Celem monografii jest próba odpowiedzi na pytanie, w jakiej mierze idea
podziału władz znajduje swoje odzwierciedlenie w porządku konstytucyjnym Wielkiej
Brytanii.
Analiza tego zagadnienia nie jest łatwa, ponieważ w Zjednoczonym Królestwie
nie ma konstytucji w znaczeniu formalnym, tak więc charakter ustrojowy podziału w ładz
jest zagadnieniem spornym w doktrynie prawa konstytucyjnego.
Autor ukazuje różne doktryny podziału władz odnoszące się do ustroju
brytyjskiego, przedstawda poglądy współczesnej brytyjskiej doktryny prawda
konstytucyjnego na temat implementacji podziału władz w dogmatyce i praktyce
konstytucyjnej Wielkiej Brytanii, analizuje współczesny ustrój brytyjski poprzez
pryzmat postulatów idei podziału władz oraz omawia pozycję ustrojową sądownictwa i
status sędziów na tle pozostałych władz.
W treści książki sugeruje, że we współczesnym państwie idea podziału
władz powinna oznaczać dyrektywę zakazującą koncentracji władzy w jednym ręku, ale
równocześnie występuje konieczność odpowiedniego, lecz nie zawsze opartego na
tradycyjnej triadzie, rozdziału zadań w obrębie aparatu państwowego.
Piotr Mikuli jest adiunktem w Katedrze Prawa Ustrojowego
Porównawczego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego - stypendysta
Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w 2004 i 2005 r.
Spis treści:
Uwagi wstępne
Rozdział I. Brytyjski model podziału władz w myśli politycznej i prawnej
1. Uwagi ogólne i terminologiczne
2. U źródeł teorii podziału władz na Wyspach Brytyjskich
3. Doktryna Locke‘a
4. Doktryna Monteskiusza i jej interpretacje
5. Doktryna Blackstone‘a, de Lolme‘a i Paleya
a. Poglądy Blackstone‘a
b. Poglądy de Lolme‘a
c. Poglądy Paleya
6. Doktryny późniejsze
7. Zagadnienie podziału władz w brytyjskiej współczesnej doktrynie prawa
konstytucyjnego
a. Stanowisko klasyczne
b. Stanowisko "rewizjonistyczne"
8. Stanowiska współczesnych partii politycznych
9. Wnioski
Rozdział II. Zasada podziału władz na tle relacji parlamentu i rządu Jej
Królewskiej Mości
1. Uwagi ogólne
2. Podział funkcjonalny
3. Zasada suwerenności (supremacji) parlamentu a wzajemne relacje władzy ustawodawczej i
wykonawczej
4. Pojęcie Korony i współczesna pozycja ustrojowa monarchy
a. Korona (Crown)
b. Rola monarchy
5. Rząd Zjednoczonego Królestwa
a. Rząd-gabinet-premier
b. Tajna Rada
c. Inne podmioty w pionie egzekutywy
6. Ograniczenia kompetencji ustawodawczych parlamentu w Zjednoczonym Królestwie
a. Ustawodawstwo delegowane
b. Uprzywilejowanie projektów rządowych
c. Prawotwórcza moc prerogatywy i zawieranie traktatów międzynarodowych
7. Parlamentarna kontrola egzekutywy i odpowiedzialność polityczna rządu
a. Pytania poselskie
b. Debaty parlamentarne
c. Kontrola finansów publicznych
d. Komisje specjalne (select committees)
e. Parlamentarny Komisarz ds. Administracji (Parliamenlary Commissioner for
Administration)
f. Udział Izby Lordów w wykonywaniu funkcji kontrolnej
g. Wotum nieufności i impeachment
8. Zagadnienie politycznego podziału władzy
9. Wnioski
Rozdział III. Pozycja ustrojowa sądownictwa w relacji z legislatywą i
egzekutywą
1. Uwagi ogólne
2. Gwarancje niezawisłości sędziów
a. Nominacje na stanowiska sędziów
b. Procedury nominacyjne w Anglii i Walii na podstawie Ccmstitutional Reform Act z 2005 r
c. Kwestia nieusuwalności sędziów
d. Zasada incompatibilitatis i bezstronność sędziów
e. Immunitet sędziów i zakaz krytyki orzeczeń
3. Kompetencje sądowe Izby Lordów i utworzenie Sądu Najwyższego
4. Urząd Lorda Kanclerza i jego reforma
5. Kompetencje sądowe Tajnej Rady
6. Trybunały administracyjne a podział władz
7. Ingerowanie legislatywy i egzekutywy w sferę wymiaru sprawiedliwości a zasada
podziału władz
a. Uprawnienia legislatywy
b. Uprawnienia egzekutywy
8. Sądownictwo a zasada suwerenności parlamentu
a. Prawotwórcza funkcja sądów
b. Przejawy sądowej kontroli władzy ustawodawczej
9. Sądowa kontrola egzekutywy a zagadnienie podziału władz
a. Procedura rewizji sądowej (judkial review)
b. Zakres sądowej kontroli prerogatywy
c. Uzasadnienie sądowej kontroli działań egzekutywy
d. Materialnoprawne podstawy kontroli
e. Proceduralne podstawy kontroli
10. Wnioski
Uwagi końcowe
Aneks
Tabela 1.Wyniki wyborów do Izby Gmin w latach 1945-2001
Tabela 2.Przewaga partii rządzącej w Izbie Gmin 1945-2001
Sprawy sądowe cytowane w pracy
Bibliografia
Summary
179 stron, miękka oprawa
