Rozwój urbanistyczny terenów jest ściśle związany z rozwojem sieci drogowej.
Jednym z podstawowych problemów w procesie inwestycji drogowych, powodującym w praktyce
liczne problemy prawne oraz geodezyjne, jest nabycie prawa do terenu, na którym planowana
jest budowa drogi. Ponadto wiele istniejących dróg zostało wybudowanych na gruntach
niestanowiących własności podmiotów publicznoprawnych, co wymaga doprowadzenia do
zgodności stanu faktycznego nieruchomości ze stanem prawnym.
Zamiarem Autorów była próba przedstawienia w sposób, w miarę
możliwości, kompleksowy problematyki regulacji stanu prawnego nieruchomości
przeznaczonych pod drogi bądź zajętych na te cele.
Autorzy mają świadomość występowania różnorodnych stanów prawnych i
faktycznych nieruchomości drogowych niepozwalających na ujęcie ich w schematyczne
rozwiązania.
Tematyka publikacji obejmuje m.in. zagadnienia dotyczące nabywania
nieruchomości:
• wydzielanych pod drogi w ramach podziałów geodezyjnych nieruchomości,
• przeznaczonych pod budowę nowych dróg,
• zajętych pod drogi publiczne,
jak również cywilnoprawnych trybów regulowania stanu prawnego dróg,
zwrotów wywłaszczonych nieruchomości, opłat adiacenckich oraz opłat planistycznych.
Istotnym zagadnieniem przedstawionym w książce jest uproszczony
tryb nabywania nieruchomości pod budowę dróg publicznych w oparciu o tzw.
„specustawę drogową”. Omówiono także niektóre czynności geodezyjno-prawne
wykonywane w ramach regulacji stanu prawnego dróg. Dostrzegając złożoność
problematyki, a także niejednoznaczne brzmienie przepisów prawnych powodujące w
praktyce problemy interpretacyjne, w publikacji wskazano orzecznictwo sądów
administracyjnych oraz powszechnych dotyczące omawianych zagadnień.
Książka jest przeznaczona dla osób zajmujących się zawodowo
regulacją stanu prawnego nieruchomości na potrzeby inwestycji drogowych, geodetów,
rzeczoznawców majątkowych, inwestorów dróg publicznych, pracowników organów
administracji publicznej, a także studentów.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
1.Przejmowanie na rzecz podmiotów publicznoprawnych gruntów wydzielanych pod
drogi przed dniem 1 stycznia 1998 r.
1.1.Grunty wydzielane pod drogi w okresie przed dniem 31 lipca 1948 r.
1.2.Grunty wydzielane pod drogi w okresie od dnia 31 lipca 1948 r. do dnia 1 września
1972 r.
1.3.Grunty wydzielane pod drogi w okresie od dnia 1 września 1972 r. do dnia 1 sierpnia
1985 r.
1.4.Grunty wydzielane pod drogi w okresie od dnia 1 sierpnia 1985 r. do dnia 31 grudnia
1997 r.
1.5.Wywłaszczanie nieruchomości przeznaczonych pod budowę dróg przed dniem 1 stycznia
1998 r.
1.6.Problem "starych dróg"
2.Nabywanie przez podmioty publicznoprawne gruntów wydzielanych pod drogi - stan
prawny po dniu 1 stycznia 1998 r.
2.1.Przesłanki nabycia działek przeznaczonych pod drogi przez podmioty publicznoprawne
2.2.Ujawnianie w księgach wieczystych nabycia nieruchomości wydzielanych pod drogi
2.3.Drogi wewnętrzne wydzielane w ramach podziałów nieruchomości
2.4.Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Bugajny i inni przeciwko
Polsce
2.5.Odszkodowanie z tytułu nabycia gruntów wydzielonych pod drogę
2.5.1.Uzgodnienie odszkodowania w drodze cywilnoprawnej
2.5.2.Ustalenie odszkodowania w trybie administracyjnym
2.5.3.Określenie wartości działek wydzielonych pod drogi publiczne
2.5.4.Zrzeczenie się odszkodowania za działki gruntu wydzielone pod drogi oraz cesja
wierzytelności z tytułu odszkodowania
2.5.5.Kwestia przedawnienia uprawnień o odszkodowanie
2.5.6.Wyłączenie organu orzekającego w sprawie odszkodowania
2.6.Wydzielenie działek pod drogi w przypadkach połączenia i ponownego podziału
nieruchomości
2.7.Nabywanie gruntów wydzielanych pod drogi w ramach scalania i podziału nieruchomości
3.Nieruchomości zajęte pod drogi publiczne
3.1.Przesłanki nabycia nieruchomości przez podmioty publicznoprawne
3.2.Podział geodezyjny w celu określenia zakresu nieruchomości zajętej pod drogę
3.3.Postępowanie administracyjne dotyczące nabycia nieruchomości zajętych pod drogi
3.4.Odszkodowanie z tytułu nabycia nieruchomości zajętych pod drogi
3.4.1.Zgodność norm regulujących odszkodowanie za grunt zajęty pod drogę z
Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej
3.4.2.Termin do złożenia wniosku o odszkodowanie
3.4.3.Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o ustalenie i wypłatę odszkodowania
3.4.4.Ustalenie wysokości odszkodowania
3.4.5.Zajęcie gruntu pod drogę publiczną a kwestia roszczeń o wynagrodzenie za
bezumowne korzystanie
3.4.6.Drogi krajowe i wojewódzkie w miastach na prawach powiatu
4.Nabywanie nieruchomości w trybie specustawy drogowej
4.1.Wprowadzenie
4.2.Przepisy przejściowe
4.3.Zakres przedmiotowy specustawy
4.4.Zakres podmiotowy specustawy
4.5.Dokumentacja geodezyjno-prawna
4.6.Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej
4.7.Nabycie z mocy prawa nieruchomości przeznaczonych pod drogę
4.8.Działki w liniach rozgraniczających drogi nieobjęte wywłaszczeniem
4.9.Ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości w celu przebudowy infrastruktury
4.10.Prawo do przejścia
4.11.Ustanowienie trwałego zarządu na rzecz zarządu drogi
4.12.Ustalanie i wypłata odszkodowania
4.12.1.Zasady ustalania odszkodowania i odesłanie do ustawy o gospodarce
nieruchomościami
4.12.2.Właściwość organów do wydania decyzji o odszkodowaniu
4.12.3.Wszczęcie postępowania odszkodowawczego
4.12.4.Strony postępowania odszkodowawczego
4.12.5.Zasada historycznego stanu nieruchomości jako podstawy ustalenia odszkodowania
4.12.6.Wartość rynkowa nieruchomości jako podstawa określenia wysokości odszkodowania
4.12.7.Powiększenie odszkodowania
4.12.8.Odszkodowanie za ograniczone prawa rzeczowe
4.12.9.Wypłata odszkodowania
5.Tryby nabywania nieruchomości przeznaczonych pod drogi w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego oraz decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu
publicznego
5.1.Podziały geodezyjne w związku z inwestycjami drogowymi
5.1.1.Zakres dokumentacji geodezyjno-prawnej w celu podziału nieruchomości
5.1.2.Podział nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym
5.2.Nabycie nieruchomości w trybie cywilnoprawnym
5.3.Postępowanie wywłaszczeniowe
5.3.1.Przedmiot wywłaszczenia
5.3.2.Podmioty uprawnione do nabycia nieruchomości w drodze wywłaszczenia
5.3.3.Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego
5.3.4.Decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości
5.3.5.Zezwolenie na niezwłoczne zajęcie nieruchomości
5.3.6.Wykup pozostałej części nieruchomości
5.3.7.Wywłaszczenie nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym
5.4.Odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości
5.4.1.Ustalenie odszkodowania
5.4.2.Nieruchomość zamienna
5.4.3.Zapłata odszkodowania
5.5.Pierwokup nieruchomości przeznaczonych pod drogi publiczne
6.Zwrot wywłaszczonych nieruchomości
6.1.Osoby uprawnione do żądania zwrotu nieruchomości
6.2.Zakres nieruchomości podlegających zwrotowi
6.3.Przesłanki zwrotu wywłaszczonych nieruchomości
6.3.1.Zhedność nieruchomości na cel wywłaszczenia
6.3.2.Zwrot części nieruchomości
6.3.3.Prawa osób trzecich
6.4.Zwrot wypłaconego odszkodowania
6.5.Wygaśnięcie praw
6.6.Zwrot nieruchomości wywłaszczonych pod drogi publiczne
6.7.Zwrot gruntów wydzielonych pod drogi w ramach podziałów nieruchomości
7.Zmiana wartości nieruchomości na skutek uchwalenia planu miejscowego
7.1.Opłata planistyczna z tytułu wzrostu wartości nieruchomości
7.2.Roszczenia z tytułu obniżenia wartości nieruchomości oraz ograniczenia
możliwości korzystania z nieruchomości
7.3.Określenie wzrostu oraz obniżenia wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem
lub zmianą planu miejscowego
8.Opłaty adiacenckie
8.1.Opłaty adiacenckie związane z podziałem nieruchomości
8.1.1.Termin przedawnienia opłaty adiacenckiej związanej z podziałem nieruchomości
8.1.2.Wysokość opłaty adiacenckiej
8.2.Opłaty adiacenckie z tytułu udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury
technicznej
8.2.1.Podmioty zobowiązane do ponoszenia opłat adiacenckich
8.2.2.Termin przedawnienia opłaty adiacenckiej z tytułu udziału w kosztach budowy
urządzeń infrastruktury technicznej
8.2.3.Wysokość opłaty adiacenckiej
8.3.Opłaty adiacenckie w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości
9.Cywilnoprawne tryby regulowania stanu prawnego nieruchomości pod drogami
9.1.Nieruchomości zajęte pod drogi publiczne a obrót cywilnoprawny
9.2.Władanie drogą publiczną a samoistne posiadanie
9.3.Przemilczenie
9.4.Zasiedzenie
9.5.Przepis art. 231 Kc
9.6.Przekroczenie granic gruntu sąsiedniego
10.Dostęp do drogi publicznej
10.1.Prawo do drogi koniecznej (art. 145 Kc)
10.2.Zapewnienie dostępu do drogi publicznej jako warunek dopuszczalności podziału
nieruchomości
11.Niektóre czynności geodezyjno-prawne wykonywane w praktyce w ramach regulacji
stanu prawnego dróg
11.1.Dokumentacja geodezyjno-prawna dla potrzeb ujawniania w księgach wieczystych dawnych
decyzji wywłaszczeniowych
11.2.Rozbieżności dotyczące oznaczenia nieruchomości między danymi zawartymi
w ewidencji gruntów i budynków oraz w księgach wieczystych
11.3.Dokumentacja dotycząca wprowadzania zmian w ewidencji gruntów i budynków
11.4.Rozgraniczanie nieruchomości
11.4.1.Wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego
11.4.2.Ustalanie przebiegu granic
11.4.3.Rozstrzygnięcia organu administracji w procedurze rozgraniczeniowej
11.5.Postępowanie sądowe w sprawie rozgraniczenia
11.6.Wznowienie znaków granicznych
Literatura
Akty normatywne
280 stron, B5, oprawa twarda
