Członkostwo państwa w organizacjach międzynarodowych o charakterze
integracyjnym prowadzi do zasadniczych zmian ustroju władzy publicznej. Monografia
Krzysztofa Wojtyczka jest pierwszą pracą w polskiej nauce prawa konstytucyjnego, która
w sposób wszechstronny prezentuje te zagadnienia.
Autor podejmuje najbardziej ważkie problemy współczesnej nauki prawa
konstytucyjnego, omawiając znaczenie podstawowych zasad konstytucyjnych w kontekście
szybko rozwijających się nowych form współpracy międzynarodowej. Analizuje pojęcie
przekazywania kompetencji, granice tego przekazywania oraz jego konsekwencje
prawnokonstytucyjne. Praca przedstawia nowe spojrzenie na ustrój władzy publicznej oraz
na rolę państwa i funkcje konstytucji w warunkach członkostwa Polski w organizacjach
międzynarodowych wyposażonych w kompetencje organów władzy państwowej
Dr Krzysztof Wojtyczek jest adiunktem na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Jest autorem kilkudziesięciu publikacji z dziedziny prawa konstytucyjnego polskiego i
porównawczego, w tym wielu artykułów publikowanych za granicą. Odbywał liczne staże
badawcze na uczelniach zagranicznych m.in. jako stypendysta amerykańskiego Programu
Fulbrighta oraz niemieckiej Fundacji im. Alexandra von Humboldta. W 2000 r. uzyskał
prestiżową Nagrodę im. Mikołaja Kopernika w dziedzinie prawa przyznaną przez Polską
Akademię Umiejętności.
Spis treści:
OD AUTORA
WSTĘP
Rozdział I. PRZEBIEG PRAC NAD PRZEPISAMI KONSTYTUCYJNYMI DOTYCZĄCYMI
PRZEKAZYWANIA KOMPETENCJI ORGANIZACJOM I ORGANOM MIĘDZYNARODOWYM
Rozdział II. PODSTAWOWE ZASADY KONSTYTUCYJNE MAJĄCE ZNACZENIE DLA PROBLEMATYKI
PRZEKAZYWANIA KOMPETENCJI ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ
1. Uwagi wstępne
2. Prawnomiędzynarodowe uwarunkowania władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Zakres władzy Rzeczypospolitej Polskiej
3. Zasada państwowości Rzeczypospolitej Polskiej
4. Zasada nienaruszalności i niepodzielności terytorium państwowego
5. Zasada suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej. Kwestia wyłączności kompetencji
polskiej władzy publicznej na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej
6. Zasada nadrzędności konstytucji i zakres stosowania Konstytucji RP
7. Zasada państwa demokratycznego i zasada suwerenności narodu
8. Konstytucyjne zasady przydzielania kompetencji organom państwowym.
Zasada podziału władzy
9. Prawa konstytucyjne
10. Wnioski
Rozdział III. PAŃSTWO WOBEC AKTÓW OBCEJ WŁADZY PUBLICZNEJ
1. Uwagi wstępne
2. Zasady prawa międzynarodowego dotyczące otwarcia porządku krajowego na akty obcej
władzy publicznej
3. Formy otwarcia porządku prawnego na działania i akty prawne obcej władzy publicznej
3.1. Uwagi ogólne
3.2.Czynności urzędowe dokonywane na terytorium państwowym przez organy obcego państwa
3.3.Uznawanie aktów prawnych wydawanych przez organy obcej władzy publicznej
3.4.Uznanie a inne formy oddziaływania aktów prawnych obcej władzy publicznej na
krajowy porządek prawny
4. Wybrane problemy prawne uznawania aktów obcej władzy publicznej
5.Przekazywanie kompetencji jako szczególna forma otwarcia polskiego porządku prawnego
na obce akty organów władzy publicznej
6. Dopuszczalność otwarcia polskiego porządku prawnego na akty obcych organów władzy
publicznej bez przekazywania kompetencji
7.Dopuszczalność przekazywania kompetencji innym podmiotom prawa międzynarodowego bez
wyraźnego upoważnienia konstytucyjnego w tym zakresie
8.Zasada ograniczonej otwartości polskiego porządku prawnego na akty prawne obcych organów
władzy publicznej
9. Wnioski
Rozdział IV. PRZEDMIOT PRZEKAZANIA - KOMPETENCJE ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ
1. Uwagi wstępne
2. Władza państwowa
3. Pojęcie kompetencji
4. Organy władzy państwowej
5. Kompetencje organów władzy państwowej
6. Zakres kompetencji objętych art. 90
7. Skutek bezpośredni jako wyróżnik "kompetencji organów władzy
państwowej"
8. Kompetencje organizacji międzynarodowych
9. Tryb wykonywania kompetencji
10. Korelat kompetencji organizacji i organów międzynarodowych: obowiązki państw i ich
organów
11. Wnioski
Rozdział V. PODMIOT, KTÓRY PRZEKAZUJE KOMPETENCJE, ORAZ PODMIOTY, NA RZECZ
KTÓRYCH PRZEKAZYWANE SĄ KOMPETENCJE
1. Podmiot przekazujący kompetencje organów władzy państwowej
2. Pojęcie organizacji międzynarodowej
3. Organizacje ponadnarodowe
4. Organizacja międzynarodowa a członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej
5. Organ międzynarodowy
6. Wymogi, jakie musi spełniać organizacja lub organ międzynarodowy
7. Przekazywanie kompetencji państwom obcym
8. Zagraniczne osoby prawne prawa publicznego i prywatnego
9. Przykłady organizacji i organów międzynarodowych wykonujących kompetencje organów
władzy państwowej
10. Wnioski
Rozdział VI. POJĘCIE PRZEKAZANIA KOMPETENCJI
1. Znaczenie terminu "przekazanie" - uwagi wstępne
2. Stanowisko doktryny niemieckiej
3. Przekazanie wykonywania kompetencji
4. Pojęcie przekazania kompetencji w Konstytucji RP
5.Powiązanie kompetencji organów władzy publicznej w państwach z kompetencjami
organizacji (organów) międzynarodowych jako element przekazania kompetencji
6. Kwestia utraty kompetencji w wyniku ich przekazania
7.Pierwotny czy pochodny charakter kompetencji organizacji i organów
międzynarodowych
9. Regulacje towarzyszące przekazaniu kompetencji
10.Przekazywanie kompetencji a zadania państw oraz organizacji i organów
międzynarodowych
11. Wnioski
Rozdział VII. FORMA PRZEKAZYWANIA KOMPETENCJI ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ
1. Zróżnicowanie form prawnych przekazywania kompetencji organów władzy państwowej w
praktyce
2. Pojęcie umowy międzynarodowej w art. 90 Konstytucji
3. Umowa międzynarodowa jako podstawa przekazania kompetencji organów władzy
państwowej
4. Zakres przedmiotowy umowy, o której mowa w art. 90 Konstytucji
5. Konsekwencje formy umowy międzynarodowej
6. Zagadnienie zmian umowy stanowiącej podstawę dla przekazywania kompetencji
7. Problem wystąpienia z organizacji międzynarodowej
8. Wnioski
Rozdział VIII. PROCEDURA PRZEKAZYWANIA KOMPETENCJI ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ
1. Uwagi wstępne
2. Zawarcie umowy międzynarodowej
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej
4. Ratyfikacja umowy międzynarodowej
5. Przystąpienie do umowy zawartej między innymi państwami
6. Ogłoszenie umowy międzynarodowej
7. Zakres stosowania procedury przewidzianej w art. 90 ust. 2-4
8. Procedura wypowiadania umowy ratyfikowanej w art. 90 ust. 1-A
9. Kontrola konstytucyjności umów stanowiących podstawę przekazywania kompetencji
organów władzy państwowej
10. Wnioski
Rozdział IX. AKSJOLOGICZNE PODSTAWY PRZEKAZYWANIA KOMPETENCJI ORGANÓW WŁADZY
PAŃSTWOWEJ
1. Potrzeba przekazywania kompetencji
2. Aksjologiczne podstawy władzy publicznej sprawowanej przez organizacje i organy
międzynarodowe
3. Przekazywanie kompetencji a aksjologia Konstytucji RP
4. Relacja między państwem a wspólnotami ponadnarodowymi w świetle aksjologii
Konstytucji RP
5. Aksjologiczne warunki przekazywania kompetencji organizacjom i organom międzynarodowym
6. Wnioski
Rozdział X. GRANICE PRZEKAZYWANIA KOMPETENCJI
1. Uwagi wstępne
2. Znaczenie Konstytucji dla wyznaczenia granic przekazywania kompetencji
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Podstawowe zasady konstytucyjne
2.3. Pozostałe zasady konstytucyjne
2.4. Reguły konstytucyjne
2.5. Wnioski
3.Problem związania Konstytucją polskich organów władzy publicznej w zakresie
realizacji aktów prawnych wydawanych przez organizacje i organy międzynarodowe
4.Zagadnienie związania Konstytucją organów polskich przy kształtowaniu i wyrażaniu
stanowiska państwa w organizacjach i organach międzynarodowych
5. Ograniczenia przekazywania kompetencji wynikające z poszczególnych zasad podstawowych
Konstytucji RP wyznaczających tożsamość państwa
5.1. Wymóg zapewnienia ochrony godności człowieka i praw konstytucyjnych
5.2. Zasada państwowości
5.3. Zasada demoljracji
5.4. Zasada państwa prawnego
5.5. Zasada sprawiedliwości społecznej
5.6. Zasada subsydiarności
5.7.Uwagi ogólne dotyczące ograniczeń wynikających z podstawowych zasad
konstytucyjnych
6. Ograniczenia wynikające ze sposobu określenia przedmiotu przekazania
7. Zakaz definitywnego przekazania kompetencji
8. Uwagi końcowe
Rozdział XI. KONSTYTUCYJNOPRAWNE KONSEKWENCJE PRZEKAZYWANIA KOMPETENCJI ORGANÓW
WŁADZY PAŃSTWOWEJ
1. Uwagi wstępne
2. Pluralizm struktur sprawujących władzę publiczną
3.Relacja między Konstytucją RP a umowami konstytuującymi organizacje i organy
międzynarodowe
4. Skutki dla systemu prawnego
4.1.Konstytucyjna regulacja skutków przekazania kompetencji dla systemu prawnego
4.2.Problem autonomii prawa stanowionego przez organy i organizacje międzynarodowe
4.3. Zmiany w konstytucyjnej konstrukcji systemu źródeł prawa
4.4. Funkcje prawa krajowego w kontekście przekazania kompetencji
5. Skutki dla mechanizmu usuwania sprzeczności hierarchicznych w prawie
5.1.Kompetencje polskich sądów w zakresie kontroli zgodności prawa krajowego z prawem
stanowionym przez organizacje i organy międzynarodowe
5.2. Zakres kompetencji Trybunału Konstytucyjnego
5.3.Kompetencje sądów w zakresie kontroli zgodności prawa stanowionego przez
organizacje i organy międzynarodowe z Konstytucją RP
5.4.Skutki przekazania kompetencji dla funkcjonowania systemu usuwania sprzeczności
hierarchicznych w prawie
6.Skutki dla odpowiedzialności za naruszenie prawa przez organy władzy publicznej
7. Skutki dla systemu organów państwowych
7.1. Rodzaje oddziaływania na system organów państwowych
7.2. Konsekwencje przekazywania kompetencji dla pozycji parlamentu
7.3. Konsekwencje przekazywania kompetencji dla pozycji Rady Ministrów
7.4. Konsekwencje przekazywania kompetencji dla pozycji Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej
7.5.Konsekwencje przekazywania kompetencji dla konstytucyjnej pozycji organów samorządu
terytorialnego
7.6.Konsekwencje przekazywania kompetencji dla organów władzy sądowniczej
8.Włączenie organów władzy publicznej w struktury sieciowe o zasięgu
międzynarodowym
9.Konsekwencje przekazywania kompetencji dla demokracji bezpośredniej
10.Konsekwencje przekazywania kompetencji dla statusu jednostki
11.Kompensowanie negatywnych skutków przekazania kompetencji dla systemu organów państwowych
12. Wnioski
ZAKOŃCZENIE
WYKAZ SKRÓTÓW
BIBLIOGRAFIA
392 strony, B5,oprawa miękka
