Niniejszy wybór stanowi uzupełnienie książki Polska w stosunkach
międzynarodowych 1945-1989.
Część I zawiera dokumenty na temat uwarunkowań roli międzynarodowej Polski
po II wojnie światowej.
W częściach II-IV zamieszczono dokumenty określające stosunki Polski z
poszczególnymi grupami państw, tj. z europejskimi państwami socjalistycznymi, krajami
zachodnimi oraz państwami Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.
W części V - dokumenty związane z polskimi inicjatywami na rzecz
rozbrojenia, umacniania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.
Publikacja adresowana głównie do studentów stosunków międzynarodowych,
politologii, europeistyki i historii.
Spis treści:
Słowo wstępne
I. Uwarunkowania roli międzynarodowej Polski w latach 1945-1989
Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, 22 lipca 1944 r. (fragmenty)
Sprawozdanie z konferencji krymskiej, Jałta, 11 lutego 1945 r. (fragmenty)
Postulaty Polski w sprawie granicy zachodniej, 10 lipca 1945 r
Uchwały poczdamskie, Berlin, 2 sierpnia 1945 r. (fragmenty)
Memorandum złożone przez Rząd Polski konferencji zastępców ministrów spraw
zagranicznych w sprawie Niemiec, Londyn, w styczniu 1947 r
Deklaracja Polski, Czechosłowacji i Jugosławii w sprawie Niemiec, Praga, 18 lutego 1948
r
Adam Rapacki, Trzy zasady polskiej polityki zagranicznej, Warszawa, lipiec- -sierpień
1960 r. (fragmenty)
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z uwzględnieniem zmian wprowadzonych
Ustawą o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
z dnia 10 lutego 1976 r
II. Stosunki Polski z europejskimi państwami socjalistycznymi
Porozumienie między PKWN a Rządem ZSRR o polsko-radzieckiej granicy państwowej,
Moskwa, 27 lipca 1944 r
Układ o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej polsko-radzieckiej,
Moskwa, 21 kwietnia 1945 r
Umowa graniczna między Polską a ZSRR, Moskwa, 16 sierpnia 1945 r
Umowa między Polską a ZSRR o wynagrodzeniu szkód wyrządzonych przez okupację
niemiecką Moskwa, 16 sierpnia 1945 r
Układ o przyjaźni i pomocy wzajemnej między Rzecząpospolitą Polską i Federacyjną
Ludową Republiką Jugosławii, Warszawa, 18 marca 1946 r
Układ o przyjaźni i wzajemnej pomocy między Polską a Czechosłowacją, Warszawa, 10
marca 1947 r
Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między Polską a Bułgarią,
Warszawa, 29 maja 1948 r
Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy między Polską a Węgrami, Warszawa,
18 czerwca 1948 r
Polsko-rumuriski pakt przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy, Bukareszt,
26 stycznia 1949 r Nota Rządu RP do ambasady jugosłowiańskiej w sprawie zniweczenia
przez Rząd jugosłowiański polsko-jugosłowiańskiej Umowy o przyjaźni i pomocy
wzajemnej, Warszawa, 30 września 1949 r
Układ między Rzecząpospolitą Polską a Niemiecką Republiką Demokratyczną o
wytyczeniu ustalonej i istniejącej polsko-niemieckiej granicy państwowej,
Zgorzelec, 6 lipca 1950 r
Oświadczenie Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w sprawie decyzji
Rządu ZSRR dotyczącej Niemiec, Warszawa, 23 sierpnia 1953 r
Układ o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej między Ludową Republiką
Albanii, Ludową Republiką Bułgarii, Węgierską Republiką Ludową, Niemiecką
Republiką Demokratyczną, Polską Rzecząpospolitą Ludową, Rumuńską Republiką
Ludową, Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i Re
publiką Czechosłowacką, Warszawa, 14 maja 1955 r
Wspólna deklaracja o rozmowach między delegacją KC PZPR i Rządu Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej a delegacją KC KPZR i Rządu Związku Radzieckiego, Moskwa, 18
listopada 1956 r
Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem ZSRR o statusie prawnym
wojsk radzieckich czasowo stacjonowanych w Polsce,
Warszawa, 17 grudnia 1956 r
Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku
Socjalistycznych Republik Radzieckich w sprawie terminu i trybu
dalszej repatriacji z ZSRR osób narodowości polskiej, Moskwa, 25 marca 1957 r
Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy zawarty między PRL a ZSRR, Warszawa,
8 kwietnia 1965 r
Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy zawarty między Polską
Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną, War
szawa, 1 marca 1967 r
Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy zawarty między Polską
Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną, Warszawa,
15 marca 1967 r
Układ o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy zawarty między Polską
Rzecząpospolitą Ludową a Ludową Republiką Bułgarii, Sofia, 6 kwietnia 1967 r.
Układ zawarty między Polską a Węgrami o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy,
Budapeszt, 16 maja 1968 r
Układ między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Socjalistyczną Republiką Rumunii o
przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy, Bukareszt, 12 listopada 1970 r. Deklaracja o
umocnieniu przyjaźni i pogłębieniu współpracy między Polską Rzecząpospolitą
Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną, Berlin, dnia 20 czerwca 1973 r
Układ między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o
przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy, Berlin, 28 maja 1977 r.
Protokół o przedłużeniu okresu obowiązywania Układu o przyjaźni, współpracy i
pomocy wzajemnej, podpisanego w Warszawie dnia 14 maja 1985 r., War
szawa, 26 kwietnia 1985 r
Deklaracja o polsko-radzieckiej współpracy w dziedzinie ideologii, nauki i kultury,
Moskwa, 21 kwietnia 1987 r
Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną w
sprawie rozgraniczenia obszarów morskich w Zatoce Pomor
skiej, Berlin, 22 maja 1989 r
III. Stosunki z państwami zachodnimi
Nota Rządu polskiego złożona ambasadorom Wielkiej Brytanii i Francji, Warszawa, 9
lipca 1947 r
Uchwała Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o zakończeniu stanu wojny
między Polską a Niemcami, Warszawa, 18 lutego 1955 r
Nota Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do Rządu Francji w sprawie zawarcia
Traktatu przymierza i pomocy wzajemnej, Warszawa, 25 sierpnia 1954 r.
Przemówienie Prezydenta Francji Charles‘a de Gaulle‘a wygłoszone na po siedzeniu
Sejmu PRL, Warszawa, 11 września 1967 r
Deklaracja polsko-francuska ogłoszona po zakończeniu wizyty w Polsce Prezydenta Francji
Charles‘a de Gaulle‘a, Warszawa, 12 września 1967 r. . . . Deklaracja o przyjaźni i
współpracy polsko-francuskiej podpisana po wizycie premiera Francji w Polsce, Warszawa,
27 listopada 1970 r
Układ między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o
podstawach normalizacji ich wzajemnych stosunków, Warszawa, 7 grudnia 1970 r
Deklaracja o przyjaźni i współpracy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a
Republiką Francuską, Paryż, 6 października 1972 r
Oświadczenie o zasadach stosunków polsko-amerykariskich, Waszyngton, 9 października
1974 r
Deklaracja o umacnianiu przyjaznych stosunków i współpracy między Polską
Rzecząpospolitą Ludową a Królestwem Belgii, Warszawa, 10 kwietnia 1975 r. Karta zasad
przyjaznej współpracy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Francuską,
Warszawa, 20 czerwca 1975 r
Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o
zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym, Warszawa, 9 października 1975 r. ]
Porozumienie między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki
Federalnej Niemiec, Warszawa, 9 października 1975 r
Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Federalnej
Niemiec o udzieleniu kredytu finansowego, 9 października 1975 r
Zapis protokolarny, Warszawa, 9 października 1975 r
Wieloletni Program rozwoju współpracy gospodarczej, przemysłowej i technicznej między
Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki
Federalnej Niemiec, Warszawa, 9 października 1975 r
Wspólne Oświadczenie o rozwoju stosunków między Polską Rzecząpospolitą Ludową a
Republiką Federalną Niemiec, Bonn, 11 czerwca 1976 r
Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Federalnej
Niemiec o dalszym rozwoju współpracy w dziedzinie
gospodarczej, Bonn, 11 czerwca 1976 r
Przemówienie do narodu Prezydenta USA Ronalda Reagana na temat Polski, Waszyngton, 23
grudnia 1981 r. (fragment)
Komunikat końcowy o spotkaniu ministrów spraw zagranicznych krajów EWG dotyczącym
Polski, Bruksela, 4 stycznia 1982 r
Deklaracja Specjalnej Sesji Ministerialnej Rady Północnoatlantyckiej w sprawie Polski,
Bruksela, 11 stycznia 1982 r
Przemówienie I Sekretarza KC PZPR, Prezesa Rady Ministrów PRL Wojciecha Jaruzelskiego na
uroczystym posiedzeniu Sejmu PRL z okazji 40-lecia
PRL, Warszawa, 21 lipca 1984 r. (fragment)
Oświadczenie Białego Domu w sprawie gotowości zniesienia niektórych restrykcji amerykańskich
nałożonych na Polskę, Waszyngton, 3 sierpnia 1984 r. Sprawozdanie Rządu Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej z realizacji przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw
Obywatelskich i Politycznych, uchwalonego przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 16 grudnia
1966 r., Warszawa, 1985 r
Oświadczenie Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Ronalda Reagana dotyczące
zniesienia pozostałych restrykcji nałożonych na Polskę, Waszyngton,
19 lutego 1987 r
IV. Stosunki z krajami Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej
Odpowiedź Ministra Spraw Zagranicznych Polski na depeszę Ministra Spraw Zagranicznych
Państwa Izrael, Warszawa, 18 maja 1948 r
Przemówienie ambasadora Stefana Wierbłowskiego, przewodniczącego delegacji polskiej w I
Komitecie w sprawie kolonii włoskich, Nowy Jork, 4 października 1949 r
Układ o przywróceniu normalnych stosunków między Polską Rzecząpospolitą Ludową a
Japonią, Nowy Jork, 8 lutego 1957 r
Oświadczenie Rządu PRL w związku ze zbrojną napaścią Izraela na państwa arabskie,
Warszawa, 6 czerwca 1967 r
Oświadczenie Rządu PRL w sprawie zerwania stosunków dyplomatycznych z Rządem Izraela,
Warszawa, 12 czerwca 1967 r
Deklaracja o przyjaźni i współpracy między Polską a Indiami, Dehli, 18 stycznia 1973
r
Oświadczenie Rządu PRL dotyczące sytuacji na Bliskim Wschodzie, Warszawa, 9
października 1973 r
Oświadczenie Rządu PRL o zawieszeniu stosunków dyplomatycznych z Chile, Warszawa, 10 października
1973 r
Deklaracja polsko-kubańska, Hawana, 16 stycznia 1975 r
Deklaracja o umocnieniu przyjaźni i pogłębieniu współpracy między Polską
Rzecząpospolitą Ludową a Ludową Republiką Angoli, Warszawa, 28 kwietnia 1977 r.
Deklaracja o przyjaźni i współpracy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a
Socjalistyczną Etiopią, Warszawa, 12 grudnia 1978 r
Oświadczenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych PRL w związku z agresją Izraela na Liban,
Warszawa, 9 czerwca 1982 r
Wspólny komunikat prasowy z wizyty Prezesa Rady Ministrów Polskiej Rzeczpospolitej
Ludowej gen. Wojciecha Jaruzelskiego w Republice Indii, 15 lutego 1985 r.
V. Polskie inicjatywy na rzecz rozbrojenia, umacniania pokoju i bezpieczeństwa
międzynarodowego
1. Polskie inicjatywy na rzecz rozbrojenia i ograniczenia zbrojeń w Europie
Środkowej
Przemówienie Ministra Spraw Zagranicznych PRL Adama Rapackiego na plenarnym posiedzeniu
XII Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Nowy Jork,
2 października 1957 r
Memorandum Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w sprawie utworzenia strefy
bezatomowej w Europie Środkowej, Warszawa, 14 lutego 1958 r
Oświadczenie Ministra Spraw Zagranicznych PRL Adama Rapackiego w sprawie polskiej
propozycji rozbrojeniowej, Warszawa, 4 listopada 1958 r
Memorandum przedstawione przez delegację polską w sprawie utworzenia w Europie strefy
bezatomowej i ograniczonych zbrojeń, Genewa, 28 marca 1962 r.
Memorandum Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w sprawie zamrożenia zbrojeń
jądrowych i termojądrowych w Europie Środkowej, Warszawa, 29 lutego 1964 r
Przemówienie Przewodniczącego Rady Państwa PRL gen. Wojciecha Jaruzelskiego podczas II
Kongresu PRON, Warszawa, 8 maja 1987 r. (fragment doty
czący nowych propozycji pokojowych)
Memorandum Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w sprawie zmniejszania zbrojeń i
zwiększania zaufania w Europie Środkowej, Warszawa, 17 lipca 1987 r. świadczenie
Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w sprawie Planu zmniejszania zbrojeń i
zwiększania zaufania w Europie Środkowej, Warszawa, 15 czerwca 1988 r
2. Rola Polski w procesie KBWE
Przemówienie przewodniczącego delegacji polskiej na XXI Sesji Zgromadzenia Ogólnego
ONZ, wiceministra spraw zagranicznych Józefa Winiewicza wygłoszone podczas debaty
generalnej, Nowy Jork, 10 października 1966 r. (fragmenty) . . Przemówienie Ministra
Spraw Zagranicznych Polski Stefana Olszowskiego, Helsinki, 3 lipca 1973 r
Propozycja Polski i Bułgarii w sprawie podstawowych kierunków rozwoju współpracy
kulturalnej, kontaktów i wymiany informacji, Helsinki, 5 lipca 1973 r. Propozycja Polski
i Bułgarii w sprawie podręczników szkolnych, Genewa, 23 kwietnia 1975 r
Sugestie Polski dotyczące współpracy w dziedzinie gospodarki, nauki i techniki oraz
środowiska, Belgrad, 2 listopada 1977 r
Propozycja Polski w sprawie współpracy i wymiany w dziedzinie kultury, Belgrad, 9
listopada 1977 r
Propozycja Polski w sprawie wychowania dla pokoju, Belgrad, 11 listopada 1977 r
Propozycja Polski i ZSRR w sprawie wprowadzenia do ustawodawstwa zasad określonych w
Akcie Końcowym KBWE, Belgrad, 17 listopada 1977 r
Propozycja Polski dotycząca zwołania konferencji odprężenia militarnego i rozbrojenia
w Europie, Madryt, 8 grudnia 1980 r
Propozycja Polski i ZSRR w sprawie ogólnoeuropejskiej współpracy w dziedzinie
energetyki, Madryt, 8 grudnia 1980 r
Propozycja Polski i ZSRR w sprawie wprowadzenia do ustawodawstwa państw zasad
określonych w Akcie Końcowym KBWE, Madryt, 12 grudnia
1980 r
Propozycja Polski i Węgier dotycząca kontaktów między ludźmi, Madryt, 12 grudnia 1980
r
Propozycja Polski dotycząca współpracy i wymiany w dziedzinie kultury, Madryt, 12
grudnia 1980 r
Propozycja Polski dotycząca współpracy i wymiany w dziedzinie oświaty, Madryt, 12
grudnia 1980 r
Przemówienie I Sekretarza KC PZPR, Przewodniczącego Rady Państwa PRL Wojciecha
Jaruzelskiego, Zielona Góra, 17 września 1986 r. (fragment) .... Przemówienie Ministra
Spraw Zagranicznych PRL Mariana Orzechowskiego na sesji inauguracyjnej Spotkania Wiedeńskiego
KBWE, Wiedeń, 5 listopada
1986 r. (fragmenty)
Propozycja w sprawie uzupełnienia mandatu konferencji w sprawie środków budowy zaufania
i bezpieczeństwa oraz rozbrojenia w Europie przedłożona przez Polskę na Spotkaniu
Wiedeńskim KBWE, Wiedeń, 8 grudnia 1986 r
Propozycja Czechosłowacji, Węgier, Polski i Niemieckiej Republiki Demokratycznej w
sprawie zwołania forum ekonomicznego, przedłożona na Spot
kaniu Wiedeńskim KBWE, Wiedeń, 15 grudnia 1986 r
Propozycja dotycząca sympozjum w sprawie dziedzictwa kulturalnego państw
uczestniczących w KBWE, przedłożona przez Polskę i Austrię na Spotkaniu
Wiedeńskim KBWE, Wiedeń, 17 grudnia 1986 r
Propozycja w sprawie lepszych warunków pomocy konsularnej, prawnej i medycznej dla
obywateli państw uczestniczących podróżujących po innych państwach, przedłożona
przez Polskę na Spotkaniu Wiedeńskim KBWE, Wiedeń, 18 lutego 1987 r
Propozycja w sprawie umocnienia skuteczności zasad Aktu Końcowego KBWE w ustawodawstwach
państw uczestniczących, przedłożona przez Polskę i Związek Radziecki na Spotkaniu
Wiedeńskim KBWE, Wiedeń, 18 lutego 1987 r
Przemówienie Przewodniczącego Rady Państwa gen. Wojciecha Jaruzelskiego wygłoszone w
Sejmie PRL - Inicjatywa utworzenia Centrum do spraw zmniej
szania niebezpieczeństwa wojny i zapobiegania nagłej napaści w Europie, Warszawa, 11
lipca 1988 r. (fragment)
3. Polskie inicjatywy na rzecz współpracy międzynarodowej, pokoju i rozbrojenia
powszechnego
Projekt rezolucji delegacji Polskiej Rzeczypospoliej Ludowej wniesiony na VII Sesji
Zgromadzenia Ogólnego ONZ i memorandum wyjaśniające, Nowy Jork, 17 października 1952 r
Z przemówienia przewodniczącego delegacji PRL Wadysława Gomułki w debacie generalnej
na XV Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Nowy Jork,
27 września 1960 r. (fragmenty)
Polski projekt rezolucji w sprawie stworzenia warunków sprzyjających osiągnięciu
porozumienia o powszechnym i całkowitym rozbrojeniu złożony w Komisji Politycznej
Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Nowy Jork, 24 października 1960 r
Przemówienie Ministra Spraw Zagranicznych PRL Adama Rapackiego na plenarnym posiedzeniu
XVI Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Nowy Jork,
9 października 1961 r
Przemówienie Stałego Przedstawiciela PRL przy ONZ Eugeniusza Kułagi dotyczące zakazu
badań, produkcji i magazynowania broni chemicznej i bakteriologicznej (biologicznej) oraz
w sprawie zniszczenia takiej broni, Nowy Jork, 18 listopada 1969 r. (fragmenty)
Memorandum Rządu PRL na temat budowy zaufania w międzynarodowych stosunkach
gospodarczych, Warszawa, 26 kwietnia 1984 r
322 strony, oprawa miękka
