 4 Prawa o aktach stanu cywilnego
V.Domniemania związane z podpisem elektronicznym
1.Domniemanie integralności danych
2.Domniemanie dotyczące osoby uwidocznionej w certyfikacie
3.Domniemanie dotyczące urządzeń i danych
4.Domniemanie dotyczące chwili złożenia podpisu elektronicznego
§ 3.Pisemność jako cecha dokumentu
§ 4.Różnice między e-dokumentem a dokumentem
§ 5.Problemy techniczne związane z dokumentem elektronicznym
§ 6.Zmiana formatu
§ 7.Problemy techniczne związane z konwersją formatu
§ 8.Skutki zmiany formatu
§ 9.Przechowywanie e-dokumentu
§ 10.Forma czynności prawnej a dokument
I.Powiązanie formy czynności prawnej z dokumentem
II.Forma ad solemnitatem (pod rygorem nieważności)
III.Forma ad probationem (dla celów dowodowych)
IV.Forma ad eventum (dla wywołania oznaczonych skutków prawnych)
V.Formy oświadczeń zawartych w dokumentach
1.Forma dokumentowa
2.Forma pisemna
3.Forma elektroniczna
4.Znakowanie czasem dokumentu elektronicznego
? 11.Początek dowodu na piśmie
? 12.Uwagi końcowe
Rozdział V. Dokument jako obiekt oględzin
§ 1.Uwagi ogólne
§ 2.Dokument przedmiotem oględzin
§ 3.Dostęp do zawartości intelektualnej dokumentu elektronicznego
§ 4.Miejsce oględzin
§ 5.Obowiązek przedstawienia przedmiotu oględzin
§ 6.Oględziny a inne dowody
§ 7.Odmowa przedstawienia obiektu oględzin
§ 8.Przeprowadzenie dowodu z oględzin
§ 9.Uwagi końcowe
Rozdział VI. E-dokument jako inny środek dowodowy
§ 1.Uwagi ogólne
§ 2.Różnice pomiędzy innym środkiem dowodowym a dokumentem
§ 3.Inny środek dowodowy po nowelizacji
§ 4.Dokument a dowód z filmu, telewizji i innych przyrządów utrwalających albo
przenoszących obrazy
§ 5.Dokument a dowód z płyt lub taśm dźwiękowych i innych przyrządów
utrwalających albo przenoszących dźwięki
§ 6.Dokument a dowód z fotokopii, fotografii, planów, rysunków
§ 7.Inne dowody nienazwane
§ 8.Uwagi końcowe
Rozdział VII. Dokument elektroniczny jako przedmiot opinii biegłego
§ 1.Uwagi ogólne
§ 2.Udział biegłego w postępowaniu sądowym
I.Funkcja pomocnicza przy zbieraniu materiału źródłowego
II.Samodzielne zbieranie materiału i wyciąganie wniosków po jego opracowaniu
III.Opracowywanie i wyciąganie wniosków ze zgromadzonego materiału
IV.Wzbogacenie wiedzy sądu o pewne prawidłowości ogólne
§ 3.Konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego
§ 4.Badanie e-dokumentu
§ 5.Problem zaszyfrowanych danych
§ 6.Specjalność biegłego
§ 7.Budowa opinii
§ 8.Kategoryczność opinii
§ 9.Odmowa sporządzenia opinii
§ 10.Okazanie akt biegłemu
§ 11.Ocena opinii
§ 12.Związanie sądu opinią
§ 13.Opinia biegłego a ustalanie faktów
§ 14.Prywatna opinia
§ 15.Opinia biegłego co do innego dowodu
§ 16.Uwagi końcowe
Rozdział VIII. Moc dowodowa dokumentu elektronicznego
§ 1.Rozważania na tle aktualnych przepisów
§ 2.Rozważania na tle projektowanych przepisów
§ 3.Postulaty de lege ferenda
Rozdział IX. E-dokumenty - przykłady
§ 1.Elektroniczne orzeczenia
I.Uwagi ogólne
II.Orzeczenia jako dokumenty urzędowe
III.E-wyrok
IV.E-nakaz zapłaty
1.Charakter prawny nakazu zapłaty
2.Forma nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym
V.E-postanowienie
1.E-klauzula wykonalności
VI.Wydruki e-orzeczeń
§ 2.E-zarządzenie
I.E-zarządzenie o zwrocie pozwu
§ 3.Elektroniczne akta
I.Uwagi wstępne
II.Elektroniczne akta w elektronicznym postępowaniu upominawczym
III.Dowód z akt
§ 4.E-protokół
I.Protokół - uwagi ogólne
II.Protokół sprzed nowelizacji
III.Protokół - aktualna regulacja
IV.Struktura protokołu
V.Transkrypcja
VI.Udostępnianie zapisu
VII.Uzupełnienie i zmiana protokołu
VIII.E-protokół jako dokument
§ 5.E-decyzja administracyjna
I.Decyzja administracyjna
II.E-decyzja administracyjna
§ 6.Inne e-dokumenty administracyjne
I.Uwagi ogólne
II.Dokumenty elektroniczne w Kodeksie postępowania administracyjnego
III.Dokumenty elektroniczne w Ordynacji podatkowej
IV.Dokumenty elektroniczne w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych
§ 7.E-dokument bankowy
I.Uwagi ogólne
II.E-bankowy tytuł egzekucyjny
§ 8.E-faktura VAT
I.Faktura VAT
II.Faktura VAT jako szczególny rodzaj dowodu
III.E-faktura VAT
§ 9.E-zapis na sąd polubowny
I.Uwagi ogólne
II.Forma zapisu na sąd polubowny
III.Postać elektroniczna
§ 10.E-dokument zagraniczny
§ 11.E-akt notarialny
I.Wykorzystanie podpisu elektronicznego przez notariusza
II.Propozycje przedstawienia aktu notarialnego
III.Przeszkody na drodze do e-aktu notarialnego
1.Kontakt notariusza ze stronami czynności
2.Elementy aktu notarialnego
3.Pieczęć urzędowa
4.Klauzula wykonalności
5.Pouczenie przez notariusza
6.Podpisy
7.Sprzęt i oprogramowanie
8.Archiwizacja
IV.Brak podstawy prawnej dla e-aktu notarialnego
V.Przesyłanie dokumentów drogą elektroniczną
Rozdział X. Wydruki i dokumenty zdigitalizowane
§ 1.Status wydruków i status danych zawartych w rejestrach de lege ferenda
I.Wydruki komputerowe
II.Wydruki dokumentów elektronicznych
III.Niepoświadczone (niepodpisane) wydruki
IV.Wydruki z Krajowego Rejestru Sądowego
V.Wydruki z ksiąg wieczystych
VI.Wydruki stron www
VII.Problem digitalizacji dokumentów
1.Digitalizacja dokumentów
2.Wydruki zeskanowanych dokumentów
3.Dane z rejestrów uwagi de lege ferenda
a.Dane z rejestrów sądowych jako dowódw postępowaniu cywilnym
b.Dane z rejestrów dotyczące umocowania podmiotów do działania w sprawie
Zakończenie
Indeks rzeczowy
304 strony, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka
