Człowiek - Praca - Wartości
Rzeczywistość pracy ludzkiej i jej obraz w świadomości współczesnego człowieka,
choć są niewątpliwie zróżnicowane, to jednak w swym idealnym wyrazie wydają się
dość oczywiste. Trzeba wszakże zdać sobie sprawę z tego, że obraz ten mimo wszystko
jest uwarunkowany wieloma czynnikami historycznymi i społecznymi. Dość łatwo to
zauważyć, śledząc - choćby tylko z grubsza - dzieje pojęcia pracy i znaczenie, jakie
w historii jej przypisywano. Pozwoli to zrozumieć, jak wielkie zmiany zaszły w
rozumieniu pracy, a przez to także człowieka w świata, w stosunkowo niedługim czasie
ostatnich kilku dziesięcioleci, pozwoli to również na uchwycenie kierunku, w jakim te
zmiany podążają.
Przedstawiony tutaj historyczny zarys nie będzie obejmował historii pracy jako
relacji człowieka do świata i różnych jej form, lecz jedynie będzie stanowił próbę
uchwycenia pewnych przemian w pojęciu pracy oraz będzie ograniczony do granic tzw.
cywilizacji śródziemnomorskiej.
( ze Wstępu )
Wstęp
Część I. Z historii pojęcia pracy
Zagadnienia wstępne
Rozdział 1. Pierwszy przełom w ujęciu pracy
A. Praca w myśli starożytnej
a. Wyjaśnienie mitologiczne
b. Świat filozofów
c. Obraz człowieka
d. Wzajemne relacje człowiek-świat. Nauka i technika
e. Moralna i społeczna rola pracy
B. Rola chrześcijaństwa - emancypacja człowieka i pracy
a. Tradycja biblijna
b. Chrześcijaństwo a desakralizacja świata
c. Świat jako stworzenie
d. Człowiek jako stworzenie i jako obraz Boga
e. Naukotwórcza rola pracy
f. Contemptus mundi
Rozdział 2. Drugi przełom
A. Praca w etyce protestanckiej
B. Przemiany w filozoficznym ujęciu pracy
a. Pojęcie pracy u G.W.F. Hegla
b. Marksistowska koncepcja pracy
c. Problem pracy w dialogu chrześcijańsko-marksistowskim (w Polsce po II wojnie
światowej)
d. Przemiany we współczesnej chrześcijańskiej koncepcji pracy
e. Teilhardowska koncepcja pracy
f. Polskie tradycje pracy
C. Praca w ujęciu Karola Wojtyły - Jana Pawła II
a. Praca w myśli filozoficzno-teologicznej K. Wojtyły
b. Spełnianie się przez pracę
c. Praca i solidarność
d. Tworzenie się człowieka przez pracę?
e. Być czy mieć?
f. Praca i kultura
g. Etyka pracy
h. Praca w encyklikach papieskich
Część II. Filozoficzna analiza pracy
Rozdział 1. Potrzeby ludzkie a praca
a. Potrzeby jako przejaw człowieka
b. Charakter potrzeb
c. Struktura potrzeb
d. Potrzeby a moralność
e. Hierarchia potrzeb a siła ich występowania
f. Potrzeby a praca
g. Pojęcie potrzeby a pojęcie braku
h. Potrzeby - "brak" i "nadmiar"
i. Potrzeby podstawowe - potrzeby wtórne
Rozdział 2 Problem ujęcia istoty pracy
A. Niewystarczalność dotychczasowych ujęć
a. Praca a natura ludzka
b. Praca a czyn
c. Praca a wysiłek
d. Praca a zabawa
e. Praca a skupienie i marzenie
B. Krytyczny przegląd niektórych ważniejszych definicji
a. Podział stanowisk
b. Pojęcie "użyteczności"
c. Podmiotowe ujęcie pracy
C. Próba sformułowania definicji pracy
Rozdział 3. Praca jako wyraz człowieka
A. Praca a poznanie
B. Praca a wola i wolność
C. Praca jako wartość
a. Wartości osobowe
b. Wartość osobowa a praca
c. Praca i wola
d. "Społeczna" wartość pracy
e. Wartość pracy a moralność
f. Wartości cywilizacyjne i kulturowe a wartości moralne
g. Kontrowersje wokół "społecznego" charakteru człowieka
h. Urzeczywistnianie człowieka przez pracę
Rozdział 4. Znaczenie pracy
A. Paradoks człowieka i ambiwalencja pracy
a. "Dwubiegunowość" człowieka
b. Ambiwalencja pracy
c. Humanizacja pracy
B. Człowiek i świat
a. Praca a człowiek
b. Praca a świat
C. Godność pracy
a. Osobowa godność pracy
b. Społeczna godność pracy
c. Doskonalenie człowieka - godność osobowa
D. Praca - czas wolny - kontemplacja
a. Cywilizacja pracy a cywilizacja czasu wolnego
b. Cywilizacja pracy i kontemplacja
E. Bezpraca
Zakończenie
Bibliografia
442 strony, B5, oprawa miękka
