Psychologia kryminalistyczna stanowi nową dziedzinę psychologii
stosowanej, posiadającą własny obszar badań i charakteryzującą się ścisłymi
powiązaniami z tradycyjnymi działami psychologii.
Zakres psychologii kryminalistycznej obejmuje psychologiczne aspekty
kryminalistyki, czyli nauki o metodach ustalania faktu przestępstwa, sposobu jego
popełniania, wykrywania sprawców i zapobiegania przestępstwom oraz innym ujemnym
zjawiskom społecznym.
Specyfika psychologii kryminalistycznej wynika w znacznej mierze ze specyfiki
samej kryminalistyki. Wiadomo, iż jest ona nauką w znacznym stopniu praktyczną,
niemniej nie stanowi jedynie uogólnienia praktyki śledczej, co niewątpliwie
ograniczałoby lub wręcz uniemożliwiałoby jej rozwój. Dominowanie w kryminalistyce
elementów wiedzy praktycznej nie oznacza, iż jest ona pozbawiona zagadnień
teoretycznych. Do zagadnień takich można zaliczyć pewne prawa ogólne, takie jak na
przykład empirycznie stwierdzone zjawiska indywidualności obrazu linii papilarnych
palców rąk człowieka, cech pisma ręcznego czy głosu, pozwalające na przeprowadzenie
badań identyfikacyjnych. Wymienia się również prawo motywu każdego umyślnego
przestępstwa, umożliwiające dokonywanie kierunkowej selekcji osób podejrzanych.
Praca uwzględnia najnowsze wyniki badań policjantów, sędziów i prokuratorów z
zakresu aktualnych problemów polityki karnej.
SPIS TREŚCI
Część pierwsza
ZAGADNIENIA WSTĘPNE
Rozdział I. POJĘCIE I ZAKRES PSYCHOLOGII KRYMINALISTYCZNEJ
23
Rozdział II. HISTORIA ROZWOJU PSYCHOLOGII KRYMINALISTYCZNEJ
41
Rozdział III. PROBLEMY ETYCZNE ZAWODU PSYCHOLOGA KRYMINALISTYCZNEGO I SĄDOWEGO
56
Rozdział IV. SZKOLENIE W ZAKRESIE PSYCHOLOGII KRYMINALISTYCZNEJ
76
1. Szkolenie w zakresie kierowania rozmową
93
2. Kursy prowadzenia przesłuchania dla zaawansowanych
93
Rozdział V. PRZESTĘPCZOŚĆ Z PERSPEKTYWY PSYCHOLOGII EWOLUCYJNEJ
96
Literatura uzupełniająca 119
Część druga
METODOLOGIA — OGÓLNE PROBLEMY
Rozdział VI. ZAGADNIENIA WSTĘPNE
125
Rozdział VII. CHARAKTERYSTYKA METODOLOGII
128
Rozdział VIII. OCENA PSYCHOLOGII KRYMINALISTYCZNEJ Z METODOLOGICZNEGO PUNKTU
WIDZENIA 131
Rozdział IX. PRELIMINARIA METODOLOGICZNE
141
1. Podstawowe założenia przyjmowane w nauce
141
2. Cele nauk społecznych 142
3. Klasyfikacja problemów badawczych 143
Rozdział X. NIEKTÓRE KWESTIE POJĘCIOWE I JĘZYKOWE
146
1. Pojęcia i ich funkcje 146
2. Definicje operacyjne 147
3. Definiowanie pojęć 149
4. Definicje probabilistyczne 151
5. Definiowanie cech dyspozycyjnych 151
6. Pojęcia syndromatyczne 152
7. Wskaźniki i ich kategorie 153
8. Moc rozdzielcza wskaźników empirycznych 157
Rozdział XI. PLANY I SCHEMATY BADAWCZE
160
1. Klasyczny plan eksperymentalny 160
2. Wnioski typu przyczynowo-skutkowego 162
3. Elementy klasycznego planu badawczego 163
4. Czterogrupowy plan Solomona 167
5. Plany quasi-eksperymentalne 169
6. Plany preeksperymentalne 171
Rozdział XII. NARZĘDZIA BADAWCZE I ICH STANDARDY
172
1. Trafność 172
2. Rzetelność 172
3. Losowe schematy doboru próby 173
4. Zagadnienie wielkości próby 174
5. Normalizacja testu 177
6. Skala Thurstone’a 178
Literatura uzupełniająca 182
Część trzecia
PSYCHOLOGIA SPRAWCÓW PRZESTĘPSTW
Rozdział XIII. MOTYWACJA DZIAŁAŃ PRZESTĘPNYCH
187
1. Natura motywacji działań przestępnych 187
2. Psychologiczna charakterystyka procesu motywacyjnego
196
Rozdział XIV. DESTRUKTYWNE EMOCJE W ETIOLOGII ZACHOWAŃ PRZESTĘPCZYCH
204
Rozdział XV. MOTYWACJA ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH SPRAWCÓW PRZESTĘPSTW
228
Rozdział XVI. DIAGNOZA PROCESÓW MOTYWACYJNYCH SPRAWCÓW PRZESTĘPSTW
250
Rozdział XVII. INTERPRETACJA POSTĘPOWANIA OBRAZUJĄCEGO A PROBLEM WOLNOŚCI WOLI
269
Rozdział XVIII. DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI PRZESTĘPCZYCH
278
Rozdział XIX. WPŁYW GRUPY NA FORMOWANIE SIĘ MOTYWACJI ZACHOWANIA PRZESTĘPNEGO
284
Rozdział XX. TEMPERAMENT JAKO CZYNNIK KRYMINOGENNY
303
Rozdział XXI. TERRORYZM JAKO PROBLEM GLOBALNY
325
Rozdział XXII. PSYCHOSPOŁECZNE ASPEKTY PRZESTĘPCZOŚCI TERRORYSTYCZNEJ
335
Rozdział XXIII. TRANSFERY „BRUDNYCH” PIENIĘDZY W EUROPIE
358
Rozdział XXIV. PSYCHOLOGICZNA CHARAKTERYSTYKA SPRAWCÓW ZABÓJSTW
365
Rozdział XXV. CZYNY PRZESTĘPNE POD WPŁYWEM SILNEGO WZBURZENIA
393
Rozdział XXVI. MOTYWACJA ZACHOWAŃ PRZESTĘPNYCH NIELETNICH
409
Rozdział XXVII. PSYCHOLOGIA MŁODOCIANYCH SPRAWCÓW PRZEMOCY
432
Rozdział XXVIII. ZABÓJSTWA POPEŁNIANE PRZEZ NIELETNICH
440
Rozdział XXIX. PSYCHOSPOŁECZNE ASPEKTY PRZESTĘPCZOŚCI NIEAGRESYWNEJ
462
Rozdział XXX. UWARUNKOWANIA PRZESTĘPCZOŚCI GOSPODARCZEJ
482
Rozdział XXXI. CZYNY PRZESTĘPNE W ZWIĄZKACH PARTNERSKICH
501
Rozdział XXXII. MOBBING I MOLESTOWANIE SEKSUALNE
517
Rozdział XXXIII. OSOBA UZALEŻNIONA JAKO SPRAWCA PRZESTĘPSTWA
538
Rozdział XXXIV. MOTYWACJA SEKSUALNA CZYNÓW PRZESTĘPNYCH
559
Rozdział XXXV. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY PEDOFILII
580
Rozdział XXXVI. PROFILE PEDOFILÓW
600
Rozdział XXXVII. KRYMINALISTYCZNE ASPEKTY CHORÓB PSYCHICZNYCH
605
Rozdział XXXVIII. SPRAWCA PRZESTĘPSTWA O OSOBOWOŚCI ANTYSPOŁECZNEJ
626
Rozdział XXXIX. KRYMINALISTYCZNE ASPEKTY UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO ORAZ STANÓW
PSYCHOORGANICZNYCH 646
Rozdział XL. HIPNOZA W GENEZIE PRZESTĘPSTWA
666
Rozdział XLI. NIETOLERANCJA JAKO ŹRÓDŁO ZACHOWAŃ PRZESTĘPNYCH
677
Rozdział XLII. PSYCHOSPOŁECZNE ASPEKTY PRZESTĘPCZOŚCI W ZAKŁADACH KARNYCH
694
Rozdział XLIII. PRZESTĘPCZOŚĆ ZWIĄZANA Z NIEFORMALNĄ OBYCZAJOWOŚCIĄ W
WOJSKU 710
Rozdział XLIV. STALKING — TERROR EMOCJONALNY, MORALNY I FIZYCZNY
732
Rozdział XLV. SYNDROM WYPALENIA EMOCJONALNEGO
751
Literatura uzupełniająca 767
Część czwarta
PSYCHOLOGIA OFIAR PRZESTĘPSTW
Rozdział XLVI. ASPEKTY PSYCHOSPOŁECZNE BADAŃ WIKTYMOLOGICZNYCH
787
Rozdział XLVII. PODATNOŚĆ NA WIKTYMIZACJĘ W ŚWIETLE PSYCHOLOGII KRYZYSÓW
EMOCJONALNYCH I ROZWOJOWYCH Rozdział XLVIII.
OSOBOWOŚCIOWE PREDYSPOZYCJE STANIA SIĘ OFIARĄ PRZESTĘPSTWA
830
Rozdział XLIX. ŚRODOWISKO FIZYCZNE W ETIOLOGII ZAGROŻENIA WIKTYMIZACYJNEGO
853
Rozdział L. ZWIĄZKI OFIARY ZE SPRAWCĄ PRZESTĘPSTWA
870
Rozdział LI. STRACH PRZED TERRORYZMEM
893
Rozdział LII. OBRAZ OFIARY PRZESTĘPSTWA W ŚRODKACH MASOWEGO PRZEKAZU
912
Rozdział LIII. OFIARY PRZEMOCY SEKSUALNEJ
928
Rozdział LIV. KOBIETA JAKO OFIARA PRZESTĘPSTWA W RODZINIE
941
Rozdział LV. PROSTYTUTKA JAKO OFIARA PRZESTĘPSTWA
955
Rozdział LVI. DZIECI JAKO OFIARY PRZESTĘPSTW
973
Rozdział LVII. OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA JAKO OFIARA PRZESTĘPSTWA
989
Rozdział LVIII. LUDZIE STARSI JAKO OFIARY PRZESTĘPSTW
998
Rozdział LIX. OFIARY PRZESTĘPSTW KOMPUTEROWYCH I INTERNETOWYCH
1014
Rozdział LX. OFIARY ŁAMANIA PRAWA DO PRYWATNOŚCI
1029
Rozdział LXI. UDZIELANIE POMOCY OFIAROM PRZESTĘPSTW PRZEZ ŚWIADKÓW NA MIEJSCU
ZDARZENIA 1041
Literatura uzupełniająca 1061
Część piąta
PSYCHOLOGICZNA PROBLEMATYKA WYKRYWALNOŚCI SPRAWCÓW PRZESTĘPSTW
Rozdział LXII. FORMOWANIE SIĘ MATERIAŁU ZEZNANIOWEGO
1071
Rozdział LXIII. TAKTYKA PRZESŁUCHANIA ŚWIADKA
1103
Rozdział LXIV. PRZESŁUCHANIE DZIECKA
1128
Rozdział LXV. OCENA FAŁSZYWYCH ZEZNAŃ
1151
Rozdział LXVI. OCENA PRAWDZIWOŚCI ZEZNAŃ NA PODSTAWIE ANALIZ WSKAŹNIKÓW
EMOCJI 1166
Rozdział LXVII. EKSPERTYZA PSYCHIATRYCZNA
1177
Rozdział LXVIII. PRZESŁUCHANIE PODEJRZANYCH
1194
Rozdział LXIX. MOTYWY PRZYZNANIA SIĘ PODEJRZANYCH
1220
1. Wiek podejrzanych a przyznawanie się
1222
2. Czy podejrzani chętniej przyznają się do pewnych rodzajów przestępstw niż do
innych? 1223
3. Wpływ wcześniejszych przyznań się i skazań
1224
Rozdział LXX. STRES POLICYJNY — MODEL STRUKTURALNY
1236
Rozdział LXXI. PSYCHOLOGICZNE I PRAWNE ASPEKTY DZIAŁANIA TAJNYCH AGENTÓW
POLICJI 1244
Rozdział LXXII. PRZESŁUCHANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
1254
Rozdział LXXIII. UZYSKIWANIE WYJAŚNIEŃ I ZEZNAŃ OD SPRAWCÓW ORAZ OFIAR PRZESTĘPSTW
ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W KRYTYCZNYM MOMENCIE W STANIE SNU
1267
Rozdział LXXIV. WPŁYW ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH NA ZEZNANIA ŚWIADKÓW I WYJAŚNIENIA
PODEJRZANYCH 1280
Rozdział LXXV. ZACHOWANIA POLICJANTÓW PODCZAS PRZESŁUCHAŃ
1291
Rozdział LXXVI. ZASTOSOWANIE POLIGRAFU DO OCENY WIARYGODNOŚCI WYJAŚNIEŃ
1306
Rozdział LXXVII. LINGWISTYKA KRYMINALISTYCZNA
1325
Rozdział LXXVIII. NARKOANALIZA
1332
Rozdział LXXIX. WYKORZYSTANIE SUGESTII W TAKTYCE PRZESŁUCHANIA
1336
Rozdział LXXX. WERSJA KRYMINALISTYCZNA I ANALIZA KRYMINALNA
1360
Rozdział LXXXI. IDENTYFIKACJA SPRAWCY PRZESTĘPSTWA PODCZAS KONFRONTACJI
1381
1. Konfrontacja wizualna 1381
2. Konfrontacja słuchowa 1397
Rozdział LXXXII. ANALIZA REALNOŚCI ZEZNAŃ
1405
Rozdział LXXXIII. WYKORZYSTANIE HIPNOZY W BADANIACH PAMIĘCI ŚWIADKÓW
1409
Rozdział LXXXIV. PROFILOWANIE PRZESTĘPCÓW NA PODSTAWIE MODUS OPERANDI
1424
Rozdział LXXXV. USTALENIE PROFILI PRZESTĘPCÓW NA PODSTAWIE ZEZNAŃ
POKRZYWDZONYCH I INNYCH ŚWIADKÓW 1444
Rozdział LXXXVI. PSYCHOLOGICZNO-PRAWNE PROBLEMY INSTYTUCJI ŚWIADKA ANONIMOWEGO I
ŚWIADKA KORONNEGO 1456
Literatura uzupełniająca 1477
Część szósta
PSYCHOLOGICZNE PROBLEMY ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPSTWOM
Rozdział LXXXVII. PSYCHOLOGICZNE PODSTAWY ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI I INNYM
RODZAJOM PATOLOGII 1493
Rozdział LXXXVIII. SYSTEMOWE ZAPOBIEGANIE PRZESTĘPCZOŚCI
1513
Rozdział LXXXIX. POLITYKA PREWENCYJNA PAŃSTWA
1534
Rozdział XC. SPOŁECZNE STRATEGIE ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
1553
Rozdział XCI. ZAPOBIEGANIE PRZESTĘPCZOŚCI Z PERSPEKTYWY PSYCHOLOGII ŚRODOWISKOWEJ
1573
Rozdział XCII. BADANIE POSTAW POLICJANTÓW WOBEC ZGWAŁCEŃ
1597
Literatura uzupełniająca 1605
WYKAZ „OKIENEK” PROBLEMOWYCH
Psychologia policyjna w codziennej służbie policji
27
Definicje psychologii policyjnej 80
Emocje awersyjne i zachowanie agresywne w świetle neurofizjologii i neurochemii
mózgu 193
Gry wideo ze scenami przemocy i filmy z przemocą seksualną
132
Ocena kliniczna ryzyka przemocy 243
Amnezja jako sposób obrony przestępców
264
Przestępstwa na tle nienawiści w Internecie
339
Prognoza instytucjonalnej przemocy wśród więźniów
368
Podwójne ojcobójstwo 371
Osobowość morderców seryjnych 376
Gangi motocyklowe 411
Narkotyki a zabójstwa dokonane przez nieletnich sprawców
449
Sprawczynie seksualnych nadużyć wobec dzieci
573
Czy hipnoza świadków może budzić nadzieję w sprawach bez wyjścia?
673
Opinie o ofiarach przestępstw z użyciem przemocy
834
Skutki ataku sarinem 899
Zwalczanie handlu ludźmi w Europie 958
Przemoc w szkołach ze skutkami śmiertelnymi
982
Nadużycia wobec osób starszych 1001
Znaczenie wywiadu kryminalnego 1195
Syndrom po użyciu broni 1299
Metody konfrontacji 1383
Wpływ rasy obywateli, profesjonalizmu policji i poczucia bezpieczeństwa obywateli
na stosunek do policji 1522
Postawy policji niemieckiej wobec osób psychicznie chorych
1539
1548 stron
