Książka prof. zw. dr. hab. inż. Jana Steczkowskiego "Opis statystyczny.
Pozyskiwanie, przetwarzanie i analizowanie informacji" jest znakomitym podręcznikiem
z zakresu wykorzystania metod ilościowych do badań społeczno-ekonomicznych i obejmuje
pełny zakres podstaw statystyki, określanych mianem statystyki opisowej.
Należy zwrócić uwagę na świeżość pracy, nowatorstwo i nietypowe potraktowanie
wielu problemów. Autor wydobył z zakamarków literatury przedmiotu wiele interesujących
„perełek”, które sprawiają, że studiowanie statystyki może stać się zajęciem
niezbyt nużącym. Wyróżnia to pozytywnie prezentowaną książkę od wielu
opublikowanych w ostatnich latach polskich podręczników statystyki mających
schematyczny charakter. Ksiązkę Profesora Jana Steczkowskiego można także zalecać nie
tylko do studiowania statystyki, ale także jako pracę z zakresu metodologii badań w
ramach seminarium dyplomowego z każdego przedmiotu, w którym wykorzystywane jest
ilościowe podejście do analizowanych zjawisk. Stanowi ona także doskonałe
uzupełnienie projektu distance learning realizowanego przez Wyższa Szkołę Informatyki
i Zarządzania w Rzeszowie. Materiały DL są tekstami nieco sformalizowanymi, można
więc powiedzieć „bezosobowymi” i brakuje w nich indywidualnego stylu, który
niewątpliwie jest silną stroną książki.
Podręcznik podzielony jest na cztery rozdziały.
Pierwszy zawiera omówienie podstawowych pojęć i definicji spotykanych w
statystyce, a więc – zbiorowości i jednostki statystycznej, cechy,
materiałów i źródeł statystycznych, błędów statystycznych, grupowania
statystycznego, szeregów i rodzajów, a także metod prezentacji tabelarycznej i
graficznej danych.
Rozdział drugi omawia najważniejsze parametry rozkładu jednej zmiennej
– miary położenia, zmienności, asymetrii, koncentracji, spłaszczenia, a także
wskaźniki ekonomiczne.
Rozdział trzeci poświecony jest analizie szeregów czasowych,
zarówno przy użyciu indeksów dynamiki, jak i ekonometrycznych procedur wygładzania
szeregów czasowych oraz wyodrębniania ich składników (trendu, wahań cyklicznych i
wahań sezonowych).
Ostatni, czwarty rozdział obejmuje charakterystykę podstawowych procedur
badania współzależności zjawisk, zarówno zależności liniowych, jak i
krzywoliniowych, a także korelacji i regresji wielorakiej oraz cząstkowej.
Ponadto omówione zostały przypadki analizy zależności na podstawie szeregów
czasowych oraz na podstawie pomiarów na słabych skalach. Każdy rozdział kończą
umiejętnie dobrane pytania kontrolne oraz zadania do samodzielnego wykonania. Literatura
– w podziale na cytowaną i uzupełniającą – zestawiona jest po każdym
podrozdziale, co niewątpliwie ułatwi studentom samodzielne studiowanie wybranych
zagadnień. Z pełnym przekonaniem mogę polecić pracę Profesora Jana Steczkowskiego
jako jeden z bardziej ciekawych i przydatnych podręczników do studiowania statystyki,
jaki w ostatnich latach ukazał się na polskim rynku wydawniczym. Prof. dr hab. Tadeusz
Grabiński
232 strony, oprawa miękka