Dynamika prawa administracyjnego, jego związki z polityką, a przede wszystkim
członkostwo Polski w Unii Europejskiej wymusiły znaczące zmiany w obszarze prawa
administracyjnego - w sferze jego stanowienia i stosowania. Zmianie uległy też niektóre
instytucje ustrojowe i wiele rozwiązań prawnych, m.in. weszła w życie nowa ustawa o
wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Pewne pojęcia nabrały nowego
szczególnego znaczenia, ukształtowały się nowe zasady mające wpływ na działanie
administracji publicznej.
Uwzględniono je w zaktualizowanym wydaniu podręcznika, rozszerzając ponadto jego
treści o problematykę dobra wspólnego, zasady solidarności społecznej, ochrony
godności człowieka, dobrej administracji. Poprzednie wydanie tego opracowania zostało
nagrodzone w konkursie na najlepszy podręcznik akademicki Uniwersytetu Łódzkiego.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Pojęcie administracji, jej cechy i funkcje
1. Pojęcie administracji
2. Cechy administracji
3. Funkcje administracji i jej podziały
4. Sprawa administracyjna, sprawa z zakresu administracji publicznej
Rozdział 2. Geneza, charakterystyka i określenie prawa
administracyjnego
1. Geneza prawa administracyjnego
2. Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa
3. Zakres, wewnętrzna systematyka i cechy prawa administracyjnego
4. Określenie prawa administracyjnego
4.1. Zagadnienia wprowadzające
4.2. Przegląd określeń prawa administracyjnego w doktrynie
wybranych państw
4.3. Wybrane definicje prawa administracyjnego w polskiej
doktrynie przedwojennej
4.4. Wybrane koncepcje prawa administracyjnego w polskiej
doktrynie powojennej
5. Europeizacja prawa administracyjnego
Rozdział 3. Podstawowe pojęcia prawa administracyjnego
1. Stosunek administracyjnoprawny, sytuacja administracyjnoprawna
2. Cel publiczny, interes publiczny i dobro wspólne
3. Publiczne prawo podmiotowe
4. Władztwo administracyjne (państwowe) i sankcja administracyjna
4.1. Władztwo administracyjne
4.2. Sankcja administracyjna
5. Uznanie administracyjne – władza dyskrecjonalna
6. Dobra publiczne, świadczenia publiczne, obowiązki publiczne
Rozdział 4. Zasady prawa administracyjnego i organizacji
administracji
1. Pojęcie, cechy i typologia zasad prawa administracyjnego
2. Rodzaje zasad i ich charakterystyka
2.1. Zasada demokratycznego państwa prawnego
2.2. Zasada legalności, zasada równości wobec prawa i
zasada sprawiedliwości społecznej
2.3. Zasada ochrony godności człowieka
2.4. Zasada proporcjonalności
2.5. Zasada jawności administracyjnej
2.6. Prawo do sądu
2.7. Zasady postępowania administracyjnego
2.7.1. Zasady ogólne k.p.a.
2.7.2. Zasada dwuinstancyjności
2.7.3. Zasada sprawiedliwości
proceduralnej
2.8. Zasada pomocniczości (subsydiarności)
2.9. Zasady centralizacji i decentralizacji oraz koncentracji
i dekoncentracji
2.10. Zasada kompetencyjności
2.11. Dualizm i monizm w administracji
2.12. Zasada zespolenia administracyjnego
2.13. Zasada sprawności działań administracji (zasada
efektywności)
2.14. Zasada dobrej administracji
Rozdział 5. Źródła prawa administracyjnego
1. Pojęcie prawa, określenie i charakterystyka systemu oraz źródeł
prawa administracyjnego
1.1. Pojęcie prawa, określenie i cechy systemu oraz
źródeł prawa administracyjnego
1.2. Delimitacja źródeł prawa
1.3. Źródła prawa Unii Europejskiej w systemie źródeł
polskiego prawa
2. Konstytucja, ustawy i umowy międzynarodowe
3. Akty prawne powszechnie obowiązujące, pochodzące od naczelnych
organów władzy wykonawczej, akty prawa wewnętrznego i swoiste źródła prawa
3.1. Akty prawne powszechnie obowiązujące, pochodzące od
naczelnych organów władzy wykonawczej
3.2. Akty prawa wewnętrznego
3.3. Inne swoiste źródła prawa
3.4. Znaczenie zwyczaju, orzecznictwa sądowego i doktryny
4. Prawo miejscowe
5. Ogłaszanie źródeł prawa
6. Wykładnia prawa administracyjnego
7. Luki i analogia w prawie administracyjnym
Rozdział 6. Podmioty administrujące
1. Pojęcie podmiotów administrujących, aparatu administracyjnego i
systemu administracji publicznej
2. Cele i zadania, właściwość i kompetencja
3. Pojęcie, cechy i rodzaje organów administracji publicznej, władza i
urząd
4. Zakład publiczny (administracyjny)
5. Inne podmioty administrujące – agencje, instytucje,
przedsiębiorstwa, fundacje, organizacje społeczne
6. Powiązania organizacyjne i funkcjonalne między podmiotami
administrującymi
7. Instytucja zlecania funkcji z zakresu administracji publicznej i
prywatyzacja zadań publicznych
7.1. Zlecanie funkcji z zakresu administracji publicznej
7.2. Prywatyzacja zadań publicznych
Rozdział 7. Podział terytorialny
1. Pojęcie i rodzaje podziału terytorialnego
2. Ewolucja podziału terytorialnego
3. Aktualny podział terytorialny
3.1. Zasadniczy podział terytorialny
3.2. Podział pomocniczy
3.3. Podziały terytorialne
specjalne
Rozdział 8. Ustrój administracji państwowej
1. Administracja centralna
1.1. Zagadnienia wstępne
1.2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
1.3. Rada Ministrów
1.3.1. Skład i powoływanie Rady
Ministrów
1.3.2. Tryb działania Rady Ministrów
1.3.3. Kompetencje Rady Ministrów
1.3.4. Organy wewnętrzne Rady Ministrów
1.4. Prezes Rady Ministrów
1.5. Ministrowie
1.6. Organy centralne
2. Terenowa administracja
rządowa
2.1. Zagadnienia wstępne
2.2. Wojewoda
2.3. Wojewódzka administracja zespolona
2.4. Wojewódzka administracja niezespolona
Rozdział 9. Samorząd terytorialny
1. Geneza, pojęcie i cechy samorządu
terytorialnego
1.1. Geneza samorządu terytorialnego
1.2. Pojęcie i cechy samorządu terytorialnego
2. Struktura organizacyjna samorządu
terytorialnego
2.1. Strukturalny model samorządu terytorialnego
2.1.1. Gmina (miasto na prawach powiatu)
2.1.2. Powiat
2.1.3. Województwo samorządowe
2.2. Formy demokracji bezpośredniej
2.2.1. Referendum lokalne
2.2.2. Zebranie wiejskie w sołectwie,
ogólne zebranie mieszkańców w osiedlu
2.2.3. Konsultacje społeczne
2.3. Formy demokracji pośredniej
2.3.1. Organy stanowiące i kontrolne
jednostek samorządu terytorialnego
2.3.2. Organy wykonawcze jednostek
samorządu terytorialnego
2.4. Struktura organizacyjna jednostek pomocniczych
2.5. Relacje między jednostkami samorządu terytorialnego
3. Zadania samorządu terytorialnego
3.1. Klasyfikacja zadań samorządu terytorialnego
3.2. Zadania gminy
3.3. Zadania powiatu
3.4. Zadania województwa
3.5. Działalność gospodarcza jednostek samorządu
terytorialnego
4. Współdziałanie i „ruch zadań” w systemie samorządu
terytorialnego
5. Kontrola i nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego
5.1. Pojęcie, cechy, kryteria i organy nadzoru
5.2. Środki nadzoru
5.3. Nadzór regionalnych izb obrachunkowych
5.4. Samorządowe kolegia odwoławcze
5.5. Sądowa kontrola działalności samorządu
terytorialnego
Rozdział 10. Prawne formy działania administracji publicznej
1. Pojęcie i rodzaje prawnych form działania administracji
2. Akty normatywne i akty generalne stosowania prawa
2.1. Akty normatywne
2.2. Akty generalne stosowania prawa
3. Akty administracyjne, pojęcie, rodzaje
4. Polecenie służbowe
5. Ugody, porozumienia administracyjne, umowy publicznoprawne, publiczne,
administracyjne, umowy cywilne
6. Przyrzeczenie publiczne (administracyjne)
7. Czynności materialno-techniczne
8. Tworzenie planów, programów i strategii
9. Działalność społeczno-organizatorska
Rozdział 11. Kontrola administracji
1. Pojęcie, cechy i rodzaje kontroli
2. Kontrola sądowa administracji
2.1. Zagadnienia ogólne
2.2. Sądownictwo administracyjne
2.3. Rola innych sądów w zabezpieczaniu legalności
działania administracji
3. Trybunał Konstytucyjny
4. Trybunał Stanu
5. Kontrola pozasądowa administracji
5.1. Kontrola Najwyższej Izby Kontroli
5.2. Kontrola administracji sprawowana przez Rzecznika Praw
Obywatelskich
5.3. Kontrola społeczna
6. Kontrola wewnętrzna administracji
6.1. Kontrola resortowa
6.2. Kontrola instancyjna
6.3. Kontrola międzyresortowa
6.4. Kontrola prokuratorska
528 stron, B5, oprawa miekka