Platon - filozof polityki, to przeciwnik demokracji, orędownik państwa
totalitarnego, twórca nierealnej wizji społeczeństwa doskonałego. Czyżby?
Książka Praktyka polityczna. Od „Państwa" do „Praw"
Platona zachęca do weryfikacji podobnych sądów.
Prowadząc czytelnika krok po kroku przez Platońskie teksty (Państwo,
Polityk, Timajos i Prawa), śledząc dramaturgiczną akcję i analizując daleką od
ostatecznych rozstrzygnięć treść, podaje w wątpliwość pogląd, iż Państwo jest
szczytem politycznych wizji Platona; osłabia przekonanie, że stałość i niezmienność
norm cechują dobry ustrój.
Platon - filozof polityki, obnaża ograniczenia i niebezpieczeństwa wszelkich
politycznych ideałów i konstrukcji dążących do doskonałości. Wciąż odnawiana
świadomość niedoskonałości i kruchości ładu politycznego oraz ciągła refleksja
nad tym, co słuszne i powinne, nad przyczynami zmiany tego, co jeszcze racjonalne, w to,
co już irracjonalne, sprawdzająca wiarygodność autorytetów i norm stających się
dogmatem lub zwyczajem, to wskazania, wytyczające drogę ku sprawiedliwemu ustrojowi. W
ostatnim, najdłuższym dialogu, w Prawach, Platon szuka metod, które, w powiązaniu z
prawodawstwem, pozwolą podtrzymać duchowy dynamizm, gotowość do kruszenia wszelkiej
ortodoksji usypiającej myśl. Ocena słuszności jego prawodawczej propozycji, jak i
kontynuacja metody krytycznego myślenia, od pokoleń wpisują się w tradycję każdej
autentycznej sztuki politycznej.
W książce omawiane są m.in. następujące zagadnienia: natura ładu
politycznego, cnoty polityczne, powstanie i upadek państw, tradycja minojska, polityczna
rola kultu dionizyjskiego, polityka jako „biesiadny chaos", irracjonalny aspekt
życia politycznego, natura i funkcja prawa, suwerenność prawa a racjonalność
jednostki.
wprowadzenie: zrozumieć prawa /7
Datowanie /11
Redakcja i wydanie /15
Prawodawcza działalność akademii /19
Starożytni o Prawach /21
Współcześni o relacji Państwa i Praw /26
Cel poniższych badań /32
część i. państwo: mroczna strona „ideału"
rozdział 1. sceneria: czekając na mroczne święto /47
Prawodawstwo w Państwie /47
Miejsce, czas, osoby (I, 327a-331d4) /58
rozdział 2. (nie)przydatność kallipolis /65
Omylność władzy (I, 331d4-354c3) /65
Test sprawiedliwości (I, 354c3-II, 368c4) /73
Narodziny polis z ludzkiej niewystarczalności (II, 368c4-376e) /82
Formowanie strażnika (II, 376e-III, 409b4) /92
Natura strażnika a natura Gygesa (III, 409b4-417b9) /106
Zagrożenie ze strony strażników (IV, 419a-427c6) /117
Mroki ortodoksji (IV, 427d-436b) /128
Za kulisami Kallipolis (IV, 436b-V, 474b3) /141
rozdział 3. (nie)zbędność filozofii /156
Strażnik a filozof (V, 474b3-VI, 497e) /156
Protreptyczna funkcja Kallipolis (VI, 498a-505e) /173
Wyprowadzenie z jaskini: droga w górę (VI, 505e-VII, 541b5) /186
Rozkład polis: droga w dół (VIII, 543a-X, 614a) /197
Zadania na czas trudu i prawdy (X, 614a-621d, z odwołaniem do Timajosa) /207
część ii. prawa: dionizyjska paideia prawodawcy
rozdział 1. sceneria: idąc śladami minosa /217
Miejsce: Kreta w tradycji /217
Czas: dionizyjska opóra /234
Osoby: sędziwa przyzwoitość /244
Okoliczności pielgrzymki: przyjemność na czas trudu /262
rozdział 2. kruszenie ortodoksji: wojna, odurzenie, wstyd /267
Pytanie początku: powtórzenie i odnowienie (I, 624a-625c5) /267
Polis walcząca: dobro a konieczność (I, 625c-629a) /286
Siła argumentu a siła tradycji (I, 629a-630d8) /309
Schemat słusznego prawodawstwa (I, 630d9-632d7) /322
Krytyka kondycji tych, którzy prawom są posłuszni (I, 632e-638e) 327
Bakchiczny charakter męstwa: lekcja kadmejska (I, 635b-650b;
Bachantki Eurypidesa) /341
Polis tańcząca: polityczna rola chóru Dionizosa (księga II) /359
rozdział 3. dynamika ładu politycznego: geneza polis /375
Państwo /375
Polityk /382
Timajos - Kritias /416
rozdział 4. pamięć a sztuka polityczna /453
Pamięć i powtórzenie (Prawa, III, 676a-676b) /453
Polis w historii (III, 676b-688d5) /467
Uprzedzić doznanie (III, 688d6-702e2) /491
rozdział 5. prawodawstwo: test doświadczenia /511
Anakínesis: poruszenie martwego rozumu (księgi IV-V) /511
Epanórthosis: społeczeństwo otwarte (księgi VI-XII) /554
zakończenie /583
bibliografia i skróty /587
wydania tekstów greckich /587
przekłady obce /590
przekłady polskie /591
nota bibliograficzna /615
658 stron, Format: 14.8x21.0cm, oprawa twarda z obwolutą