Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu.
Studium z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa
Wstęp
Rozdział I
Ogólna i szczegółowa wiedza o wychowaniu i jej profil pedagogiczny
1.1. Specyfi ka pedagogicznej problematyki w tworzeniu wiedzy o wychowaniu
1.1.1. Specyfi ka pedagogiki i podstawowe kategorie określające ją jako dyscyplinę
wiedzy
1.1.1.1. Geneza nazwy "pedagogika" i jej znaczenia
1.1.1.2. Kontrowersje wokół kategorii paideia, pedagogika i pedagogia
1.1.2. Specyfi ka pedagogiki w relacji między ujęciem ogólnym (pedagogiką ogólną) i
szczegółowymi dyscyplinami pedagogiki
1.2. Specyfi ka działalności i refleksji o wychowaniu i kształceniu
1.2.1. Fenomenologiczne podejście i jego rola w ujęciu specyfiki pedagogiki
1.2.1.1. Konteksty pierwszych poszukiwań pedagogicznej specyfiki
1.2.1.2. W poszukiwaniu specyfiki i istoty działalności wychowawczej
1.2.2. Ujęcia nieadekwatne pedagogicznego profilu działalności wychowawczej i myślenia
pedagogicznego
1.3. "Świadomość kategorialna" i jej znaczenie w ustalaniu profilu
działalności pedagogicznej
1.3.1. Filozofi czna i humanistyczna koncepcja wychowania - pedagogika podmiotu
1.3.2. Egzystencjalna koncepcja wychowania (spotkania i dialogu) - pedagogika istnienia i
egzystencji
1.3.3. Społeczna i kulturowa koncepcja wychowania, pracy socjalnej i pielęgniarstwa -
pedagogika przedmiotu
1.4. profil pedagogiczny a integralność wychowania i pedagogiki
Rozdział II
Od paidei i zdrowia do dobrostanu w wychowaniu i w naukach o wychowaniu
2.1. Związki pedagogiki i paidei z problematyką zdrowia
2.1.1. Ideał zdrowia według Hipokratesa w kontekście starożytnej paidei
2.1.2. Zdrowie publiczne w czasach nowożytnych a pedagogika
2.2. Zdrowie i wychowanie zdrowotne w czasach współczesnych
2.2.1. Nowe uwarunkowania promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej oraz związane z nią
nowe role zawodowe
2.2.2. Wychowawcza działalność pielęgniarki a kształtowania się jej roli zawodowej
2.2.3. Modele zdrowia oraz ich implikacje dla wychowania i działalności pielęgniarskiej
2.2.4. Wychowawcza działalność służby zdrowia podstawą pedagogiki pielęgniarstwa
2.3. Podstawowe modele realizacji wychowania oraz pedagogiki pielęgniarstwa w kontekście
teorii zdrowia i wychowania człowieka
2.3.1. Wychowanie podmiotowe jako wrażliwość na człowieka
2.3.2. Wychowanie do odpowiedniego przyjęcia przedmiotu, otoczenia i obiektywnego świata
przedmiotów
2.3.3. Wychowanie ukierunkowane na istnienie i egzystencję
2.4. Współczesne uwarunkowania odkrywania znaczenia i sensu wychowania
2.4.1. Potrzeba uwzględnienia specyfiki i złożoności działalności wychowawczej
2.4.2. Współczesne przemiany działalności wychowawczej i ich znaczenie pedagogiczne
Rozdział III
Nauki o wychowaniu a epistemologia pedagogiczna
3.1. System wiedzy o wychowaniu i system wiedzy medycznej w służbie wychowania
i kształcenia człowieka
3.1.1. Nauki o wychowaniu jako "teorie" działalności wychowawczej i systemy
wiedzy o wychowaniu człowieka
3.1.2. Okoliczności rozwoju i umiejscowienie systemów wiedzy o wychowaniu i promocji
zdrowia
3.1.2.1. Od zainteresowania się dzieckiem do wychowania na miarę dziecka
3.1.2.2. Od medycyny do psychologii dziecka, psychopedagogiki i psychologii pedagogicznej
3.1.2.3. Przekształcanie się dyskursu medycznego w dyskurs pedagogiczny
3.1.3. Wiedza pedagogiczna w pielęgniarstwie i w edukacji zdrowotnej
3.2. Pedagogika jako dyscyplina/dyscypliny pogranicza między naukami przyrodniczymi i
humanistycznymi
3.2.1. Nauki o wychowaniu w kontekście podstawowych typologii ludzkiej wiedzy
3.2.2. Potrzeba integracji wiedzy i współpracy interdyscyplinarnej
3.2.3. Ku nowym perspektywom rozwoju systemu wiedzy o wychowaniu - od teorii integralnych
do otwartego i dynamicznego systemu wiedzy o wychowaniu
3.3. Typologie nauk o wychowaniu tworzących system wiedzy pedagogicznej
3.3.1. Pedagogika ogólna a szczegółowe dyscypliny i nauki pedagogiczne
3.3.1.1. Pozycja pedagogiki ogólnej wśród nauk o wychowaniu w świetle wybranych
typologii dyscyplin tworzących pedagogikę
3.3.1.2. Potrzeba dyscypliny ogólnej w kontekście specjalizacji i rozproszenia wiedzy o
wychowaniu
3.3.1.3. Pedagogika ogólna jako antydoktryna w systemie wiedzy o wychowaniu
3.3.2. Pedagogika ogólna a nauki wychowania
3.3.3. Pedagogika a dydaktyka oraz dyscypliny o kształceniu, formacji i edukacji
zdrowotnej
Rozdział IV
Metodologiczna specyfi ka badań nauk o wychowaniu
4.1. Przedmiot i zakres badań nauk o wychowaniu
4.1.1. Specyfi ka badań rzeczywistości wychowania
4.1.2. Treści i źródła badań nauk o wychowaniu
4.1.3. Modele i postulaty podejść badawczych w naukach o wychowaniu
4.2. Zasady, typy i metody badań w tworzeniu dyskursu pedagogicznego
4.2.1. Podstawowe typologie i "mapy podejść badawczych" w badaniach
działalności wychowawczej
4.2.2. Klasyczne i współczesne metody, narzędzia i kryteria badań pedagogicznych
4.2.3. Funkcje badań pedagogicznych
4.3. Wspólne cechy w podejściach badawczych i możliwości utrzymania relacji wśród
nauk o wychowaniu
4.3.1. Wiedza o wychowaniu tworzona w ramach wielodyscyplinarnej współpracy nauk o
wychowaniu
4.3.2. Interdyscyplinarność w badaniach nauk o wychowaniu i w tworzeniu teorii
pedagogicznych
4.3.3. Transdyscyplinarność jako kierunek poszukiwania jedności w tworzeniu systemu
wiedzy o wychowaniu
4.3.4. Humanistyczna orientacja w naukach o wychowaniu jako podstawa ich jedności i
wyznacznik pedagogicznego profilu
Rozdział V
Ku systemowym i otwartym ujęciom działalności wychowawczej w naukach o wychowaniu
5.1. Ontologiczne podstawy działalności wychowawczej w ujęciu pedagogiki
ogólnej
5.1.1. Formacja jako własna aktywność wychowawcza (w kierunku samowychowania)
5.1.1.1. Geneza i zarys historii kształtowania się rozumienia formacji
5.1.1.2. Pedagogiczne implikacje przyjęcia kategorii formacja
5.1.1.3. Treściowa interpretacja kategorii formacja w kontekście tożsamości
5.1.2. Wychowanie jako działalność na rzecz formacji
5.1.2.1. Od fi lologicznego do znaczeniowego rozumienia wychowania
5.1.2.2. W poszukiwaniu istoty wychowania - jego struktury i cech
5.1.2.3. Współczesne modele relacji między wychowaniem a formacją
5.1.3. Kształcenie, nauczanie i uczenie się jako kategorie istotnie związane z
działalnością wychowawczą
5.1.3.1. Wolność jako podstawowy warunek kształcenia, nauczania i uczenia się
5.1.3.2. Struktura procesu kształcenia, nauczania i uczenia się
5.1.3.3. Kształcenie (i wykształcenie) a wychowanie i formacja
5.2. Działalność wychowawcza w polu widzenia nauk o wychowaniu
5.2.1. Działalność wychowawcza i jej ujęcia w kontekście współczesnej polityki
edukacyjnej w Europie - jej zakres, zadania i strategia
5.2.1.1. Zakresy znaczeniowe przypisywane działalności wychowawczej
5.2.1.2. Ujęcia wychowania w świetle zadań i strategii edukacyjnych w Europie
5.2.2. Wychowanie w ujęciu nauk o wychowaniu
5.2.2.1. Treści i aspekty różnicujące podstawowe ujęcia wychowania w naukach o
wychowaniu
5.2.2.2. Cechy wspólne i specyfi czne wychowania i innych rodzajów oddziaływań
badanych przez nauki o wychowaniu
5.2.2.3. Potrzeba realizmu i otwarcia na człowieka i człowieczeństwo
5.2.2.4. profil pedagogiczny a specyfi ka ujęcia wychowania w działalności
pielęgniarskiej
5.3. Ku systemowej, integralnej i otwartej koncepcji działalności wychowawczej
5.3.1. Krytyczna analiza przejawów ideologizacji, stereotypowości i jednostronności
podejść do działalności wychowawczej
5.3.2. Propozycje ujęć edukacji w obliczu złożoności życia społecznego
5.3.3. Potrzeba integralnej, systemowej i otwartej działalności wychowawczej
Rozdział VI
Pedagogiczny profil wybranych teorii rozwoju i wpływania na zachowania człowieka
6.1. Teorie psychologiczne a wychowanie i nauki o wychowaniu
6.1.1. Psychoanaliza w wychowaniu i w pielęgniarstwie
6.1.1.1. Perspektywa adaptacyjna
6.1.1.2. Perspektywa dynamiczna
6.1.1.3. Perspektywa ekonomiczna
6.1.1.4. Perspektywa strukturalna
6.1.1.5. Perspektywa rozwojowa
6.1.1.6. Perspektywa pedagogiczna w teorii psychoanalitycznej i jej implikacje dla
pielęgniarstwa
6.1.2. Psychologia indywidualna Alfreda Adlera w wychowaniu i w opiece pielęgniarskiej
6.1.2.1. Poczucie małowartościowości jako punkt wyjścia psychologii indywidualnej
6.1.2.2. Zmysł społeczny jako podstawa i kryterium zdrowego rozwoju
6.1.2.3. Mechanizmy obronne i możliwości błędu w rozwoju
6.1.2.4. Implikacje teorii psychologii indywidualnej dla wychowania i pielęgniarstwa
6.1.3. Psychologia rozwojowa J. Piageta w wychowawczej pracy pielęgniarek
6.2. Teorie warunkowania i zmiany postawy - implikacje dla wychowania i pielęgniarstwa
6.2.1. Teoria warunkowania klasycznego Iwana Pawłowa
6.2.2. Teoria warunkowania instrumentalnego
6.2.2.1. Uczenie się metodą prób i błędów (Edward L. Thorndike)
6.2.2.2. Uczenie się przez wzmocnienia (Burrhus F. Skinner)
6.2.2.3. Znaczenie teorii uczenia się przez wzmacnianie w pielęgniarstwie i w wychowaniu
6.3. Teoria modelowania i jej implikacje dla wychowawczej działalności pielęgniarek
6.3.1. Teorie społecznego uczenia się - teorie modelowania
6.3.2. Fazy uczenia się z modeli
6.3.3. Rola wzmocnień w uczeniu się z modelu
6.3.4. Efekty uczenia się z modeli
6.3.5. Znaczenie teorii uczenia się z modeli dla pielęgniarstwa i wychowania
6.4. Poglądowe uczenie się - teoria Gestalt w działalności wychowawczej
6.4.1. Fazy poglądowego uczenia się
6.4.2. Implikacje poglądowego uczenia się dla formacji, wychowania i kształcenia
6.5. Teorie systemowe, otwarte i dynamiczne w wychowaniu i naukach o wychowaniu
Rozdział VII
Antropologiczna aksjologia i teleologia w naukach o wychowaniu
7.1. Problematyka wartości w wychowaniu i w naukach o wychowaniu
7.1.1. Podstawowe kategorie związane z problematyką wartości w wychowaniu i w
pedagogice
7.1.2. Od wartości i norm społecznych do celów wychowania
7.1.3. Koncepcja człowieka i wartości jako źródła celów wychowania
7.2. Człowiek podmiotem wartościowania oraz podstawową zasadą aksjologii i teleologii
wychowania
7.2.1. Hierarchia wartości jako odzwierciedlenie wolności i podmiotowości człowieka w
ich tworzeniu
7.2.2. Wartościowanie jako wyraz bogactwa wartości i zróżnicowania w ich
doświadczaniu
7.2.3. Antropologiczna aksjologia i jej osadzenie w duchowości człowieka
7.3. Potrzeba kompleksowości i integralności w realizowaniu zadania wychowania do
wartości
7.3.1. Podstawowe przemiany współczesności oraz potrzeba nowego humanizmu i nowych
wartości
7.3.2. Wychowanie do zmiany i kreatywności
7.3.3. Podstawowe etapy przekazu wartości w procesie wychowania - jego fazy i
uwarunkowania
7.3.4. Zadaniowe ujęcie celów wychowania i wartości na przykładzie jakości życia i
dobrostanu w wychowawczej działalności pielęgniarek
Rozdział VIII
Metodyka wychowania w systemie nauk o wychowaniu
8.1. Metody i metodyka wychowania
8.1.1. Pojęcie metody. Metodyka wychowania jako nauka o wychowaniu
8.1.2. profil pedagogiczny metod i metodyki wychowania
8.1.3. Grupy metod wychowania - typologia
8.1.4. Zasady klasyfikowania metod wychowania
8.2. Metody zadaniowe
8.2.1. Metody zadaniowe w wychowaniu w rodzinie i w szkole
8.2.2. Metody zadaniowe wychowania w pielęgniarstwie
8.2.3. Skuteczne powierzanie zadań
8.3. Ku integralnemu systemowi oddziaływań wychowawczych
8.3.1. Wpływ zmian społeczno-kulturowych na realizowanie działalności wychowawczej
8.3.2. Złożoność współczesnej rzeczywistości wychowania i potrzeba adekwatnej
odpowiedzi na nią
8.3.2.1. Technologie i strategie działalności wychowawczej
8.3.2.2. Ku zrozumieniu i interpretacji współczesnej rzeczywistości wychowania
8.3.3. Od podmiotów systemu wychowawczego ku systemowi ich wzajemnych powiązań i
relacji w dziele wychowania
Rozdział IX
Pedagogiczny profil systemowego kształcenia w zakresie nauk o wychowaniu
9.1. Kształtowanie się zawodowych profilów w środowiskach pedagogicznych
9.1.1. Pedagogiczny profil zawodów reprezentujących poszczególne nauki o wychowaniu
9.1.2. Wpisywanie się jednostki w system społeczny przez wychowanie do pełnienia ról
społecznych
9.1.3. Oczekiwania własne i społeczne wobec pedagogicznych ról zawodowych (na
przykładzie pielęgniarstwa)
9.1.4. Kształcenie zawodowe o profilu pedagogicznym w świetle procesów ogólnej i
zawodowej socjalizacji
9.2. Programy akademickiego kształcenia pedagogów w wybranych obszarach działalności
zawodowej i edukacyjnej
9.2.1. Współczesne modele kształcenia pedagogicznego
9.2.2. Kształcenie pedagogiczne i jego efekty
9.3. Kształcenie w zakresie podstawowych kompetencji pedagogicznych
9.3.1. Kształcenie w zakresie kompetencji dialogowych i spotkaniowych
9.3.1.1. Natura i istota dialogu w wychowaniu
9.3.1.2. Cechy, formy i modele oraz elementy struktury dialogu
9.3.1.3. Uwarunkowania dialogu w wychowaniu
9.3.1.4. Dialog wychowawczy i jego realizacja w kształceniu pedagogów
9.3.2. Kształcenie pedagogów w kontekście wielokulturowości
9.3.2.1. Od podejścia przedmiotowego do wrażliwości na podmiot kultury - człowieka (na
kanwie przejścia od wielokulturowości do międzykulturowości)
9.3.2.2. Próba zdefi niowania międzykulturowości (interkulturowości)
9.3.2.3. Zawody pedagogiczne w obliczu wielo- i międzykulturowości
9.3.3. Inspiracja Kościoła i nauczania papieży w zakresie międzykulturowości
9.3.4. Wychowanie do międzykulturowości w obliczu pedagogicznej odpowiedzialności
Podsumowanie
Pedagogical profile on Educational Sciences. Summary
Literatura
Wykaz rysunków, schematów i tabel
Wykaz rysunków
Wykaz schematów
Wykaz tabel
Table of contents
652 strony, B5, oprawa twarda
