W światowym prawoznawstwie i teorii prawniczej obserwujemy dziś renesans
zainteresowania myślą Gustava Radbrucha, wybitnego filozofa prawa, prawnika –
specjalisty prawa karnego, polityka, a także humanisty odznaczającego się niebywałym
wyczuciem sprawiedliwości. Nadal toczy się debata nad praktycznym zastosowaniem w
orzecznictwie sądowym tzw. formuły Radbrucha, która uzasadnia karalność aktów
łamania praw człowieka w reżimach autorytarnych.
Filozofia prawa to lektura obowiązkowa dla adeptów prawa, ekonomii, politologii,
teologii, filozofii i socjologii. Wytycza „trzecią drogę” w sporze między
pozytywizmem prawniczym a ujęciem prawno-naturalnym. Nie jest to kompromisowe stanowisko
„pośrodku”, lecz odrębna, oryginalna i aktualna koncepcja, która odsłania pozorny
w zasadzie charakter sporu między tamtymi historycznymi doktrynami.
Prawo oparte na triadzie wartości – sprawiedliwości, celowości i praworządności –
to centralny punkt systemu filozofii prawa stworzonego przez Radbrucha. W jego przekonaniu
teoria prawa pozbawiona filozoficznego ugruntowania byłaby ułomna: wysoki poziom
teoretyczno-filozoficzny zapewnia jej aktualność mimo upływu czasu.
Gustav Radbruch (1878–1949) – niemiecki prawnik i filozof prawa,
profesor uniwersytetów w Królewcu, Kolonii, Heidelbergu, członek Reichstagu, minister
sprawiedliwości (1921–1923). Obok Webera i Kelsena jedna z najjaśniejszych postaci tej
epoki. Jako pierwszy profesor usunięty ze stanowiska przez narodowych socjalistów,
pozbawiony godności państwowych w 1933 r., na uczelnię powrócił dopiero po
zakończeniu II wojny światowej.
Filozofia prawa to najważniejsza pozycja w dorobku Radbrucha liczącym ponad 20 tomów. W
Polsce jego czas właśnie nadchodzi – demokratyczne państwo prawa nie może się obyć
ani bez formuły Radbrucha, ani bez edukacji prawnej opartej na jego projekcie,
opracowanym ze znawstwem i zaangażowaniem, wciąż niezwykle aktualnym.
296 stron, oprawa miękka
