Instytucjonalizm nie stanowi jeszcze głównego nurtu w naukach społecznych,
ale jego ranga ostatnio bardzo szybko rośnie. Dwa lata temu obie Nagrody Nobla w ekonomii
przypadły w udziale teoretykom instytucjonalizmu. Można spotkać opinie, że
neoinstytucjonalizm już znajduje się w głównym nurcie nauk społecznych. Niniejsza
publikacja jest par excellence teoretyczna, z domieszką historii myśli instytucjonalnej.
W swoich poszukiwaniach Autor czerpie inspirację z bardzo wielu źródeł, przede
wszystkim z twórczości Elinor Ostrom, laureatki Nobla w dziedzinie ekonomii w 2009 roku,
w której zespole naukowym sam kilka lat pracował.
Autor niniejszej publikacji podejmuje ważną problematykę, problematykę za taką też
coraz częściej uważaną. Wynika to z tego, że nasze czasy przynoszą zapotrzebowanie
na wiedzę, która pozwala
łączyć idee i ludzi, a instytucje są mostem, który obiecuje zapewnić takie
przejście. Autor i jego bohater – homo agens – to konstruktorzy tego mostu. Wiedza,
jaką posiadamy na temat homo agens, jest rzetelna, ale niepełna i zawsze taką
pozostanie. Czy obietnica, jaką się nam oferuje, jest nadzieją, że most jest na skalę
nowych wyzwań?
Z recenzji prof. Witolda Morawskiego
Spis treści:
WSTĘP
Przypisy
ROZDZIAŁ 1. Kształtowanie się orientacji instytucjonalnej w naukach
społecznych: ekonomia wskazuje drogę
1.Od filozofii społecznej i nauki o społeczeństwie do różnych dyscyplin nauk
społecznych
2.Ekonomia marginalistyczna i neoklasyczna, czyli rola nurtu głównego ekonomii w
powstaniu instytucjonalizmu
3.Instytucjonalizm amerykańskiej ekonomii politycznej
Przypisy
ROZDZIAŁ 2. Instytucjonalizm amerykańskiej ekonomii politycznej
Thorsteina Bunde‘a Veblena
1.Krytyka ekonomii klasycznej i marginalistycznej
2.Homo oeconomicus a Veblena wizja jednostki ludzkiej
3.Instytucje społeczne i ich rola
4.Instytucje i ludzie w procesach zmian ewolucyjnych
Przypisy
ROZDZIAŁ 3. John Rogers Commons i dalsze losy ekonomicznego instytucjonalizmu
1.Wizja i rola ekonomii politycznej J. Commonsa
2.Instytucjonalizm ekonomiczny Commonsa
- podstawowe kategorie teoretyczne
3.Instytucjonalizm ekonomiczny - dalsze losy i ogólna charakterystyka
Przypisy
ROZDZIAŁ 4. Socjologia - młodsza siostra ekonomii i jej instytucjonalne
rozważania
1.Socjologowie projektują i tworzą naukę o instytucjach
2.Podstawowe tendencje w budowie teorii w naukach społecznych
3.Tendencje i procesy integracyjne w naukach społecznych
Przypisy
ROZDZIAŁ 5. Ludzie, instytucje i społeczny porządek: podstawowe założenia i
koncepcje
1.Człowiek, instytucje, społeczeństwo - podstawowe relacje
2.Instytucje - mechanizm transformacji działań
jednostek ludzkich w ustrukturalizowane społeczeństwo
3.Zmienny instytucjonalny porządek społeczny
4.Bezcelowa ewolucyjna zmienność adaptacyjna społeczeństw ludzkich
Przypisy
ROZDZIAŁ 6. Nowy instytucjonalizm - pochodzenie, zróżnicowanie, istota
1.Pochodzenie współczesnego instytucjonalizmu i jego problemy
2.Nowa Ekonomia Instytucjonalna (NEI)
3.Teoria racjonalnego wyboru (TRW) - katalizator NI
4.Istota i specyfika NI
5.Wnioski
Przypisy
ROZDZIAŁ 7. Model homo agens-institutionalist - istotny element NI
1.Wstęp
2.Dlaczego model interdyscyplinarny?
3.Człowiek i ludzki język
4.Język, instytucje i ludzkie działania
5.Język - twór niedoskonały
6.Model człowieka dokonującego wyborów - intencjonalnie działający podmiot
Przypisy
Rozdział 8. Umiarkowany metodologiczny indywidualizm: ludzie - instytucje -
struktury
1.Wstęp
2.Podstawowe rozróżnienia
3.Teoretyczne, empiryczne i praktyczne implikacje
4.Poszerzający się margines dla podejścia indywidualistycznego w socjologii
5.Umiarkowany metodologiczny indywidualizm, czyli powiązanie działań jednostek ze
społeczną rolą instytucji
Przypisy
ANEKS
ZAŁĄCZNIK 1.Homo oeconomicus - model (ekonomia klasyczna i neoklasyczna)
ZAŁĄCZNIK 2.Homo oeconomicus - model
ZAŁĄCZNIK 3.Wspólnota epistemiczna (P. Haas, B. Holzer, J. Marx, L. Fleck, M.
Polanyi, K. Popper)
ZAŁĄCZNIK 4.Zmodyfikowany homo oeconomicus (człowiek w stosunkach wymiany)
ZAŁĄCZNIK 5.Homo psychologicus - behawioryzm (J.B. Watson, B.F. Skinner, E.C. Tolman, E.
Thorndike)
ZAŁĄCZNIK 6.Trzy podstawowe, modelowe rozwiązania problemu alokacji zasobów (A.
Aldridge, B. Malinowski, K. Polanyi, M. Sahlins,
A. Smith, R. Thurnwald, K. Wittfogel)
ZAŁĄCZNIK 7.Nowa analiza instytucjonalna (VincentOstrom, modyfikacja -Piotr Chmielewski)
ZAŁĄCZNIK 8.Trzy filary instytucji
ZAŁĄCZNIK 9.Filary instytucjonalne i nosiciele
ZAŁĄCZNIK 10.Ogólna klasyfikacja dóbr (Vincent i Elinor Ostrom)
ZAŁĄCZNIK 11.Przykłady dylematów społecznych i sposoby ich rozwiązywania
Załącznik 12.Podstawowe elementy i stosunki ugruntowanych empirycznie modeli teorii
zbiorowego działania (ElinorOstrom)
ZAŁĄCZNIK 13.Formy kapitału społecznego, zaufanie i ich związki z działaniami
zbiorowymi (Elinor Ostrom)
ZAŁĄCZNIK 14.Instytucjonalne filary i różne poziomy: przykłady szkół
ZAŁĄCZNIK 15.Wpływ komunikacji, żywości i wyrazistości elementów sytuacji na
stosunki między informacją, powiązaniami działań-wyników
i wewnętrznymi mentalnymi modelami (Elinor Ostrom)
ZAŁĄCZNIK 16.Homo agens-institutionalist (Piotr Chmielewski)
ZAŁĄCZNIK 17.Formy i modele koordynacji życia społecznego (W. Powell, G. Thompson, G.
Frances, J. Levaać, R. Mitchell)
BIBLIOGRAFIA
490 stron, B5, oprawa miękka
