Unia Europejska a obrót towarami strategicznymi
Nowe regulacje nowe wyzwania
Przedmiotem niniejszej książki jest analiza nowych regulacji unijnych dotyczących
obrotu uzbrojeniem.
W 2008 r. przyjęto wspólne stanowisko 2008/944/WPZiB określające zasady kontroli
wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego.
W ostatnich natomiast latach weszły w życie nowe rozporządzenia dotyczące tzw.
towarów podwójnego zastosowania (nr 428/2009 i nr 1232/2011) oraz dwie istotne
dyrektywy: dyrektywa 2009/43/WE upraszczająca obrót uzbrojeniem na unijnym rynku
wewnętrznym oraz dyrektywa 2009/81/WE obejmująca regułami zamówień publicznych
niektóre usługi w dziedzinie obronności. G
łównym przesłaniem powyższych aktów prawnych jest dopełnianie unijnego rynku
wewnętrznego ustanawianiem jednolitego Europejskiego rynku obronnego (uniform European
defence market), czego konsekwencją musi być z kolei ustanowienie jednolitej
Europejskiej polityki kontroli eksportu (unified European export control Policy) w
stosunku do towarów strategicznych. Proces ten ma zasadnicze znaczenie dla przemysłów
obronnych państw członkowskich UE oraz dla podmiotów gospodarczych działających w tej
dziedzinie. Szczegółowej analizie poddano w niniejszej książce również przepisy
polskiego prawa krajowego, wydane w celu transpozycji powyższych aktów prawa UE..
Wykaz akronimów
Wstęp (Jan Barcz, Jan Bokszczanin)
CZĘŚĆ I Problemy gospodarczo-polityczne
Rozdział 1. Przemiany w polskim przemyśle obronnym (Sławomir
Kułakowski)
1. Polski przemysł obronny po II wojnie światowej
2. Priorytety polityczne po 1989 r
3. Strategia konsolidacji i wspierania rozwoju polskiego przemysłu obronnego
4. Obecna sytuacja polskiego przemysłu obronnego
5. Smart Defence oraz Pooling and Sharing
6. Oferta polskiego przemysłu obronnego na rynki trzecie
Rozdział 2. Teoria i praktyka obrotu specjalnego z zagranicą z punktu widzenia
polskiego przedsiębiorcy (Jan Bokszczanin)
1. Uwagi wstępne
2. Oferta polskiego przemysłu obronnego na tle innych państw
Unii Europejskiej
3. Obowiązujące regulacje prawne dotyczące obrotu specjalnego z zagranicą
4. Ocena nowelizacji ustawy
5. Podsumowanie
CZĘŚĆ II Problemy prawne
Rozdział 3. Nowelizacja ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa w świetle wypełniania
zobowiązań międzynarodowych (Krzysztof Majewski)
1. Uwagi wstępne
2. Ramy prawno-polityczne obrotu towarami strategicznymi
3. Konieczność nowelizacji ustawy z 29 listopada 2000 r
4. Zakres wprowadzonych zmian
5. Nowe akty wykonawcze
6. Podsumowanie
Rozdział 4. Ewolucja unijnego rynku wewnętrznego w zakresie handlu uzbrojeniem
(Sławomir Dudzik i Piotr Sitarek)
1. Uwagi wstępne
2. Traktatowe wyłączenia dotyczące handlu uzbrojeniem
3. Ewolucja orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawach dotyczących art. 346 i
art. 347 TFUE
4. Regulacja handlu uzbrojeniem na rynku wewnętrznym w prawie wtórnym UE - dyrektywa
2009/43/WE
5. Podstawowe zasady dyrektywy 2009/43/WE
5.1. Zakres przedmiotowy dyrektywy 2009/43/WE
5.2. Uproszczenie systemu zezwoleń na transfer produktów związanych z obronnością
6. Ochrona interesów państw członkowskich - ograniczenia zasady wzajemnego uznawania
zezwoleń
7. Podsumowanie
Rozdział 5. Wspólne stanowisko 2008/944/WPZiB określające wspólne zasady
kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego.
Analiza prawna (Jan Barcz)
1. Uwagi wstępne
2. Treść wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB
2.1. Kryteria oceny przy wydawaniu zezwoleń na wywóz
2.2. Zakres przedmiotowy wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB
2.3. Odesłania do prawa krajowego i praktyki państw członkowskich
2.4. Mechanizm wymiany informacji i konsultacji
2.5. Obowiązek pogłębiania współpracy państw członkowskich
2.6. Przejrzystość: sprawozdania dotyczące wywozu
3. Charakter prawny wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB
3.1. Charakter prawny wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB w ramach dawnego II filara Unii
Europejskiej
3.2. Charakter prawny wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB po wejściu w życie Traktatu z
Lizbony
3.3. Możliwość zmiany charakteru prawnego wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB
4. Powiązania wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB z dyrektywą 2009/43/WE i
rozporządzeniem nr 428/2009
4.1. Powiązania wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB z dyrektywą 2009/43/WE
4.2. Powiązania wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB z rozporządzeniem nr 428/2009
5. Transpozycja wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB w prawie polskim
6. Rozważane propozycje na rzecz umocnienia harmonizacji udzielania zezwoleń w ramach
europejskiej polityki eksportowej
6.1. Propozycje zmian w sferze prawnej
6.2. Propozycje nakierowane na pogłębienie mechanizmów wymiany informacji i konsultacji
6.3. Propozycje usprawnień instytucjonalnych
7. Refleksje końcowe
Rozdział 6. Ewolucja unijnego runku wewnętrznego w świetle dyrektywy 2009/81/WE
w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień w dziedzinach obronności
i bezpieczeństwa. Aspekty unijne (Ewa M. Suwani)
1. Uwagi wstępne
2. Rynek obronny w Unii Europejskiej: ewolucja uregulowań prawnych
2.1. Dyrektywa 2004/18/WE
2.2. Rozpoczęcie prac nad utworzeniem Europejskiego Rynku Obronnego
2.3. Komunikat KE na temat problemów rynku produktów obronnych i przemysłu obronnego w
państwa Unii Europejskiej - COM(2003)113 z 11 marca 2003 r
2.4. Zielona Księga KE pt. zamówienia publiczne w dziedzinie obronności - COM(2004)608
z 23 września 2004 r
2.5. Znaczenie Europejskiej Agencji Obrony
2.6. Komunikat wyjaśniający COM(2006)779 z 7 grudnia 2006 r. dotyczący zastosowania
ówczesnego art. 296 TWE
2.7. Strategia dotycząca rynku obronnego: Komunikat COM(2007)764 z 5 grudnia 2007 r
3. Dyrektywa 2009/81/WE
3.1. Zakres przedmiotowy ob
3.1.1. Dyrektywa 2009/81/WE a Dobrowolny Kodeks Postępowania w zakresie zamówień
publicznych
3.1.2. Dyrektywa 2009/81/WE a art. 346 TFUE
3.1.3. Dyrektywa 2009/81/WE a handel z państwami trzecimi
3.1.4. Dyrektywa 2009/81/WE a umowa kompensacyjna (offset)
3.2. Zakres podmiotowy obowiązywania dyrektywy 2009/81/WE
3.3. Zakres przedmiotowy obowiązywania dyrektywy 2009/81/WE
4. Wybrane zagadnienia w transpozycji dyrektywy 2009/81/WE
4.1. Zakres stosowania dyrektywy 2009/81/WE: artykuły 2,12 i 13
4.1.1. Artykuł 2 dyrektywy 2009/81/WE
4.1.2. Artykuł 12 dyrektywy 2009/81/WE
4.1.3. Artykuł 13 dyrektywy 2009/81/WE
4.2. Podwykonawstwo
4.3. Mechanizm odwoławczy
5. Podsumowanie
Rozdział 7. Transpozycja dyrektywy 2009/81/WE (dyrektywy obronnej) w polskim
porządku prawym (Hanna Talago-Sławoj)
1. Uwagi wstępne
2. Transpozycja przepisów dyrektywy obronnej w polskim porządku prawnym
2.1. Rozbieżności w ocenie rozwiązania założonego przez polskiego projektodawcę
2.2. Pozostałe założenia legislacyjne
2.3. Krajowe przepisy odnoszące się do zamówień w dziedzinie obronności i
bezpieczeństwa
3. Ocena sposobu implementagi podstawowych narzędzi dyrektywy obronnej
3.1. Zakres przedmiotowy zamówień obronnych w Pzp w kontekście wyłączeń z obowiązku
stosowania jej przepisów
3.2. Offset
3.3. Badania i rozwój
3.4. Bezpieczeństwo dostaw
3.5. Bezpieczeństwo informacji
3.6. Podwykonawstwo
Rozdział 8. Regulacja obrotu produktami podwójnego zastosowania w prawie polskim
i unijnym (Rudolf Ostrihansky i Mateusz Żuk)
1. Uwagi wstępne
2. Akty prawne regulujące obrót produktami podwójnego zastosowania
3. Czynniki wpływające na kształt implementacji prawa unijnego
3.1. Geneza i status regulacji w świetle podziału kompetencji w ramach UE
3.2. Odrębność i odmienność reżimu
3.3. Odmienność norm
4. Obrót towarami o znaczeniu strategicznym - zasadniczo zakazany czy dozwolony?
5. Formy reglamentacji obrotu produktami podwójnego zastosowania
5.1. Formy obrotu - odmienny zakres regulacji
5.2. Zezwolenie na wywóz
5.3. Wiążące wyjaśnienie w sprawie konieczności uzyskania zezwolenia
5.4. Formy zezwolenia na wywóz
5.4.1. Generalne unijne zezwolenie na wywóz
5.4.2. Krajowe generalne zezwolenie na wywóz
5.4.3. Globalne oraz indywidualne zezwolenie na wywóz
5.4.4. Odmowa zezwolenia na wywóz
5.5. Inne środki kontroli wywozu
5.6. Zezwolenie na transfer wewnątrzunijny
5.7. Środki kontroli tranzytu
6. Podsumowanie
Rozdział 9. Sankcje międzynarodowe (arms embargo) - doba przeszła i
współczesna. Embargo na broń a handel bronią - implementacja arms embargo a limitacje
handlu bronią w prawie Polski (Piotr Daranowski)
1. Uwagi wstępne
2. Sankcje międzynarodowe - embargo na broń (arms embargo)
3. Konteksty prawno-historyczne nakładania embargo na broń
3.1. Wiek XIX/XX (do roku 1919)
3.2. Doba Ligi Narodów
3.3. Doba ONZ
3.3.1. Arms embargo - decyzje RB: ratio ich podejmowania, podmiotowy i przestrzenny ich
zakres, struktura wiążących decyzji
3.3.2. Dobrowolne arms embargo
4. Arms embargo a handel bronią
4.1. Handel bronią w świetle art. 26 Karty Narodów Zjednoczonych
4.2. Handel bronią - inicjacja debaty w ONZ
5. Arms embargo/handel bronią: regulacje Unii Europejskiej - wspólne stanowisko
2008/944/WPZiB
5.1. Wspólne stanowisko 2008/944/WPZiB a ustawa o obrocie z zagranicą towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz niektórych innych ustaw
(przed nowelizacją w roku 2012)
5.2. Wspólne stanowisko 2008/944/WPZiB a ustawa o obrocie z zagranicą towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz niektórych innych ustaw
(po nowelizaqi w 2012 roku)
6. Podsumowanie
Część III Wybór dokumentów
Dokument nr 1. Wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r.
określające wspólne zasady kontroli wywozu
technologii wojskowych i sprzętu wojskowego
Dokument nr 2. Rozporządzenie Rady (WE) NR 428/2009 z dnia 5 maja 2009 r. ustanawiające
wspólnotowy system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do
produktów podwójnego zastosowania (wersja przekształcona)
Dokument nr 3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1232/2011 z dnia 16
listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 428/2009 ustanawiające
wspólnotowy system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do
produktów podwójnego zastosowania
Dokument nr 4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/43/WE z dnia 6 maja 2009 r.
w sprawie uproszczenia warunków transferów produktów związanych z obronnością we
Wspólnocie
Dokument nr 5. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009
r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane,
dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i
bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Tekst mający znaczenie
dla EOG)
Dokument nr 6. Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa w brzmieniu nadanym przez
ustawę uchwaloną dnia 25 maja 2012 r. (Tekst jednolity sporządzony przez Kancelarię
Sejmu RP)
Autorzy
408 stron, B5, oprawa twarda
