"Kwestia podmiotowości prawa międzynarodowego jest jednym z bardziej
spornych problemów w jego doktrynie. Jednym z najbardziej spornych jest zaś
status w jego obrębie osób prawnych prawa wewnętrznego. Zainteresowany tą
problematyką Autor postanowił zbadać ją gruntownie i wszechstronnie. Badania
poprowadził z bardzo dużym zaangażowaniem i bardzo szerokim torem. Autor wykazuje, iż
osoby prawne prawa wewnętrznego posiadają szereg praw i obowiązków wynikających
bezpośrednio z prawa międzynarodowego. Już to, zgodnie z przyjętą przezeń definicją
podmiotu tego prawa, oznacza, iż są one takimi podmiotami. Słusznie wskazuje także,
iż mogą one przy tym samodzielnie występować ze skargami na państwa do organów
międzynarodowych, pozywać je przed sądami międzynarodowymi oraz przed
międzynarodowymi organami arbitrażowymi. Ponoszą także odpowiedzialność na podstawie
przepisów prawa międzynarodowego. W pewnych przypadkach niektóre osoby prawne prawa
wewnętrznego mogą też zawierać umowy międzynarodowe z państwami lub organizacjami
międzyrządowymi. Postawiona przez Autora teza, iż osoby prawne prawa wewnętrznego są
podmiotami prawa międzynarodowego, została, więc przezeń w pełni udowodniona".
Prof. dr hab. Zdzisław Galicki
Dyrektor Instytutu Prawa Międzynarodowego
Uniwersytetu Warszawskiego
Spis treści:
Wstęp
1. Miejsce osób prawnych prawa wewnętrznego w teorii podmiotowości prawno-
międzynarodowej
1.1. Pojęcie podmiotu prawa międzynarodowego
1.2. Podmiot prawa międzynarodowego a osoba prawa międzynarodowego, beneficjent prawa
międzynarodowego, nosiciel prawa międzynarodowego i aktor na arenie prawa
międzynarodowego
1.3. Przynależność państwowa osób prawnych prawa wewnętrznego
1.4. Podsumowanie
2. Sytuacje, w których osoby prawne prawa wewnętrznego mogą składać petycje
oraz składać skargi na państwa do organów międzynarodowych
2.1. Prawo petycji do organów międzynarodowych w systemach międzynarodowej
ochrony mniejszości narodowych oraz w systemach zarządu obszarów
niesamodzielnych pod kontrolą międzynarodową
2.2. Międzynarodowa ochrona praw człowieka
2.2.1. Status osób prawnych prawa wewnętrznego w ramach systemu ochrony praw człowieka
NZ
2.2.1.1. Podsystem Rady Praw Człowieka
2.2.1.2. Podsystem protokołu fakultatywnego do międzynarodowego paktu praw obywatelskich
i politycznych
2.2.1.3. Podsystem do spraw statusu kobiet
2.2.1.4. Podsystem do spraw likwidacji dyskryminacji rasowej
2.2.1.5. Podsystem ochrony przed torturami i innym okrutnym, nie humanitarnym i
poniżającym traktowaniem albo karaniem
2.2.1.6. Podsystem ochrony praw osób niepełnosprawnych
2.2.1.7. Podsystem ochrony praw wszystkich pracowników migrujących oraz członków ich
rodzin
2.2.1.8 Podsystem ochrony wszystkich osób od niedobrowolnych zaginięć
2.2.1.9. Podsystem UNESCO
2.2.1.10. Podsystem Banku Światowego
2.2.1.11. Propozycje modyfikacji statusu osób prawnych prawa wewnętrznego w ramach
funkcjonujących podsystemów ochrony praw człowieka NZ
2.2.2 Status osób prawnych prawa wewnętrznego w ramach systemu Rady Europy
2.2.2.1. Podsystem konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
2.2.2.2. Podsystem Europejskiej Karty Społecznej
2.2.3. Status osób prawnych prawa wewnętrznego w ramach systemu Organizacji Państw
Amerykańskich
2.2.4. Status osób prawnych prawa wewnętrznego w ramach systemu Unii Afrykańskiej
2.2.5. Status osób prawnych prawa wewnętrznego w ramach systemu Międzynarodowej
Organizacji Pracy
2.2.6. Status osób prawnych prawa wewnętrznego w ramach konwencji z Arhus
2.3 Podsumowanie
3. Organy międzynarodowe, przed którymi osoby prawne prawa wewnętrznego mogą
pozywać lub być pozywane przez państwa
3.1. Organy międzynarodowe tworzone dla rozstrzygania sporów majątkowych po
zakończonych konfliktach zbrojnych lub innych sytuacjach kryzysowych
3.1.1. Wprowadzenie
3.1.2. Powersalskie mieszane trybunały rozjemcze
3.1.3. Organy konwencji bońskiej z dnia 26 maja 1952 roku
3.1.4. Irańsko-Amerykański Trybunał ds. Roszczeń
3.1.5. Organy międzynarodowe, do których osoby prawne prawa wewnętrznego mogą
składać pozwy przeciwko państwom za pośrednictwem organizacji międzynarodowych o
charakterze rządowym lub państw
3.2. Centralna Komisja Żeglugi na Renie
3.3. Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza
3.4. Międzynarodowe sądy arbitrażowe w sprawach handlowych i inwestycyjnych
3.5. Podsumowanie
4. Osoby prawne prawa wewnętrznego jako podmioty korzystające z ius contrahendi
w sferze prawa międzynarodowego
4.1. Umowy wielostronne
4.2. Umowy dwustronne
4.3. Podsumowanie
5. Obowiązki i prawa osób prawnych prawa wewnętrznego na podstawie przepisów
międzynarodowego prawa karnego
5.1. Osoba prawna prawa wewnętrznego jako oskarżony przed międzynarodowym
sądem karnym
5.1.1. Wprowadzenie
5.1.2. Status organizacji przestępczych, o których mowa w Statucie Międzynarodowego
Trybunału Wojskowego
5.1.3. Rozwiązania przyjęte w statutach i praktyce działania innych międzynarodowych
trybunałów karnych adhoc (Trybunału Tokijskiego, Trybunału dla byłej Jugosławii,
Trybunału Ruandyjskiego oraz Trybunału Specjalnego dla Sierra Leone)
5.1.4. Koncepcja umożliwienia sądzenia osób prawnych prawa wewnętrznego w pracach nad
ustanowieniem stałego Międzynarodowego Trybunału Karnego
5.1.5. Propozycje ustanowienia międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc mających
sądzić osoby prawne prawa wewnętrznego i organa bezpieczeństwa ZSRR
5.2. Osoba prawna prawa wewnętrznego jako organizacja przestępcza przed sądem krajowym
działającym na podstawie prawa międzynarodowego
5.3. Osoba prawna prawa wewnętrznego jako pokrzywdzony przed międzynarodowym sądem
karnym
5.4. Osoba prawna prawa wewnętrznego jako amicus curiae przed międzynarodowym sądem
karnym
5.5. Podsumowanie
6. Rodzaje osób prawnych prawa wewnętrznego występujących w obrocie
prawnomiędzynarodowym
6.1. Wprowadzenie
6.2. Zakony rycerskie Kościoła katolickiego
6.2.1. Wprowadzenie
6.2.2. Zakony, które nie sprawowały zwierzchnictwa terytorialnego
6.2.3. Zakon Krzyżacki
6.2.4. Zakon Kawalerów Maltańskich
6.3. Kompanie handlowe okresu kolonialnego
6.4. Międzynarodowe Stowarzyszenie Afrykańskie
6.5. Międzynarodowe organizacje pozarządowe
6.5.1. Definicja oraz status faktyczny
6.5.2. Status konsultacyjny w organizacjach międzynarodowych o charakterze rządowym
6.5.3. Korzystanie z praw i obowiązków wynikających bezpośrednio z umów międzynarodowych
oraz występowanie przed sądami międzynarodowymi
6.5.4. Szczególne międzynarodowe organizacje pozarządowe
6.5.4.1. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża
6.5.4.2. Międzynarodowy Komitet Olimpijski
6.6. Współczesne korporacje ponadnarodowe
6.6.1. Definicja oraz status faktyczny
6.6.2. Nowy Międzynarodowy Ład Ekonomiczny jako próba określenia
prawnomiędzynarodowego statusu korporacji ponadnarodowych
6.6.3. Uczestnictwo w obrocie prawnomiędzynarodowym
6.7. Osoby prawne prawa wewnętrznego utworzone przez państwa na mocy umów międzynarodowych
6.7.1. Wprowadzenie
6.7.2. Międzynarodowe Towarzystwo Mozeli
6.7.3. Wspólna Organizacja Interoceanmetal
6.7.4. Regionalne Centrum Ekologiczne dla Europy Środkowo-Wschodniej
6.8. Podsumowanie
7. Status osób prawnych prawa wewnętrznego na terytoriach, na których obowiązuje
bezpośrednio prawo stanowione przez organizacje lub organy międzyrządowe
7.1. Wprowadzenie
7.2. Międzynarodowe porozumienia integracji politycznej i gospodarczej
7.3. Terytoria pod bezpośrednią odpowiedzialnością ONZ
7.4. Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia
1. Źródła
2. Opracowania
Wykaz skrótów
Legal person of internal law as subject of international law (Conclusion)
500 stron, oprawa miękka
