Współczesną
gospodarkę światową, obok globalizacji i regionalizacji, kształtują procesy
transformacji rynkowej. Na ogół są one postrzegane jako trzy odrębne, autonomiczne
procesy społeczno-ekonomiczne i jako takie są odmiennie definiowane i prezentowane w
literaturze ekonomicznej. Łączy je jednak to, że w swej ekonomicznej istocie prowadzą
do wzrostu efektywności gospodarowania, oraz że są kształtowane przez te same siły
sprawcze, tj. postęp techniczny, mechanizm konkurencji, jak też czynnik instytucjonalny
związany z działalnością państwa (czy grupy państw), w dziedzinie międzynarodowych
stosunków gospodarczych w ramach zagranicznej i międzynarodowej polityki ekonomicznej.
Te trzy siły sprawcze prowadzą do internacjonalizacji gospodarek narodowych
współtworzących gospodarkę światową, do której aktywnie włączają się obecnie
gospodarki w procesie transformacji rynkowej, w tym zwłaszcza Chiny.
Celem
pracy jest próba ujęcia zależności między transformacją rynkową gospodarki a jej
otwieraniem i zagraniczną polityką ekonomiczną na przykładzie ChRL, by na tej
podstawie móc formułować szersze wnioski teoretyczne i aplikacyjne.
Następnie,
nawiązując do takiego podejścia, przedstawia się rezultaty tej polityki w postaci
obrotów handlu zagranicznego, transferu kapitału i transferu technologii w odniesieniu
do gospodarki ChRL na tle innych gospodarek Azji Wschodniej, a także - w miarę
uzasadnionych sytuacji - w odniesieniu do Polski i innych krajów Europy Środkowej. Taki
zamiar badawczy oznacza próbę spojrzenia na procesy rynkowej transformacji gospodarki
głównie w kontekście jej czynników zewnętrznych, pamiętając jednak, że procesy te
determinują na równi czynniki wewnętrzne, które w miarę potrzeb, choć w mniejszym
wymiarze, są także analizowane w niniejszej pracy. Jej głównym celem jest więc
wykazanie kluczowej roli czynników zewnętrznych w procesie rynkowej transformacji, zaś
ich odniesienie do gospodarki ChRL umożliwia budowę specyficznego modelu rynkowej
transformacji; może to znaleźć imitatorów wśród krajów dotychczas opornych
transformacji, np. Kuby, czy Korei Płn.
Spis treści:
WPROWADZENIE. Założenia metodologiczne i zarys problemu
ROZDZIAŁ 1. Specyfika rynkowej transformacji gospodarki Chin
1. Wokół pojęcia transformacji
2. Historyczny i geopolityczny kontekst rynkowej transformacji gospodarki Chin
2.1. Istota planowej transformacji gospodarki
2.2. Implikacje rynkowej transformacji gospodarki dla geopolitycznej struktury gospodarki
światowej
3. Modele rynkowej transformacji gospodarki. Znaczenie otwarcia politycznego
4. Egzemplifikacja modelu rynkowej transformacji na przykładzie Chin
4.1. Cele i środki transformacji
4.2. Narzędzia i uwarunkowania transformacji
4.2.1. Podstawy instytucjonalne i rola państwa
4.2.2. Liberalizacja gospodarki
4.2.3. Prywatyzacja
4.2.4. Liberalizacja sektora finansowego
5. Dylematy kontynuacji rynkowej transformacji chińskiej gospodarki
5.1. Autorytaryzm versus demokracja
5.2. Efektywność gospodarowania versus sprawiedliwość społeczna
5.3. Problem dysproporcji międzyregionalnych
5.4. Problem chińskiej wsi
5.5. Chiny wobec światowego kryzysu gospodarczego 2008-2009
ROZDZIAŁ II. Otwieranie chińskiej gospodarki w procesie transformacji
1. Zarys koncepcji otwierania gospodarki
1.1. Model gospodarki autarkicznej i jego odniesienie do gospodarki Chin
1.2. Model gospodarki otwartej i jego odniesienie do gospodarki Chin
1.3. Wokół pojęcia otwarcia i otwierania gospodarki
2. Otwieranie gospodarki a bilans handlowy. Problem nadwyżki importowej
3. Transformacyjna funkcja handlu zagranicznego jako czynnik kreowania nadwyżki
eksportowej
4. Otwieranie gospodarki a kapitał zagraniczny
4.1.Rola kredytów zagranicznych w proimportowej fazie otwierania chińskiej gospodarki
4.1.1. Wielkość i struktura kredytów w pierwszej fazie transformacji
4.1.2. Kredyty a zadłużenie zagraniczne
4.2.Funkcje zagranicznych inwestycji bezpośrednich w procesie otwierania chińskiej
gospodarki
4.3.Chińska klasyfikacja inwestycji zagranicznych
5.Model otwierania gospodarki w procesie transformacji i jego odniesienie do Chin
5.1. Ogólne założenia
5.2. Otwieranie gospodarki a zagraniczna polityka ekonomiczna
ROZDZIAŁ III. Przemiany zagranicznej polityki ekonomicznej Chin w okresie
transformacji
1. Wokół pojęcia zagranicznej polityki ekonomicznej
2. Próba rozwinięcia pojęcia zagranicznej polityki ekonomicznej w świetle rynkowej
transformacji gospodarki
3. Elementy zagranicznej polityki ekonomicznej Chin
3.1. Cele i uwarunkowania wewnętrzne ZPE
3.2. Środki i narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej Chin
3.2.1.Narzędzia administracyjne zagranicznej polityki ekonomicznej
3.2.1.1. Planowanie handlu zagranicznego
3.2.1.2. Zarządzanie i organizacja
3.2.2. Narzędzia taryfowe i pozataryfowe. Ewolucja polityki handlowej
3.2.3. Narzędzia promocji importu kapitału i technologii w świetle uwarunkowań
politycznych
4. Uczestnictwo Chin w międzynarodowej polityce ekonomicznej
4.1. Współpraca z organizacjami powszechnymi
4.2. Stosunki z UE w świetle członkostwa w WTO
5. Międzynarodowa polityka ekonomiczna Chin w świetle członkostwa w WTO
5.1. Geneza i ekonomiczne przesłanki członkostwa
5.2. Stanowisko stron i warunki członkostwa
5.3. Mechanizm i przebieg negocjacji
5.4. Implikacje członkostwa
ROZDZIAŁ IV. Pozycja Chin we współczesnej gospodarce światowej
1. Pojęcie gospodarki światowej
2. Długookresowe tendencje rozwojowe gospodarki Chin
2.1. Gospodarka Chin w okresie rozwoju autarkicznego (1949-1977)
2.2. Gospodarka Chin w okresie rozwoju otwartego (1978-2008)
2.2.1. Dynamika i struktura PKB
2.2.2. Wewnętrzne ekonomiczne czynniki rozwoju
2.2.2.1. Działalność inwestycyjna i jej bariery
2.2.2.2. Zasoby siły roboczej
2.2.2.3. Potencjał innowacyjny
3. Dodatkowe dane o chińskim handlu zagranicznym
3.1. Wielkość i dynamika obrotów handlu zagranicznego. Bilans handlowy
3.2. Obroty\' handlu zagranicznego a kurs walutowy
3.3. Przemiany struktur} towarowej i geograficznej obrotów
3.4. Wymiana handlowa Polska-Chiny w świetle standardów WTO
3.4.1. Wymiana handlowa i wzajemne inwestycje bezpośrednie
3.4.2. Wzajemny dostęp do rynku
4. Nowe kierunki w międzynarodowym wewnątrzgałęziowym podziale pracy a handel
zagraniczny Chin
5. Udział Chin w handlu światowym i w światowych przepływach ZIB
5.1. Udział w handlu światowym
5.2. Udział w światowych przepływach ZIB
PODSUMOWANIE I WNIOSKI zewnętrzne uwarunkowania rynkowej transformacji gospodarki
SUMMARY Foreign Economic Policy in the Process of Market Transition. The Case ofChina
SPIS TABEL
SPIS RYSUNKÓW
BIBLIOGRAFIA
280 stron, oprawa miękka
