Książka poświęcona jest niezwykle ważnemu zagadnieniu demokracji w
interesującym i zrozumiałym kontekście praktyki politycznej.
Autor przedstawia konkretne aspekty funkcjonowania demokratycznego
państwa i polityki, przeciwstawiając je systemom niedemokratycznym.
Książka pomaga zrozumieć nie tylko podstawy funkcjonowania ustroju
demokratycznego, ale także mechanizmy jego działania.
"Winston Churchill powiedział kiedyś żartobliwie, ale z dużą dozą
słuszności, iż "demokracja jest najgorszą formą rządu, z wyjątkiem wszystkich
znanych do tej pory ustrojów". Czyli - nie będąc rozwiązaniem doskonałym - jest
jednak najlepszym, jakim posługiwała się ludzkość w swej historii. Najpełniej
olbrzymią wartość demokracji rozpoznać może ten, komu przyszło żyć w systemie
niedemokratycznym. Karl R. Popper pisał: "Ktokolwiek żyje w warunkach innej formy
władzy, którą jest zawsze dyktatura niedająca się usunąć bez rozlewu krwi, ten
będzie wiedział, że demokracja, choćby niedoskonała, stanowi coś, o co walczyć
trzeba i za co, jak myślę, warto umierać".
(fragment książki)
Marek Bankowicz (1960) - politolog, profesor Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Autor m.in. książek: Kulisy totalitaryzmu (Kraków 1995), Systemy
władzy państwowej Czechosłowacji i Czech (Kraków 1998), Fenomen demokracji (Kraków
1999) oraz Demokraté a diktátoň (Praga 2002). Jest współautorem i redaktorem naukowym
monumentalnej Historii politycznej świata XX wieku (Kraków 2004).
Spis treści:
Wstęp
1. Zagadnienie państwa
Nazwa państwa
Pojęcie państwa
Geneza państwa i teorie powstania państwa
Władza i jej legitymizacja
Państwo a prawo
Suwerenność państwa i inne jego cechy
Forma państwa
Funkcje państwa
2. Fenomen demokracji
Rządy ludu czy zgoda ludu?
Demokracja a tyrania większości
Prawa i wolności
Demokratyczne przedstawicielstwo
System rywalizacji i kompromisu
Demokratyczne przywództwo
Podział władzy
Fałsz "innych demokracji"
Próby definicyjne
3. Konstytucja w ustroju demokratycznym
Czym jest konstytucja?
Treść konstytucji
Szczególność konstytucji
Konstytucja a demokracja
4. Modele współczesnej demokracji: analiza krytyczna
Demokracja parlamentarno-gabinetowa i jej ograniczenia
Demokracja prezydencka i niebezpieczeństwo politycznego arbitralizmu
Demokracja parlamentarno-prezydencka, czyli lekceważenie parlamentu
System rządów zgromadzenia: przykład nietypowej demokracji szwajcarskiej
5. Systemy konstytucyjne i wyborcze wybranych państw
demokratycznych
Stany Zjednoczone
Wielka Brytania
Francja
Niemcy
Włochy
Szwajcaria
Szwecja
Hiszpania
Japonia
Indie
Izrael
6. Systemy konstytucyjne i wyborcze państw Europy Środkowej
i Wschodniej
Bułgaria
Chorwacja
Czechy
Litwa
Rosja
Rumunia
Słowacja
Słowenia
Węgry
7. Partie polityczne a demokracja
Definicja partii politycznej
Historia partii politycznych
Cele partii politycznych
Rodzaje partii politycznych
Systemy partyjne
8. System wyborczy: problemy teoretyczne
Formuła wyborcza
Metoda (technika) wyborcza
Wielkość okręgu wyborczego
Charakter głosu wyborcy w akcie głosowania
Prezydenckie systemy wyborcze
Blaski i cienie proporcjonalności oraz majorytaryzmu
Selekcja kandydatów
9. Wyborcze varia
Czym są wybory?
Gerrymanderyzm
Przymus wyborczy
Program wyborczy
Kampania wyborcza
10. Referendum: szansa czy zagrożenie dla demokracji?
Czym jest referendum?
Inne formy demokracji bezpośredniej
Zalety referendum
Niezwykły przypadek Szwajcarii
Naturalne ograniczenia referendum
Referendum w służbie dyktatury
Zakończenie: kryzys demokracji?
Bibliografia
202 strony, B5, oprawa miękka