Dominacja a wyzwolenie
Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy
Monika Wiśniewska-Kin akcentuje potrzebę poszerzania przestrzeni semantycznej w
dyskursie podręcznikowym oraz konieczność uprawnienia przez szkołę otwartości
poznawczej, co daje dzieciom/uczniom prawo do: wyrastania z egocentrycznego oglądu
świata i poszerzania horyzontów własnej egzystencji o cele ogólne i wybiegające w
przyszłość; poznawania siebie, rozumnego pielęgnowania indywidualności sprzężonej z
empatią, odpowiedzialnością i troską o dobro ogólne; budowanie własnej tożsamości
w dialogu z innymi, przy poszanowaniu inności w zróżnicowanej kulturowo wspólnocie
oraz roztropnego spożytkowania czasu i przestrzeni oraz radzenia sobie z przeciwnościami
losu.
Pragnę podkreślić walory poznawcze i praktyczne recenzowanej książki, która
stanowi przykład bardzo udanych nowatorskich poszukiwań badawczych Autorki. Starannie i
konsekwentnie zbudowała ona teoretyczną część publikacji wykorzystując w tym celu
doskonale dobrane, obszerne źródła polskie i obcojęzyczne. Równie starannie
skonstruowała warstwę metodologiczną zaplanowanych i przeprowadzonych badań.
Zaprezentowała wreszcie wyniki wnikliwych analiz zrekonstruowanych przez siebie
dyskursów podręcznikowego i dziecięcego oraz ich dramatycznej konfrontacji. Należy
także docenić formę Zakończenia, którego zadaniem nie jest zamknięcie podjętych
wątków badawczych, lecz otworzenie przestrzeni dla nowych (za)pytań o szkołę i jej
edukacyjną ofertę.
Z recenzji prof. UG dr hab. Marii Szczepskiej-Pustkowskiej
Wprowadzenie
1. Krytyczna refleksja o stanie współczesnej edukacji
1.1. Pytania o źródła stagnacji szkoły
1.2. Próba wskazania środków zaradczych
2. Poszukiwanie miejsca dla dyskursu dziecięcego w psychologicznych teoriach
uczenia się
2.1. Znaczenie środowiska edukacyjnego w rozwijaniu możliwości poznawczych dzieci w
teorii Lwa S. Wygotskiego
2.2. Wspomaganie uczenia się w Brunerowskiej pedagogice wzajemności
2.3. Rola społecznych interakcji i wspólnego zaangażowania w koncepcjach H. Rudolpha
Schaffera i Davida Wooda
2.4. Pobudzanie aktywności poznawczej w upośrednianym uczeniu się według koncepcji
Reuvena Feuersteina i Pniny S. Klein oraz Ragnara Rommet- veita
3. Dyskursy podręcznikowy i dziecięcy w kognitywistycznym ujęciu
krytyczno-emancypacyjnym
3.1. Źródła paradygmatu kognitywistycznego
3.2. Kognitywizm jako nowy kontekst teoriopoznawczy badań edukacyjnych
3.3. Kategorie dominacji i wyzwolenia w opisywaniu rzeczywistości edukacyjnej
3.4. Sposoby rozumienia dyskursu podręcznikowego i dziecięcego
4. Dyskurs podręcznikowy jako narzędzie dominacji
4.1. Teksty podręcznikowe - w kręgu spraw dobrze znanych
4.2. Koniunkturalizm pedagogiczny książki obrazkowej
4.3. Model komunikacji generowany przez podręcznik
4.4. Działania metodyczne podporządkowane koncepcji pedagogicznej podręcznika
5. Dyskurs dziecięcy jako forma edukacji wyzwalającej
5.1. Warunki dorastania do wolności
5.2. Wzrastanie w postawie empatii i odpowiedzialności
5.3. Bycie wspólnotowe - dorastanie do poszanowania odrębności
5.4. Dorastanie do roztropnego spożytkowania czasu i przestrzeni
6. Wybór jakościowych strategii badawczych
6.1. W poszukiwaniu uzasadnień postępowania badawczego
6.2.Rozszerzenie perspektywy, czyli o kognitywistycznych kategoriach badawczych
6.3. Sformułowanie celów dla nowych wymiarów edukacji
6.4. Wnikanie w głąb badanych zjawisk z perspektywy uczestniczącej
6.5. Doświadczanie codzienności szkolnej
6.6. Sposób prezentowania materiału
7. Dyskurs podręcznikowy. Od dosłowności do idealizacji
7.1. Kody domu
7.2. Sfera szkoły
7.3. Kręgi wspólnoty
7.4. Pojmowanie czasu
8. Dyskurs dziecięcy. Wykraczanie poza obszar oczywistości
8.1. Wyobrażenie domu
8.2. Szkoła-jaka mogłaby być?
8.3. Razem z innymi - więzi wspólnotowe
8.4. To, co otacza, i to, czego nie widać
Zakończenie, czyli czas dla nowych pytań
Bibliografia
360 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa twarda
