Monumentalna synteza życia kulturalnego, artystycznego,
handlowego i społeczno-politycznego Paryża, uznanego przez Waltera Benjamina za
„stolicę XIX wieku”, a w istocie także projekt napisania „prehistorii XX wieku”.
Dzieło mityczne, przez wiele lat owiane legendą i uważane za zaginione. Notatki do
niego Walter Benjamin gromadził przez 13 lat, aż do swej tragicznej śmierci, która
zadecydowała o tym, że dzieło zapełniające prawie 30 brulionów pozostało jednak
otwarte, nieukończone.
Paryskie pasaże, czyli przeszkolone magazyny handlowe ciągnące się
długim rzędem w poprzek całych kompleksów kamienic i tworzące w ten sposób swoiste
miasto w mieście, stały się dla Waltera Benjamina symbolicznym obrazem przemian
społecznych, ekonomicznych i kulturalnych, jakie nastąpiły w Europie końca XIX i
początku XX wieku. Pasaże te to naoczne świadectwo przejścia od zbiorowości
społecznej opartej na wzajemnej trosce jej członków do społeczności bazującej na
dobrobycie i zysku ekonomicznym.
Oprócz pasaży i ulic z ich nieodłącznymi bohaterami: flaneurem i
prostytutką, przedmiotem uwagi Benjamina są także reklamy i ogłoszenia, slumsy,
fotografia, sekty, moda, transport publiczny, figury woskowe, giełda i kursy walutowe,
nuda, kicz, literatura, teoria postępu, karykatury Daumiera, znaczki pocztowe, etc. Silva
rerum, a każda z rzeczy w tym lesie jest znacząca, alegoryczna, mityczna. To
kopernikański przewrót w opisie historycznym: nikt przed Benjaminem, określającym się
jako "łachmaniarz historii", nie opisywał historii z tej perspektywy,
koncentrując się na odpadach cywilizacji.
Kalejdoskopowy charakter tej swoistej encyklopedii ma swoje odbicie w
formie literackiej Pasaży. Jest to dzieło fragmentaryczne, swego rodzaju
patchwork złożony z notatek, komentarzy i obserwacji autora, a także "cudzych
słów": wypisów z gazet, cytatów z zapomnianych książek, popularnych aforyzmów,
analiz i ilustracji.
Walter Benjamin (1842-1940) – niemiecki filozof żydowskiego
pochodzenia, teoretyk kultury, krytyk literacki, tłumacz, eseista. Jeden z
najważniejszych intelektualistów XX wieku. Jego prekursorskie analizy kultury masowej
są inspiracją i źródłem namysłu dla współczesnych badaczy tego zjawiska i
filozofów
1164 strony, oprawa twarda