„Trwały zarząd nieruchomości publicznych” to pierwsze całościowe
opracowanie tej – jednej z podstawowych – instytucji prawa gospodarowania
nieruchomościami publicznymi.
Trwały zarząd stanowi podstawowe narzędzie instytucjonalne korzystania z
nieruchomości publicznych przez jednostki publiczne bez osobowości prawnej. Opracowanie
wskazuje najważniejsze, często kontrowersyjne, elementy konstrukcyjne instytucji
zarządu, jak również obejmuje analizę szczegółowych rozwiązań ustawowych w tym
zakresie. Autor analizuje i komentuje instytucję zarządu również w jej ujęciu
historycznym (z perspektywy jej ewolucji i przy uwzględnieniu historycznych stanów
prawnych) oraz odnosi się do obecnie występujących jej podtypów „branżowych”.
Opracowanie skierowane jest nie tylko do teoretyków prawa administracyjnego, ale
również, a może przede wszystkim, do praktyków, uzupełniając lukę w literaturze
prawniczej w tym obszarze.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Wstęp
Rozdział I. Ewolucja instytucji zarządu
1. Formy dysponowania nieruchomościami publicznymi na rzecz jednostek bez osobowości
prawnej w dwudziestoleciu międzywojennym
2. Zarząd jako forma udostępniania nieruchomości państwowym jednostkom organizacyjnym
w PRL
I. Uwagi wstępne
II. Zasada jednolitej własności państwowej
III. Zarząd jako forma realizacji zasady jednolitej własności państwowej
1. Uwagi wstępne
2. Funkcja i istota zarządu
3. Brak charakteru "prawa podmiotowego"
4. Przekształcenia terminologiczne w zakresie zarządu w okresie PRL
5. Administracyjnoprawny i cywilnoprawny charakter zarządu
6. Niejednolitość historyczna zarządu
IV. Podsumowanie - treść zarządu w PRL
3. Projekty regulacji dotyczących statusu prawnego i organizacji SP
Rozdział II. Trwały zarząd według ustawy o gospodarce nieruchomościami
1. Cel trwałego zarządu
2. Okres trwałego zarządu
3. Przedmiot zarządu
I. Zarząd na prawie użytkowania wieczystego
II. Zarząd na udziale we współwłasności
1. Zarząd na udziale we współwłasności - stany prawne po 2004 r
2. Zarząd na udziale we współwłasności - historyczne stany prawne (przed 2004 r.)
III. Współzarząd
1. Możliwość ustanowienia współzarządu - stany prawne po 2004 r
2. Możliwość ustanowienia współzarządu - historyczne stany prawne (przed 2004 r.)
A. Współzarząd na "całej" nieruchomości
B. Współzarząd na udziale we współwłasności
IV. Nieruchomość lokalowa
4. Zakres podmiotowy zarządu
5. Powstanie trwałego zarządu na podstawie decyzji administracyjnej
I. Uwagi wstępne
II. Organy właściwe
III. Wniosek przyszłego zarządcy
IV. Decyzja o ustanowieniu zarządu
V. Zarząd dla wybranych urzędów państwowych
VI. Objęcie nieruchomości przez zarządcę
6. Powstanie trwałego zarządu z mocy prawa w drodze nabycia nieruchomości
I. Uwagi wstępne
II. Nabycie zarządu ex legę w odniesieniu do wszystkich typów nieruchomości
III. Nabycie zarządu ex legę w odniesieniu do każdego
trybu nabycia nieruchomości
IV. Umocowanie jednostki organizacyjnej
V. Brak konieczności zgody organów
VI. Zdolność jednostek do nabywania nieruchomości
VII. Nabycie ex legę
VIII. Opłaty
IX. Okres zarządu
X. Wydanie nieruchomości
7. Treść zarządu, prawa i obowiązki zarządcy
8. Uprawnienia zarządcy
I. Uwagi wstępne
II. Korzystanie z nieruchomości w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu
działania jednostki
III. Uprawnienia co do zabudowy
IV. Rola organu nadzorującego
V. Atrybuty właścicielskie
VI. Czynności zwykłego zarządu i przekraczające ten zakres
VII. Ochrona prawa zarządu
VIII. Uprawnienia w stosunkach wewnętrznych i zewnętrznych
IX. Uprawnienia podobne do posiadacza samoistnego
X. Uprawnienia materialnoprawne i uprawnienia procesowe
XI. Uprawnienia wynikające z porównania z użytkowaniem
XII. Uprawnienia a kompetencje
9. Obowiązki zarządcy
I. Uwagi wstępne
II. Obowiązki, których naruszenie powoduje wygaśnięcie zarządu
III. Obowiązki wynikające z przepisów KC o użytkowaniu
IV. Obowiązki finansowe
1. Opłaty roczne
A. Uwagi wstępne
B. Wyłączenia
C. Wysokość opłaty i sposób jej ustalenia
D. Bonifikaty
E. Opłaty za nieruchomości udostępnione osobom trzecim
F. Podwyższenie opłat
G. Roczna aktualizacja wysokości opłat
H. Brak opłat za budynki
I. Opłaty przy nabyciu zarządu z mocy praw w trybie art. 17 GospNierU
2. Opłaty dodatkowe
3. Podatki i opłaty publiczne
10. Przekazanie zarządu
I. Uwagi wstępne, tryb i elementy rozstrzygnięcia
II. Brak kontynuacji dotychczasowego zarządu
III. Brak możliwości umownego przeniesienia zarządu
IV. Rozliczenie nakładów
V. Protokół zdawczo-odbiorczy
11. Udostępnianie nieruchomości osobom trzecim
I. Uwagi wstępne
II. Zgody konieczne do udostępnienia nieruchomości
1. Zgoda organu nadzorującego i właściwego organu
2. Zawiadomienie organu nadzorującego i właściwego organu
3. Zgody w zakresie udostępniania nieruchomości organów naczelnych i centralnych, o
których mowa w art. 60 GospNierU
4. Nieruchomości oddane w trwały zarząd ministerstwom, urzędom centralnym i urzędom
wojewódzkim
III. Szczegółowe elementy treści umowy wynikające z ustawy o gospodarce
nieruchomościami
IV. Wypowiedzenie umów
V. Rozliczenie nakładów osoby trzeciej
VI. Przetargowy tryb zawierania umowy
12. Reprezentacja zarządcy
I. Uwagi wstępne
II. Reprezentacja jednostek państwowych
III. Reprezentacja jednostek samorządowych
IV. Zarząd a pełnomocnictwo
V. Zakres umocowania
13. Wygaśnięcie zarządu
I. Uwagi ogólne, sposoby wygaśnięcia zarządu
II. Wygaśnięcie zarządu wskutek upływu czasu
III. Wygaśnięcie zarządu w wyniku wydania decyzji administracyjnej z urzędu (art. 46
ust. 2 GospNierU)
IV. Wygaśnięcie zarządu w wyniku wydania decyzji administracyjnej na wniosek (art. 47
GospNierU)
1. Zbędność nieruchomości
2. Przenoszenie zarządu
V. Likwidacja jednostki organizacyjnej - zarządcy stosownie do art. 49 ust. 1 GospNierU
VI. Wygaśnięcie z mocy prawa, decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości zgodnie z
art. 138 GospNierU
VII. Rozliczenie nakładów w przypadku wygaśnięcia zarządu
Rozdział III. Zarząd państwowymi nieruchomościami rolnymi i zarząd na
podstawie innych przepisów
1. Zarząd nieruchomościami rolnymi
I. Uwagi wstępne
II. Powstanie trwałego zarządu nieruchomości rolnych, jego podmioty, cel i okres
1. Podmioty trwałego zarządu i jego powstanie
2. Cel trwałego zarządu
3. Okres trwałego zarządu
4. Przedmiot zarządu
III. Uprawnienia zarządcy
IV. Obowiązki zarządcy
1. Uwagi wstępne
2. Obowiązki co do sposobu wykorzystania nieruchomości
3. Obowiązki finansowe
A. Wysokość i sposób uiszczania opłat
B. Zwolnienia
C. Inne finansowe obciążenia publiczne
V. Udostępnianie nieruchomości osobom trzecim
VI. Przenoszenie zarządu
VII. Powstanie zarządu z mocy samego prawa - wskutek nabycia nieruchomości
VIII. Wygaśnięcie zarządu
1. Forma prawna
2. Przesłanki wygaśnięcia zarządu
A. Upływ czasu
B. Zbędność nieruchomości
C. Wykonywanie zarządu niezgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki
D. Niezgodność z planem
3. Wygaśnięcie zarządu jednostek specjalnych
4. Wygaśnięcie zarządu powstałego przed ustawą o gospodarowaniu nieruchomościami
rolnymi Skarbu Państwa
5. Wygaśnięcie zarządu powstałego wskutek nabycia nieruchomości
6. Zwrot mienia
IX. Uwagi końcowe
2. Zarząd gruntami leśnymi
I. Uwagi wstępne i natura zarządu nieruchomościami leśnymi
II. Przedmiot i zakres zarządu
III. Podmiot zarządu
IV. Powstanie zarządu
V. Okres zarządu
VI. Odpłatność
VII. Udostępnianie nieruchomości osobom trzecim
VIII. Reprezentacja SP/Lasów Państwowych wobec osób trzecich
IX. Przekazywanie zarządu nieruchomościami leśnymi
X. Szczególne uprawnienia
3. Zarząd gruntami drogowymi
I. Uwagi wstępne i natura trwałego zarządu drogowego
II. Przedmiot zarządu
III. Podmiot zarządu
IV. Powstanie zarządu
V. Okres zarządu
VI. Odpłatność
VII. Udostępnianie nieruchomości osobom trzecim
VIII. Przekazywanie zarządu drogowego
IX. Szczególne uprawnienia
4. Zarząd gruntami wodnymi
Rozdział IV. Natura prawna zarządu
1. Uwagi wstępne
2. Zarząd jako prawo podmiotowe
I. Próba kwalifikacji zarządu jako cywilnego prawa podmiotowego
II. Próba przypisania zarządcy podmiotowości cywilnoprawnej
1. Pozorna podmiotowość cywilnoprawna zarządcy
2. Brak możliwości zastosowania koncepcji ułomnej osobowości prawnej zarządcy
A. Uwagi wstępne
B. Poglądy nie akceptujące koncepcji ułomnych osób prawnych prezentowane przed zmianą
KC z 2003 r
C. Poglądy akceptujące koncepcję ułomnych osób prawnych prezentowane przed zmianą KC
z 2003 r.
D. Pośrednie wprowadzenie koncepcji ułomnych osób prawnych do KC w 2003 r
E. Wpływ ewolucji koncepcji ułomnych osób prawnych na wyjaśnienie statusu prawnego
zarządcy
III. Podmiotowość publicznoprawna zarządcy - zarząd jako publicznoprawne prawo
podmiotowe
3. Zarząd jako termin techniczny
4. Pozycja zarządcy w stosunkach z osobami trzecimi
I. Stosunki z osobami trzecimi
II. Spory z udziałem zarządcy
5. Ochrona przed naruszaniem zarządu
I. Uwagi wstępne
II. Naruszenia z zewnątrz
III. Naruszenia z wewnątrz organizacji macierzystej zarządcy
1. Naruszenie przez jednostkę nie nadrzędną
2. Naruszenie przez jednostkę nadrzędną
6. Zarząd a użytkowanie
7. Zarząd jako wykonywanie cudzej własności
I. Uwagi wstępne
II. Zarząd a pełnomocnictwo
III. Zarząd a powiernictwo
8. Wnioski, próba zdefiniowania zarządu
I. Przegląd istniejących prób definicji zarządu
II. Analiza systemowa pojęcia zarządu, proponowane elementy definicji zarządu
1. Uwagi wstępne
2. Wewnątrzorganizacyjny charakter zarządu
3. Suigeneris podmiotowość - podmiotowość wewnętrzna
4. Zarząd jako kompleks uprawnień, kompetencji i obowiązków
5. Zarząd jako "sposób na posiadanie"
9. Jednolitość instytucji zarządu
I. Uwagi wstępne
II. Zarząd ujmowany historycznie
III. Zarząd na podstawie regulacji szczególnych
IV. Zarząd nieruchomości SP i zarząd jednostek samorządu terytorialnego
10. Alternatywne formy zorganizowania zarządzania mieniem nieruchomym
I. Uwagi wstępne, dostępne modele prawno-organizacyjne
1. Model odrębności podmiotowej jednostek
2. Model pełnego podporządkowania wewnętrznego jednostki właścicielowi bez żadnych
uprawnień (czy nawet quasi-uprawnień) do nieruchomości
3. Model obecny oparty na quasi-wyodrębnieniu
jednostek oraz na zarządzie stanowiącym podstawę wykorzystywania powierzonych
jednostce nieruchomości
4. Model mieszany - dekoncentracja na poziomie krajowym i pełnomocnictwa
II. Wnioski płynące z porównania trwałego zarządu z alternatywnymi formami
zorganizowania zarządzania nieruchomościami - ocena zasadności istnienia instytucji
zarządu
Rozdział V. Zakończenie
Indeks rzeczowy
342 strony, A5, oprawa miękka
