Bieda dzieci, zaniedbanie, wykluczenie społeczne

Książka ta wyrasta z wieloletnich zainteresowań naukowych pracowników Katedry Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej Uniwersytetu Łódzkiego. Odkrycie „dzieci” jako szczególnej kategorii społecznej zostało dokonane przez nas przypadkiem. Punktem wyjścia badań realizowanych na początku lat 90. przez pracowników dzisiejszej KSSiPS były przemiany w strukturze społecznej po restytucji kapitalizmu w Polsce w roku 1989. Chcieliśmy ustalić i zrozumieć, co dzieje się z lawinowo zwiększającą się liczbą bezrobotnych, którzy z członków „przodującej klasy robotniczej” stawali się z dnia na dzień „ludźmi zbędnymi”. Interesowali nas dorośli, którzy tracili dotychczasowy status społeczno-ekonomiczny, a nie ich dzieci, których nie uwzględnia się przecież w badaniach struktury społecznej. Dzieci, podobnie jak inni niepracujący członkowie rodziny, mają status społeczny zależny od głowy rodziny.

Kiedy bezrobotni zaczęli stopniowo przekształcać się w kategorię społeczną świadczeniobiorców pomocy społecznej, której status jest także zależny, ale od państwa, sytuacja statusowa ich dzieci stała się jeszcze bardziej rozmyta, a ich obecność w przestrzeni społecznej jeszcze bardziej niezauważalna. I wtedy – przypadkowo – odkryliśmy, że bieda wśród dzieci ma większy zasięg niż wśród dorosłych, a więc, że dzieci stanowią liczną zbiorowość wśród ludności biednej. Okazało się także, że miejsca dużej koncentracji ludności biednej, które nazwaliśmy „enklawami biedy”, ujawniły się przede wszystkim dlatego, że tam właśnie bieda wśród dzieci była najbardziej nasilona. (…)

Respondenci wspominali swoje dzieciństwo, opowiadali o swoich dzieciach, gdy były małe oraz gdy dorosły, martwili się o wnuki, które w czasie badań były dziećmi. Z przedstawianych relacji wyłaniał się obraz zaniedbania, jako wspólnego doświadczenia różnych generacji dorastających w sąsiedztwach naznaczonych biedą i wykluczeniem społecznym. Obraz ten różnicował się w zależności od tego, w jakim kontekście społeczno-politycznym przebiegało dzieciństwo (por. Warzywoda-Kruszyńska 2003), ale nie ulegało wątpliwości, że bieda w okresie dzieciństwa i młodości odciska piętno na całym przebiegu życia. (…) Odkrycie” przez nas socjologii dzieciństwa, jako subdyscypliny socjologii rozwijającej się w ostatnich dekadach na Zachodzie, nadało nowy impuls prowadzonym przez nas badaniom. (…) Opracowania koleżanek i kolegów z innych ośrodków naukowych wzbogacają wyniki naszych badań, wskazują na zagadnienia uwzględniane przez nas w mniejszym stopniu lub sugerują możliwość zastosowania innego podejścia.

Ze Wstępu

Wprowadzenie - Wielisława Warzywoda-Kruszyńska .

Unia Europejska wobec biedy dzieci i jakości ich życia - Wielisława Warzywoda-Kruszyńska

Bieda wśród dzieci w gminach województwa łódzkiego o różnym poziomie warunków życia (w roku 2009) - Jolanta Grotowska-Leder, Kamil Kruszyński

"Dobro dziecka" a "dobro rodziny" - koncepcje obecne w dyskursie nad problemem zaniedbywania dzieci - Iwona Kudlińska

Kategoria "zaniedbania" w kontekście teorii i wyników badań nad zjawiskiem dzieci ulicy - Marcjanna Nóżka

Wcześnie wykluczeni. Dzieci w rodzinach klientów pomocy społecznej - Paulina Bunio-Mroczek

Dzieci osób skazanych na karę pozbawienia wolności. Przegląd badań i analiz problematyki - Andrzej Kacprzak

Satysfakcja z życia i samoocena uczniów mieszkających w łódzkich enklawach dziecięcej biedy - Marta Petelewicz

Sytuacja dzieci niepełnosprawnych w świetle praw dziecka - Grażyna Mikołajczyk-Lerman

Zniewolone dzieciństwo - czym skorupka za młodu nasiąknie - Wiktor Wolman

Dzieci ze środowisk marginesu społecznego w szkole - Marta Zahorska

Rola poradnictwa zawodowego w działaniach prewencyjnych i przeciwdziałanie powstawaniu zjawiska zaniedbania - Jerzy Bielecki

Założenia ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej - Monika Sas

Opieka nad dzieckiem niepełnosprawnym w rodzinie zastępczej oraz formy wspierania rodzin zastępczych z dziećmi niepełnosprawnymi w Łodzi - Katarzyna Błażejewska

System pomocy dziecku i rodzinie. Instytucjonalne formy wsparcia - na przykładzie miasta Częstochowy - Katarzyna Front-Dziurkowska

Rodzinne determiannty ekskluzji społecznej Dorosłych Dzieci Alkoholików - Katarzyna Walęcka-Matyja

Dzieciństwo w placówkach opieki całkowitej - czynniki ryzyka transmisją biedy i problemów społecznych - Agnieszka Golczyńska-Grondas

234 stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa miękka