Prawo rolne to znany i ceniony od lat podręcznik, przedstawiający
korzenie historyczne i ewolucję polskiego ustawodawstwa rolnego.
Modele rozwiązywania kluczowych problemów agrarnych w skali prawnoporównawczej oraz
sposoby regulowania zagadnień praktycznych, m.in. szeroko pojęty obrót
nieruchomościami rolnymi, wsparcie rolnictwa ze środków Unii Europejskiej, systemy
bezpieczeństwa i jakości produktów rolnych i żywnościowych, ukazano w krajowym
porządku prawnym, z uwzględnieniem prawa wspólnotowego. Przyjęcie takiej konstrukcji
może być przydatne zarówno dla studentów prawa i administracji, jak i dla praktyków
stosujących prawo rolne.
Stan prawny na 1 września 2009 roku.
Podręcznik został przygotowany do druku w ostatnich miesiącach życia przez jego
wieloletniego redaktora naukowego, Twórcę i Nestora nauki prawa rolnego
Ś.P. Profesora Andrzeja Stelmachowskiego.
Autorzy książki, zrzeszeni w Stowarzyszeniu Agrarystów Polskich (sekcji
Europejskiego Komitetu Prawa Rolnego), reprezentują: Instytut Nauk Prawnych PAN,
Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w
Poznaniu, Uniwersytet im. M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet im. M. Kopernika
w Toruniu, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet w Rzeszowie, Uniwersytet w Białymstoku.
Spis treści:
WYKAZ SKRÓTÓW
Część pierwsza CZĘŚĆ OGÓLNA
Rozdział I. POJĘCIE I PRZEDMIOT PRAWA ROLNEGO
Aleksander Lichorowicz (§ 1-3), Barbara Kozłowska | (§ 4)
§ 1. Kryteria wyodrębnienia prawa rolnego w doktrynie zachodnioeuropejskiej
§ 2. Rozwój definicji prawa rolnego w doktrynie polskiej
§ 3. Miejsce prawa rolnego w polskim systemie prawa
§ 4. Źródła prawa rolnego
Rozdział II. MODELE PRAWNYCH INSTRUMENTÓW POLITYKI ROLNEJ
| Andrzej Stelmachowski |
§ 1. Ingerencja państwa w stosunki agrarne
§ 2. Regulacje uwłaszczeniowe
§ 3. Reformy rolne
§ 4. Polityka kolektywizacyjna
§ 5. Regulacja czynnika "ziemia" w ramach ewolucyjnych zmian ustroju rolnego
§ 6. Regulacje dotyczące czynnika kapitałowego
§ 7. Modele kształtujące rynek rolny
Rozdział III. GOSPODARSTWO ROLNE I PRZEDSIĘBIORSTWO ROLNE
Roman Budzinowski
§ 1. Gospodarstwo rolne jako zjawisko społeczno-ekonomiczne i prawne - uwagi ogólne
§ 2. Gospodarstwo rolne jako kategoria prawna - charakterystyka szczegółowa
§ 3. Od gospodarstwa rolnego do przedsiębiorstwa (rolnego)
Rozdział IV. WSPÓLNA POLITYKA ROLNA UNII EUROPEJSKIEJ
Alina Jurcewicz
§ 1. Założenia i zasady Wspólnej Polityki Rolnej
§ 2. Zadania Wspólnej Polityki Rolnej
§ 3. Definicja produktów rolnych
§ 4. Definicja producenta rolnego i gospodarstwa rolnego
§ 5. Instrumenty prawne polityki rynkowo-dochodowej w rolnictwie Unii Europejskiej
§ 6. Polityka struktur rolnych i rozwoju obszarów wiejskich
§ 7. Ewolucja Wspólnej Polityki Rolnej
Część druga GOSPODARKA ZIEMIĄ
Rozdział V. TYTUŁY PRAWNE WŁADANIA ZIEMIĄ ROLNICZĄ
Aleksander Oleszko
§ 1. Materialnoprawne podstawy nabycia nieruchomości (gruntów) rolnych
§ 2. Dokumenty legitymizujące tytuły prawne władania ziemią rolniczą
Rozdział VI. OBRÓT NIERUCHOMOŚCIAMI ROLNYMI NA PODSTAWIE KODEKSU CYWILNEGO (OBRÓT
POWSZECHNY) Aleksander Oleszko
§ 1. Pojęcie obrotu nieruchomościami rolnymi
§ 2. Ewolucja przepisów o obrocie nieruchomościami rolnymi do chwili wejścia w życie
Kodeksu cywilnego
§ 3. Obrót nieruchomościami rolnymi na gruncie Kodeksu cywilnego do dnia 16 lipca 2003
roku
§ 4. Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego
§ 5. Obrót nieruchomościami rolnymi w świetle ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego
§ 6. Ustawowe prawo pierwokupu w razie sprzedaży nieruchomości rolnej
§ 7. Wykonywanie prawa pierwokupu oraz prawa nabycia
§ 8. Nabywanie przez cudzoziemców nieruchomości rolnych położonych w Polsce ...
§ 9. Ograniczenia obrotu gruntami rolnymi w niektórych państwach Unii Europejskiej
Rozdział VII. FORMY PRAWNE ZMIANY GENERACJI INTER VW0S W ROLNICTWIE
Roman Budzinowski
§ 1. Ogólna charakterystyka
§ 2. Darowizna i dożywocie
§ 3. Umowa z następcą
§ 4. Przekazanie gospodarstwa rolnego za rentę strukturalną
Rozdział VIII. DZIEDZICZENIE GOSPODARSTW ROLNYCH
Zygmunt Truszkiewicz (§ 1-13), Elżbieta Kremer (§ 14-15)
§ 1. Modele dziedziczenia gospodarstw rolnych
§ 2. Pojęcia spadkowego gospodarstwa rolnego i wkładu gruntowego
§ 3. Szczególny porządek dziedziczenia gospodarstw rolnych - uwagi wprowadzające ..
§ 4. Dziedziczenie ustawowe gospodarstw rolnych należących do spadków otwartych po 13
lutego 2001 roku
§ 5. Dziedziczenie ustawowe gospodarstw rolnych należących do spadków otwartych w
okresie od 18 maja 1964 roku do 13 lutego 2001 roku
§ 6. Dziedziczenie testamentowe gospodarstwa rolnego
§ 7. Dziedziczenie gospodarstwa rolnego należącego do spadku otwartego przed 18 maja
1964 roku
§ 8. Ustawowe i testamentowe dziedziczenie wkładu gruntowego w r.s.p. przed 14 lutego
2001 roku
§ 9. Dziedziczenie gospodarstwa rolnego przez osoby prawne
§ 10. Zapis gospodarstwa rolnego i roszczenie z tytułu zachowku ze spadku obejmującego
gospodarstwo rolne i wkład gruntowy w r.s.p
§ 12. Szczególne przepisy proceduralne dotyczące ustalania praw do spadku rolnego
§ 13. Roszczenie o zwrot gospodarstwa rolnego odziedziczonego przez Skarb Państwa
§ 14. Dział spadku obejmującego gospodarstwo rolne lub wkład gruntowy w r.s.p. ..
§ 15. Odpowiedzialność spadkobiercy za długi związane z prowadzeniem gospodarstwa
rolnego
Rozdział IX. DZIERŻAWA GRUNTÓW ROLNYCH
Aleksander Lichorowicz
§ 1. Założenia ogólne
§ 2. Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące dzierżawy gruntów rolnych
§ 3. Dzierżawa gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
Rozdział X. STRUKTURY GOSPODARCZE PAŃSTWOWEJ WŁASNOŚCI ROLNICZEJ
Stanisław Prutis
§ 1. Geneza i funkcje zasobów własności państwowej w rolnictwie
§ 2. Dylematy restrukturyzacji i prywatyzacji rolnictwa państwowego
§ 3. Agencja Nieruchomości Rolnych - zadania, struktura i zasady działania
Rozdział XI. FORMY PRAWNE DYSPONOWANIA ZASOBEM WŁASNOŚCI ROLNEJ SKARBU PAŃSTWA
Stanisław Prutis
§ 1. Kierunki rozdysponowania Zasobu
§ 2. Sprzedaż nieruchomości państwowych
§ 3. Dzierżawa gruntów rolnych Zasobu
§ 4. Przekazywanie nieruchomości w zarząd
§ 5. Zamiana nieruchomości
Rozdział XII. REJESTRY PUBLICZNE
Marek Stańko
§ 1. Zagadnienia wstępne
§ 2. Kataster nieruchomości a ewidencja gruntów
§ 3. Ewidencja gruntów
§ 4. Ewidencja gruntów a księgi wieczyste
Część trzecia KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI ROLNICZEJ
Rozdział XIII. PLANOWANIE PRZESTRZENNE
Teresa Kurowska
§ 1. Uwagi ogólne
§ 2. Planowanie przestrzenne a wykonywanie prawa własności nieruchomości
Rozdział XIV. OCHRONA GRUNTÓW ROLNYCH
Teresa Kurowska
Rozdział XV. SCALANIE I WYMIANA GRUNTÓW
Andrzej Zieliński
Część czwarta PRODUCENT ROLNY
Rozdział XVI. FORMY PRAWNE ORGANIZACJI PRODUCENTÓW ROLNYCH
Stanisław Prutis
§ 1. Indywidualna i zespołowe formy gospodarowania
§ 2. Grupy producentów rolnych i ich związki
§ 3. Model normatywny rolniczej spółdzielni produkcyjnej
§ 4. Spółki do zagospodarowania wspólnot gruntowych
Rozdział XVII. STATUS ZAWODOWY ROLNIKA I REPREZENTACJA ROLNICZYCH INTERESÓW
ZAWODOWYCH
Barbara Kozłowska
§ 1. Kształtowanie się zawodu rolnika
§ 2. Normy prawne regulujące status zawodowy rolnika
§ 3. Unormowania prawne dotyczące reprezentacji zawodowej rolników
§ 4. Reprezentacja interesów zawodowych rolników w Unii Europejskiej
Rozdział XVIII. STATUS SOCJALNY ROLNIKA
Błażej Wierzbowski
§ 1. Uwagi wstępne
§ 2. Geneza i rozwój ubezpieczenia społecznego rolników
§ 3. Organizacja ubezpieczenia społecznego rolników
§ 4. Rodzaje ubezpieczeń
§ 5. Zakres podmiotowy ubezpieczenia
§ 6. Ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie
§ 7. Świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego
§ 8. Składka z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników
Część piąta PRODUKCJA ROLNA
Rozdział XIX. HODOWLA ROŚLIN I NASIENNICTWO
Małgorzata Korzycka-Iwanow
§ 1. Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w obszarze hodowli roślin i nasiennictwa
§ 2. Pojęcia: odmiana rośliny, hodowla, hodowca
§ 3. Wyłączne prawo do odmiany
§ 4. Rejestracja odmian
§ 5. Obrót materiałem siewnym, kontrola materiału siewnego i opłaty sankcyjne
Rozdział XX. OCHRONA ROŚLIN
Małgorzata Korzycka-Iwanow
§ 1. Zwalczanie organizmów szkodliwych i zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się
§ 2. Wprowadzanie lub przemieszczanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej roślin,
produktów roślinnych i przedmiotów podatnych na porażenie
§ 3. Produkcja roślin, wytwarzanie produktów roślinnych i przedmiotów podatnych na
porażenie, obrót i tworzenie stref ochronnych
§ 4. Obrót środkami ochrony roślin
§ 5. Nadzór nad ochroną roślin uprawnych
Rozdział XXI. HODOWLA ZWIERZĄT GOSPODARSKICH I ZWALCZANIE CHORÓB ZWIERZĘCYCH
Małgorzata Korzycka-Iwanow
§ l. Hodowla zwierząt gospodarskich
§ 2. Księgi i rejestry zwierząt hodowlanych
§ 3. Zwalczanie chorób zwierzęcych - zakres regulacji
Rozdział XXII. RYBACTWO ŚRÓDLĄDOWE
Małgorzata Korzycka-Iwanow
Rozdział XXIII. OCHRONA ŚRODOWISKA W PROCESIE PRODUKCJI ROLNEJ
Bartosz Rakoczy
Część szósta RYNKI ROLNE
Rozdział XXIV. EUROPEJSKIE RYNKI ROLNE
Paweł Czechowski, Adam Niewiadomski
§ 1. Uwagi ogólne
§ 2. Kształtowanie się branżowych rynków rolnych
§ 3. Ujednolicenie podstaw prawnych rynków rolnych
§ 4. Regulacje polskie dotyczące rynków rolnych
1. Podstawy prawne
2. Rynek cukru
3. Rynek owoców i warzyw
4. Rynek chmielu i produktów chmielowych
5. Rynek tytoniu
6. Rynek suszu paszowego
7. Rynek mleka i przetworów mlecznych
8. Rynek skrobi ziemniaczanej
9. Rynek przetworów owocowo-warzywnych
10. Rynek zbóż
11. Rynek lnu i konopi
12. Rynek wołowiny i cielęciny
13. Rynek wieprzowiny
14. Rynek baraniny i mięsa koziego
15. Rynek mięsa drobiowego i jaj
16. Rynek ryżu
17. Rynek olei, tłuszczów roślinnych i oliwy
18. Rynek nasion
19. Rynek żywych sadzonek i produktów handlu kwiatowego
20. Rynek wina
§ 5. Ukształtowanie się jednolitej wspólnej regulacji rynku
1. Regulacja horyzontalna organizacji branżowych rynków rolnych
2. Zakres przedmiotowy regulacji
3. Mechanizmy interwencyjne
4. Prywatne przechowanie produktów rolnych
5. Dopłaty bezpośrednie
6. Specjalne środki interwencyjne
7. Kwotowanie (kontyngentowanie) produkcji rolnej
8. Wspólnotowy Fundusz Tytoniowy
9. Pomoc techniczna dla nowych rynków
10. Nadzwyczajna pomoc publiczna
11. Wspieranie organizacji producentów
12. Handel z państwami trzecimi
13. Reguły konkurencji
14. Szczegółowe przepisy dotyczące poszczególnych sektorów
15. Uwagi końcowe
Rozdział XXV. KONTRAKTACJA
Jan Szachułowicz
Rozdział XXVI. INSTYTUCJE RYNKU TOWARÓW GIEŁDOWYCH
Beata Jeżyńska
§ 1. Zagadnienia wprowadzające
§ 2. Giełdy towarowe
§ 3. Maklerzy giełd towarowych
§ 4. Giełdowa izba rozrachunkowa
Rozdział XXVII. AGENCJE INTERWENCYJNE: AGENCJA RYNKU ROLNEGO ORAZ AGENCJA
RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA
Andrzej Stelmachowski
§ 1. Uwagi ogólne
§ 2. Agencja Rynku Rolnego
§ 3. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Część siódma INSTRUMENTY PRAWNOFINANSOWE W ROLNICTWIE
Rozdział XXVIII. OBCIĄŻENIA PODATKOWE ROLNICTWA
Jerzy Bieluk
§ 1. Podatek rolny
§ 2. Podatek leśny
§ 3. Podatek od nieruchomości
§ 4. Podatek dochodowy
§ 5. Podatek od towarów i usług
§ 6. Podatek od spadków i darowizn
§ 7. Podatek od czynności cywilnoprawnych
Rozdział XXIX. UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE W ROLNICTWIE
Elżbieta Kremer
§ 1. Uwagi wstępne
§ 2. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania
gospodarstwa rolnego
§ 3. Ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i
zdarzeń losowych
§ 4. Dopłaty do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich
Rozdział XXX. FINANSOWANIE ROLNICTWA ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH
Jerzy Bieluk
Część ósma PRAWO ŻYWNOŚCIOWE
Rozdział XXXI. PRAWO ŻYWNOŚCIOWE
Małgorzata Korzycka-Iwanow
§ 1. Prawo żywnościowe na tle prawa rolnego
§ 2. Zakres i cechy charakterystyczne prawa żywnościowego
§ 3. Wspólnotowe prawo żywnościowe
§ 4. Ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego na podstawie rozporządzenia
178/2002/WE - Ogólnego Prawa Żywnościowego (OPŻ)
§ 5. Regulacja podstawowych zagadnień prawa żywnościowego
Część dziewiąta PRAWO LEŚNE I ŁOWIECKIE
Rozdział XXXII. PRAWO LEŚNE
Błażej Wierzbowski
Rozdział XXXIII. PRAWO ŁOWIECKIE
Błażej Wierzbowski
Część dziesiąta MELIORACJE WODNE I ZAOPATRZENIE WSI W WODĘ
Rozdział XXXIV. MELIORACJE WODNE
Jan Szachułowicz
Rozdział XXXV. ZAOPATRZENIE WSI W WODĘ
Jan Szachułowicz
Część jedenasta ROZWÓJ ROLNICTWA
Rozdział XXXVI. KONCEPCJE ROZWOJOWE ROLNICTWA
Elżbieta Tomkiewicz
520 stron, B5, oprawa miękka
