Przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet w rodzinie
w praktyce organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innych instytucji
Problem przemocy wobec kobiet w rodzinie jest zagadnieniem, któremu poświęca się
wiele uwagi – zarówno na forum krajowym, jak i międzynarodowym. Efektywne
przeciwdziałanie temu zjawisku przez organy ścigania, wymiaru sprawiedliwości i inne
instytucje wymaga podejścia kompleksowego i interdyscyplinarnego, które uwzględnia –
poza płaszczyzną prawną – także aspekty psychologiczne i społeczne zjawiska oraz
indywidualne potrzeby ofiar. Pełne bowiem zrozumienie specyfiki, przyczyn i konsekwencji
tej formy przemocy jest warunkiem skuteczności postępowania karnego wszczętego w
związku z popełnionym przestępstwem, a zwłaszcza właściwej oceny zebranego w sprawie
materiału dowodowego oraz trafnego doboru środków reakcji prawnokarnej i zastosowanych
form pomocy ofierze.
W monografii zaprezentowano kompleksowe opracowanie problematyki penalizacji przemocy
wobec kobiet w rodzinie.
Autorka – odwołując się m.in. do prawa karnego materialnego, procesowego oraz
wykonawczego, ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i ustawy o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – dogłębnie przedstawia instrumenty
prawne, z których mogą korzystać ofiary oraz instytucje powołane do ich ochrony.
Cennym walorem publikacji są zamieszczone w niej wyniki badań akt sądowych w
sprawach dotyczących czynu z art. 207 k.k. Wzbogacają one to opracowanie o analizę
rzeczywistych form działania przedstawicieli instytucji publicznych (ich faktycznej
aktywności lub zaniechań) w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec kobiet w rodzinie.
Publikacja skierowana jest przede wszystkim do prawników praktyków – sędziów,
prokuratorów, adwokatów, radców prawnych oraz aplikantów tych zawodów, a także do
osób i instytucji stykających się z problematyką przemocy w rodzinie – m.in.
funkcjonariuszy Policji, pracowników gminnych komisji rozwiązywania problemów
alkoholowych i ośrodków pomocy społecznej oraz przedstawicieli zespołów
interdyscyplinarnych i grup roboczych działających na podstawie ustawy o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jak również organizacji społecznych niosących
pomoc ofiarom przemocy.
Małgorzata Czarkowska – doktor nauk prawnych, mająca wieloletnie
doświadczenie na stanowisku asystenta sędziego w Wydziale Karnym i Gospodarczym,
wykładowca prawa.
Wykaz skrótów
Wstęp
ROZDZIAŁ I. Przemoc wobec kobiet w rodzinie - zagadnienia wstępne
1. Przemoc wobec kobiet w rodzinie
1.1. Uwagi ogólne
1.2. Rozmiar zjawiska przemocy wobec kobiet w rodzinie i jego odbiór społeczny
1.3. Przemoc wobec kobiet w rodzime-próba definicji pojęć
1.4. Aspekt psychologiczny przemocy wobec kobiet w rodzinie
2. Odpowiedzialność karna sprawców za przemoc wobec kobiet w rodzinie
2.1. Odpowiedzialność karna sprawców za przemoc wobec kobiet w rodzinie - uwagi ogólne
2.2. Przestępstwo znęcania się w kontekście przemocy wobec kobiet w rodzinie
2.2.1. Uwagi ogólne
2.2.2. Przedmiot ochrony przestępstwa znęcania się w kontekście przemocy wobec kobiet
w rodzinie
2.2.3. Strona przedmiotowa przestępstwa znęcania się
2.2.3.1. Niejednolita wykładnia pojęcia "znęcać się" - zagadnienie
dotkliwości cierpienia oraz obiektywizmu i subiektywizmu w jego ocenie,
kwestia jednorazowości znęcania się
2.2.3.2. Przedmioty bezpośredniego działania. Stosunek zależności
2.2.3.3. Konstrukcja "wzajemnego znęcania się" a odpowiedzialność karna
sprawców
2.2.4. Podmiot
2.2.5. Strona podmiotowa - postaci zamiaru
2.2.6. Kwalifikowane typy przestępstwa znęcania się (art. 207 § 2 i 3 k.k.)
2.3. Tryb ścigania przestępstw z zakresu przemocy wobec kobiet
w rodzinie
ROZDZIAŁ II. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jako narzędzie w
przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie
1. Założenia ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
2. Nowelizacje ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
3. Metody działania w przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie w świetle
ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Idea interdyscyplinarnego działania organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i
innych instytucji w przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie w świetle ustawy o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i innych aktów prawnych
3.2.1. Uwagi ogólne
3.2.2. Zespoły interdyscyplinarne i grupy robocze
3.2.3. Procedura "Niebieskie Karty"
3.2.4. Gminny, powiatowy i wojewódzki program przeciwdziałania przemocy w rodzinie
3.2.5. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
3.2.6. Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
ROZDZIAŁ III. Formy działania organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i
innych instytucji w przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie
1. Formy działania organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innych instytucji w
przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie - ujęcie ogólne
2. Działania izolacyjne organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innych instytucji
w przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie
2.1. Odizolowanie sprawcy przemocy wobec kobiet w rodzinie od ofiary tej przemocy -
podczas postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego
2.1.1. Wprowadzenie
2.1.2. Zatrzymanie
2.1.3. Tymczasowe aresztowanie
2.1.4. Dozór Policji
2.1.5. Warunkowy dozór Policji
2.1.6. Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym
2.1.7. Schroniska dla kobiet
2.1.8. Potencjalne możliwości odseparowania sprawcy przemocy wobec kobiet w rodzinie
przed zakończeniem postępowania karnego
2 1.9. Europejski nakaz ochrony
2.2. Odizolowanie sprawcy przemocy wobec kobiet w rodzinie od ofiary tej przemocy - po
zakończeniu postępowania jurysdykcyjnego
2.2.1. Wprowadzenie
2.2.2. Obowiązek skazanego powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach
lub miejscach
2.2.3. Zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, obowiązek powstrzymywania
się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi
osobami w określony sposób
2.2.4. Zakaz zbliżania się do określonych osób
2.2.5. Zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu
2.2.6. Nakaz, obowiązek opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym
2.2.7. Konsekwencje niezastosowania się skazanego do orzeczonych obowiązków
2.3. Kara pozbawienia wolności jako środek o charakterze izolacyjnym i alternatywy dla
jej stosowania (w przypadku przestępstw przemocy wobec kobiet w rodzinie)
2.3.1. Uwagi ogólne
2.3.2. Kara pozbawienia wolności
2.3.3. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie
3. Działania pojednawcze organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innych instytucji
w przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie
4. Działania uświadamiające organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innych
instytucji w przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie
5. Działania lecznicze, korekcyjno-edukacyjne i terapeutyczne organów ścigania, wymiaru
sprawiedliwości i innych instytucji w przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet w rodzinie
5.1. Wprowadzenie
5.2. Działania organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innych instytucji w
stosunku do sprawców przemocy wobec kobiet w rodzinie nadużywających alkoholu oraz
członków ich rodzin
5.2.1. Uwagi ogólne
5.2.2. Zatrzymanie administracyjne sprawcy przemocy w rodzinie będącego w stanie
nietrzeźwości na podstawie art. 40 ust. 1 u.w.t.p.a
5.2.3. Środki karne i obowiązki okresu próby stosowane wobec sprawców przemocy wobec
kobiet w rodzinie nadużywających alkoholu
5.2.3.1. Wstęp
5.2.3.2. Obowiązek powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych
środków odurzających
5.2.3.3. Obowiązek poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub
rehabilitacyjnemu
5.2.3.4. Obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach
5.2.4. Leczenie odwykowe sprawców przemocy wobec kobiet w rodzinie nadużywających
alkoholu według ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
5.2.5. Środki zabezpieczające mające zastosowanie wobec sprawców przemocy wobec kobiet
w rodzinie nadużywających alkoholu
5.2.6. Inne sposoby działania wobec sprawców przemocy wobec kobiet w rodzinie
nadużywających alkoholu oraz członków ich rodzin
5.2.6.1. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
5.2.6.2. Gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych
5.3. Działania korekcyjno-edukacyjne i terapeutyczne wobec sprawców przemocy wobec
kobiet w rodzinie
5.4. Działania o charakterze terapeutycznym, leczniczym wobec ofiar przemocy w rodzinie
ROZDZIAŁ IV. Stosowanie w praktyce środków służących ochronie ofiary
przemocy w rodzinie (badania aktowe)
1. Wprowadzenie-cel i przedmiot badań
2. Wyniki przeprowadzonych badań
3. Postulaty de lege lata i de lege ferenda
ROZDZIAŁ V. Wnioski końcowe
Bibliografia
320 stron, oprawa miękka
