Prezentowane opracowanie zawiera zasadnicze pojęcia i instytucje prawa
oraz wybrane zagadnienia prawa administracyjnego – ustrojowego i materialnego, a także
prawa urzędniczego (urzędników państwowych, służby cywilnej i pracowników
samorządowych).
Obejmuje również ogólną charakterystykę wybranych działów administracji
rządowej i wskazuje rolę, jaką spełniają te działy w wypełnianiu funkcji państwa
oraz w realizacji zadań publicznych. Zaakcentowano również wybrane zagadnienia prawa
Unii Europejskiej.
Opracowanie skierowane jest głównie do studentów administracji, ale będzie
przydatne również dla studentów innych kierunków studiów, jak również dla
przeciętnego człowieka, który styka się z prawem, choćby z tytułu prowadzenia
własnej działalności gospodarczej. Opisane w opracowaniu podstawowe pojęcia i problemy
prawne są istotne dla zrozumienia i stosowania norm prawa w praktyce. Opanowanie tych
pojęć przyczyni się do szybszego przyswojenia wiedzy uzyskanej na wykładach z zakresu
prawa.
Dr W. Nowak – adiunkt w Wyższej Szkole Zarządzania i Prawa im.
Heleny Chodkowskiej w Warszawie. Uprzednio profesor Wyższej Szkoły Informatyki,
Zarządzania i Administracji w Warszawie oraz Prodziekan Wydziału Administracji,
kierownik studiów II stopnia, a także wieloletni urzędnik na różnych stanowiskach w
administracji publicznej i prywatnej. Jest autorem wielu publikacji poświęconych
zagadnieniom prawa administracyjnego.
Spis treści:
Wykaz skrótów XIX
Przedmowa XXV
Rozdział I. Podstawowe pojęcia i instytucje prawa 1
§ 1. Wprowadzenie 1
§ 2. Podstawowe pojęcia prawa 8
I. Prawoznawstwo
1. Teoria państwa i prawa (filozofia państwa i prawa) 8
2. Historia państwa i prawa 9
3. Historia doktryn politycznych i prawnych 9
4. Dogmatyka 12
5. Metody badawcze stosowane w prawoznawstwie 12
6. Politologia 13
II. Prawo 13
III. Moralność 15
IV. Kultura polityczna 16
V. Świadomość prawna 16
VI. Praworządność 19
VII. Norma prawna 19
1. Konstrukcja normy prawnej 20
VIII. Stosunek prawny 21
1. Stosunek administracyjny 21
IX. Zdarzenie prawne 23
§ 3. Stosowanie prawa 24
I. Wykładnia prawa 24
II. Kodyfikacja i kolizje przepisów prawa oraz luki w prawie 25
1. Kodeks 26
2. Kolizje przepisów prawa 27
3. Luka w prawie 28
§ 4. Odpowiedzialność prawna 29
§ 5. System prawa i dziedziny prawa 30
§ 6. Instytucje prawa 33
Rozdział II. Źródła prawa 35
§ 7. Konstytucja RP 36
§ 8. Ustawy 37
§ 9. Ratyfikowane umowy międzynarodowe 38
§ 10. Rozporządzenia 39
I. Rozporządzenie z mocą ustawy 39
II. Rozporządzenia 40
§ 11. Akty prawa miejscowego 40
I. Statut 41
II. Przepisy wykonawcze 41
III. Przepisy porządkowe 42
IV. Prawo miejscowe stanowione przez organy administracji niezespolonej 43
V. Prawo stanowione przez zakład administracyjny 43
VI. Prawo stanowione przez organy samorządu specjalnego 43
§ 12. Źródła prawa nieformalne 44
I. Orzeczenia sądów (powszechnych i administracyjnych) 44
II. Doktryna 44
§ 13. Promulgacja źródeł prawa 45
Rozdział III. Elementy prawa konstytucyjnego 49
§ 14. Sejm RP 49
I. Marszałek Sejmu RP 50
II. Prezydium Sejmu 51
III. Konwent Seniorów 51
IV. Komisje sejmowe 52
V. Organy podległe Sejmowi RP 53
1. Najwyższa Izba Kontroli 53
2. Państwowa Inspekcja Pracy 54
3. Rzecznik Praw Obywatelskich 54
4. Rzecznik Praw Dziecka 55
5. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych 55
6. Straż marszałkowska 56
VI. Organy związane z Sejmem RP 56
1. Trybunał Konstytucyjny 56
2. Trybunał Stanu 58
3. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji 59
§ 15. Senat RP . 60
Rozdział IV. Wybrane zagadnienia prawa administracyjnego 63
§ 16. Organy naczelne administracji rządowej 65
I. Prezydent RP 65
II. Rada Ministrów 67
III. Prezes RM 69
1. Kancelaria Prezesa RM 69
2. Rada Legislacyjna 70
3. Rządowe Centrum Legislacji 70
IV. Ministrowie 71
§ 17. Organy i urzędy centralne administracji rządowej 73
I. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego 73
II. Agencja Wywiadu 75
III. Centralne Biuro Antykorupcyjne 75
§ 18. Terytorialne (lokalne) organy administracji publicznej 79
I. Administracja rządowa w województwie 79
1. Wojewoda 80
2. Rządowa wojewódzka administracja zespolona 82
3. Wojewódzka administracja niezespolona 84
II. Samorząd terytorialny 85
1. Samorząd gminny 86
1.1. Rada gminy 88
1.2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) 90
1.3. Gospodarka finansowa gminy 92
1.4. Sołectwo 93
1.5. Ustrój i gospodarka finansowa samorządu m.st. Warszawy 94
1.5.1. Gospodarka finansowa w dzielnicy m.st. Warszawy 95
2. Samorząd powiatu. 96
2.1. Rada powiatu 98
2.2. Zarząd powiatu 100
2.3. Minie powiatu 103
2.4. Gospodarka finansowa powiatu 103
2.5. Miasta na prawach powiatu 105
3. Samorząd województwa 105
3.1. Sejmik województwa 108
3.1.1. Radny sejmiku województwa 110
3.2. Zarząd województwa 111
3.3. Skarbnik samorządu województwa 114
3.4. Mienie samorządu województwa 114
3.5. Gospodarka finansowa samorządu województwa 116
3.6. Współpraca z zagranicą 117
3.7. Nadzór nad samorządem województwa 118
§ 19. Samorządowe kolegia odwoławcze 120
I. Zgromadzenie ogólne 120
II. Prezes 121
III. Członkowie samorządowego kolegium odwoławczego 121
IV. Tryb działalności samorządowego kolegium odwoławczego 122
V. Krajowa Reprezentacja Samorządowych Kolegiów Odwoławczych 124
§ 20. Regionalne izby obrachunkowe 124
I. Kolegium . 127
II. Prezes 129
III. Członkowie 129
IV. Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych 130
§ 21. Prawne formy działalności administracji 131
I. Stanowienie prawa przez organy administracji publicznej (aktów normatywnych) 131
II. Stosowanie prawa 132
1. Decyzja administracyjna 134
2. Postanowienie 136
3. Zezwolenie 136
4. Pozwolenie 137
5. Karta 137
6. Zgoda 137
7. Koncesja 138
8. Licencja 139
9. Umowa w działalności administracji publicznej 139
9.1. Umowa cywilnoprawna 139
9.2. Umowa publicznoprawna 140
9.3. Porozumienie administracyjne 140
10. Ugoda 141
11. Przyrzeczenie administracyjne (publiczne) 142
12. Polecenie służbowe 143
13. Formy działań faktycznych (czynności materialno-techniczne) 143
III. Działalność społeczno-organizatorska . 145
IV. Bezczynność administracji (milczenie administracji) 146
§ 22. Kontrola administracji publicznej 146
I. Kontrola administracji wewnętrzna (wewnątrzadministracyjna) 148
II. Kontrola instancyjna 148
III. Kontrola resortowa 150
IV. Kontrola międzyresortowa 150
V. Kontrola parlamentarna 151
VI. Kontrola państwowa 151
VII. Kontrola administracji przez sądy 152
VIII. Kontrola administracji przez trybunały 153
1. Trybunał Konstytucyjny 153
2. Trybunał Stanu 154
IX. Kontrola administracji przez prokuraturę 154
X. Kontrola społeczna działalności administracji (pozainstancyjna) . 155
Rozdział V. Pracownicy urzędów państwowych, służba cywilna i pracownicy
samorządowi 157
§ 23. Pracownicy urzędów państwowych 157
I. Obowiązki i odpowiedzialność urzędnika państwowego 159
§ 24. Służba cywilna 160
I. Organy służby cywilnej 162
1. Szef SC 162
2. Rada SC 163
II. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej 164
1. Pozycja Dyrektora Generalnego 166
III. Obowiązki członka korpusu służby cywilnej 167
IV. Szkolenie i rozwój w służbie cywilnej 168
V. Nabór do służby cywilnej 168
VI. Mianowanie w służbie cywilnej 169
VII. Zmiana i ustanie stosunku pracy w służbie cywilnej 170
VIII. Odpowiedzialność dyscyplinarna członka korpusu służby cywilnej 171
IX. Krajowa Szkoła Administracji Publicznej 173
§ 25. Pracownicy samorządowi 173
I. Zatrudnienie pracownika samorządowego 174
II. Zasady naboru pracowników samorządowych 176
III. Obowiązki pracownika samorządowego 177
IV. Uprawnienia pracowników samorządowych 178
Rozdział VI. Ogólna charakterystyka wybranych działów administracji rządowej
179
§ 26. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji 180
I. Dział administracja publiczna 182
1. Akty stanu cywilnego 182
1.1. Sporządzanie aktów stanu cywilnego i prowadzenie ksiąg stanu cywilnego 183
1.2.Unieważnienie, sprostowanie, ustalenie treści oraz odtworzenie i uzupełnienie aktu
stanu cywilnego 183
1.3. Zawieranie małżeństw 184
1.4. Akt zgonu 185
1.5. Rejestracja w przypadkach szczególnych 185
1.6. Odpisy i zaświadczenia 186
1.7. Zmiana imion i nazwisk 186
2. Zbiórki publiczne 188
II. Dział sprawy wewnętrzne 189
1. Podmioty realizujące zadania z zakresu działu administracji spraw wewnętrznych 191
1.1. Biuro Ochrony Rządu 191
1.2. Komendant Główny Policji 193
1.3. Komendant Główny SG 199
1.3.1. Służba w Straży Granicznej 204
1.4. Komendant Główny PSP 206
1.4.1. Służba w Państwowej Straży Pożarnej 209
2. Ewidencja ludności i dowody osobiste 212
2.1. Obowiązek meldunkowy 212
2.1.1. Obowiązek meldunkowy cudzoziemców 212
2.2. Dowód osobisty 214
2.3. System ewidencji ludności oraz wydanych i utraconych dowodów osobistych 215
2.3.1. Numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności 215
3. Obywatelstwo 216
3.1. Nabycie obywatelstwa polskiego 216
3.2. Nadanie obywatelstwa polskiego 217
3.3. Utrata obywatelstwa polskiego 217
3.4. Właściwość organów w sprawie obywatelstwa 218
4. Ochrona osób i mienia 218
4.1. Działalność gospodarcza w zakresie ochrony osób i mienia oraz jej kontrola 221
4.2. Kwalifikacje pracowników ochrony osób i mienia 223
4.3. Środki ochrony fizycznej osób i mienia 225
4.4. Nadzór nad działalnością wewnętrznych służb ochrony oraz pracownikami
świadczącymi usługi ochrony osób i mienia 226
5. Bezpieczeństwo imprez masowych 226
5.1. Organizator imprez masowych 228
5.2. Zezwolenie na imprezę masową 230
5.3. Służby porządkowe i informacyjne 232
6. Dokumenty paszportowe 235
6.1. Właściwość organów w sprawach paszportowych 236
6.2. Paszport dyplomatyczny 237
6.3. Paszport służbowy Ministra Spraw Zagranicznych 237
7. Wybrane zagadnienia pobytu i ochrony cudzoziemców w Rzeczypospolitej Polskiej 238
7.1. Zamieszkanie cudzoziemca w Polsce na czas oznaczony 242
7.2. Zezwolenie na osiedlenie się cudzoziemca w Polsce 245
7.3. Zezwolenie na pobyt w Polsce rezydenta długoterminowego Wspólnoty Europejskiej 245
7.3.1. Karta pobytu 246
7.3.2. Polski dokument tożsamości cudzoziemca 246
7.4. Kontrola legalności pobytu cudzoziemca 247
7.5. Procedura wydalenia cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 248
7.5.1. Nakaz opuszczenia Polski przez cudzoziemca 249
7.5.2. Areszt w celu wydalenia 249
7.5.3. Umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku 250
7.6. Rejestry i wykazy cudzoziemców 250
7.7. Ochrona cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 252
7.7.1. Status uchodźcy 252
7.7.2. Ochrona uzupełniająca 255
7.7.3. Azyl 257
7.7.4. Zgoda na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej 257
7.7.5. Ochrona czasowa cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 259
7.8. Rada do spraw Uchodźców 259
8. Ogólna charakterystyka zarządzania kryzysowego 261
8.1. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa . 261
8.2. Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego 263
8.3. Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego oraz plany wojewódzkie, powiatowe i gminne 264
8.4. Zarządzanie kryzysowe na obszarze województwa 266
8.5. Zarządzanie kryzysowe w powiecie 267
8.6. Zarządzanie kryzysowe na obszarze gminy . 268
III. Dział wyznania religijne oraz mniejszości narodowe 270
1. Wyznania religijne 270
1.1. Tworzenie kościołów i związków religijnych 272
1.2. Stosunki między państwem a Kościołem katolickim 273
1.3. Stosunki państwa z Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym 273
1.4. Stosunki państwa do gmin wyznania żydowskiego w Polsce 273
2. Mniejszości narodowe i etniczne 274
§ 27. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego 276
I. Dział szkolnictwo wyższe 276
1. Publiczne uczelnie akademickie 279
2. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego 281
3. Państwowa Komisja Akredytacyjna 282
4. Konferencja rektorów 283
5. Ustrój uczelni 284
5.1. Organy uczelni 285
5.1.1. Senat 285
5.1.2. Konwent uczelni publicznej 287
5.1.3. Rektor 287
5.1.4. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni 287
5.1.4.1. Rada podstawowej jednostki organizacyjnej 288
5.1.4.2. Dziekan 289
5.2. Kanclerz uczelni publicznej 289
5.3. Kwestor uczelni publicznej 289
6. Studia 290
6.1. Studia doktoranckie 290
6.2. Prawa i obowiązki studentów 290
6.3. Samorząd studencki 291
6.4. Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów 293
7. Uczelnie niepubliczne 293
8. Nadzór nad uczelniami 294
9. Stopnie i tytuły naukowe 295
9.1. Tytuł naukowy 295
II. Dział informatyzacja 295
III. Dział nauka 296
§ 28. Polska Akademia Nauk 296
I. Zgromadzenie Ogólne PAN 297
II. Prezydium PAN 297
III. Prezes PAN i wiceprezesi . 297
IV. Cel i zakres działania oraz struktura korporacyjna PAN 298
1. Wydział PAN 298
2. Oddział PAN 299
3. Komitet naukowy PAN 299
4. Komitet problemowy PAN 299
5. Instytut PAN 299
6. Placówki naukowo-badawcze 300
7. Inne jednostki organizacyjne 301
§ 29. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Edukacji Narodowej 302
I. Dział oświata i wychowanie 304
1. Obowiązek szkolny 304
2. Szkoły publiczne i niepubliczne 307
3. Zakładanie i prowadzenie szkół oraz placówek oświatowych 308
3.1. Dyrektor szkoły (placówki) 312
3.2. Rada pedagogiczna 312
3.3. Rada szkoły (placówki) 313
3.4. Rada rodziców . 314
3.5. Samorząd uczniowski 315
3.6. Nadzór pedagogiczny 316
4. Krajowa Rada Oświatowa 317
5. Kurator oświaty . 318
6. Centralna Komisja Egzaminacyjna 320
§ 30. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Sportu i Turystyki 322
I. Dział kultura fizyczna i sport 324
1. Klub sportowy 325
2. Związek klubów sportowych
3. Polski Komitet Paraolimpijski 325
4. Wychowanie fizyczne 325
5. Rekreacja ruchowa 326
6. Rehabilitacja ruchowa 326
7. Bezpieczeństwo w dziedzinie kultury fizycznej 327
8. Sport kwalifikowany 327
8.1. Zawodnicy . 328
8.2. Polski związek sportowy 329
8.3. Polski Komitet Olimpijski 329
8.4. Liga zawodowa 330
8.5. Sędzia sportowy 330
8.6. Komisja do spraw Zwalczania Dopingu w Sporcie
8.7. Nadzór nad działalnością polskich związków sportowych 331
II. Dział turystyka 332
§ 31. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Kultury i Ochrony
Dziedzictwa Narodowego . 333
I. Podmioty realizujące zadania w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami 334
II. Ochrona zabytków 335
1. Organy ochrony zabytków
1.1. Generalny Konserwator Zabytków 339
1.2. Wojewódzki konserwator zabytków 339
1.3. Rada Ochrony Zabytków 340
1.4. Główna Komisja Konserwatorska 341
1.5. Wojewódzka Rada Ochrony Zabytków 341
1.6. Rzeczoznawca w zakresie opieki nad zabytkami 341
1.7. Społeczny opiekun zabytków 342
2. Formy ochrony zabytków 342
2.1. Ewidencja zabytków 343
2.2. Procedura postępowania przy odkryciu zabytku 344
III. Pozwolenia wydawane w zakresie ochrony zabytków 345
1. Pozwolenie na wywóz zabytków za granicę 346
2. Zabytki niewymagające pozwolenia na wywóz za granicę 347
IV. Nadzór konserwatorski 348
V. Ogólne zasady finansowania ochrony i opieki nad zabytkami 349
VI. Odpowiedzialność karna za naruszenie przepisów o ochronie i opiece nad zabytkami
350
§ 32. Administracja wymiaru sprawiedliwości 352
I. Sądownictwo 352
1. Sąd Najwyższy 353
1.1. Pierwszy Prezes SN 354
1.2. Kolegium SN 354
1.3. Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN 354
1.4. Zgromadzenie sędziów izby SN 355
1.5. Sędzia SN 355
2. Sądy powszechne 357
2.1. Sąd rejonowy . 357
2.2. Sąd okręgowy 358
2.3. Sąd apelacyjny 359
2.4. Skarga kasacyjna 360
3. Sądy wojskowe 361
4. Sądy polubowne (arbitrażowe) 361
4.1. Stały polubowny sąd konsumencki 362
5. Sądy administracyjne 363
5.1. Naczelny Sąd Administracyjny 363
5.1.1. Prezes NSA . 364
5.1.2. Kancelaria Prezesa NSA 364
5.1.3. Biuro Orzecznictwa 365
5.1.4. Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA 365
5.1.5. Kolegium NSA 365
5.2. Wojewódzki sąd administracyjny 365
5.2.1. Prezes WSA 366
5.2.2. Zgromadzenie Ogólne WSA 366
5.2.3. Kolegium WSA 367
5.3. Kadry sądu administracyjnego 367
5.3.1. Asesor WSA 368
5.3.2. Referendarz sądowy 368
5.3.3. Urzędnik sądowy i pracownik sądowy 368
II. Prokuratura 369
1. Prokuratura Generalna 372
1.1. Prokurator Generalny 372
2. Krajowa Rada Prokuratury 374
3. Prokuratura apelacyjna . 376
3.1. Zgromadzenie Prokuratorów Prokuratury Apelacyjnej 376
3.2. Kolegium Prokuratury Apelacyjnej 377
3.3. Prokuratorzy apelacyjni . 377
4. Prokuratura okręgowa 378
4.1. Kolegium Prokuratury Okręgowej 378
4.2. Prokuratorzy okręgowi 378
5. Prokuratura rejonowa 379
5.1. Prokuratorzy rejonowi 379
6. Prokuratury wojskowe 379
7. Kadry Prokuratury 381
7.1. Prokurator 381
7.2. Asesor prokuratora 381
7.3. Asystent prokuratora 382
III. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury 383
IV. Adwokatura 385
1. Krajowy Zjazd Adwokatury
2. Naczelna Rada Adwokacka 387
3. Wyższa Komisja Rewizyjna 388
4. Adwokat 388
5. Aplikacja adwokacka 389
6. Wyższy Sąd Dyscyplinarny 390
V. Notariat 391
1. Izby notarialne 391
1.1. Zwyczajne walne zgromadzenie notariuszy
1.2. Rada izby notarialnej 392
2. Krajowa Rada Notarialna 392
3. Notariusz 393
3.1. Akt notarialny 394
3.2. Akty poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego 395
3.3. Poświadczenia 395
3.4. Protokoły 396
3.5. Protesty 396
4. Nadzór nad działalnością notariuszy i samorządu terytorialnego . 397
§ 33. Administracja obrony narodowej . 398
I. Dział obrona narodowa . 398
1. Powszechny obowiązek ojczyzny 399
2. Obrona cywilna . 402
3. Świadczenia na rzecz obrony 403
4. Świadczenia rzeczowe w czasie pokoju 405
5. Świadczenia osobiste w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny 408
6. Świadczenia odpłatne 408
7. Ewidencja świadczeń 409
§ 34. Administracja spaw zagranicznych 410
I. Dział sprawy zagraniczne 411
II. Dział członkowstwo Polski w Unii Europejskiej 412
§ 35. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Pracy i Polityki
Społecznej 413
I. Dział praca 414
1. Związki zawodowe 416
2. Związki pracodawców 418
II. Dział zabezpieczenia społeczne 419
§ 36. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Środowiska 421
I. Dział środowisko . 421
II. Dział gospodarka wodna 422
§ 37. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Infrastruktury 422
I. Dział budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa 423
II. Dział łączność . 424
III. Dział transportu 424
IV. Dział gospodarka morska 424
§ 38. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Finansów 424
I. Dział budżet 425
II. Dział finanse publiczne 426
III. Dział instytucje finansowe 427
§ 39. Dział administracji rządowej zarządzane przez Ministra Gospodarki 428
I. Dział gospodarka 428
§ 40. Działy administracji rządowej zarządzane przez Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi 429
I. Dział rolnictwo 429
II. Dział rozwój wsi 429
III. Dział rynki rolne 430
IV. Dział rybołówstwo 431
§ 41. Pozostałe działy administracji rządowej 431
I. Dział rozwój regionalny 431
II. Dział Skarb Państwa 432
III. Dział sprawy rodzinne 432
IV. Dział zdrowie 433
Rozdział VII. Wybrane zagadnienia prawa Unii Europejskiej 435
§ 42. Kształtowanie się Unii Europejskiej . 435
§ 43. Instytucje Unii Europejskiej 437
I. Parlament Europejski 438
II. Rada Europejska 439
III. Rada 440
IV. Komisja UE 441
V. Trybunał Sprawiedliwości UE i sądy wyspecjalizowane 442
1. Trybunał Sprawiedliwości UE 442
1.1. Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości UE 444
2. Sąd Pierwszej Instancji 445
VI. Ochrona podmiotów indywidualnych w systemie sądów wspólnotowych . 446
VII. Trybunał Obrachunkowy 447
VIII. Europejski Bank Centralny 447
§ 44. Organy doradcze Unii Europejskiej 448
I. Komitety 448
1. Komitet Ekonomiczno-Społeczny . 449
2. Komitet Regionów 449
II. Europejski Bank Inwestycyjny 449
1. Rada Gubernatorów 450
2. Rada Dyrektorów 450
3. Komitet Zarządzający 450
III. Europejska Agencja Ochrony Środowiska 450
IV. Europejskie Centrum Kontroli Narkotyków i Narkomanii 451
§ 45. Istota prawa wspólnotowego 451
I. Zasada bezpośredniego obowiązywania 452
II. Zasada bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego 452
III. Zasada pierwszeństwa 452
IV. Zasada efektywności prawa wspólnotowego . 453
§ 46. Źródła prawa wspólnotowego 454
I. Prawo pierwotne 455
1. Prawo pierwotne pisane 455
2. Prawo pierwotne niepisane 456
II. Prawo wtórne (pochodne) 456
1. Rozporządzenia 457
2. Dyrektywy 457
3. Decyzje 458
4. Zalecenia i opinie 459
5. Prawo dopełniające 459
Indeks rzeczowy 461
475 stron
