Normatywnym punktem odniesienia dla badań nad ustrojami państwowymi są
zwykle zasady zawarte w konstytucjach, przy czym właściwe odczytanie sensu tych zasad
częstokroć jest możliwe dopiero po uwzględnieniu wykładni sadów konstytucyjnych lub
innych organów wyposażonych w prawo orzekania o zgodności norm prawnych z konstytucją.
Tomasz Wieciech skupił się na odbiegającej od tego modelu praktyce ustrojowej
Wielkiej Brytanii, Kanady oraz Australii i przedmiotem swych badań uczynił konwenans
konstytucyjny.
Przez to pojecie rozumie instytucję o charakterze wiążącym, regulującą
ustrój państwa i należącą do materii konstytucyjnej, mającą status pozaprawny,
niesformalizowaną i niechronioną precyzyjnie określoną sankcją.
Instytucję konwenansu uważa za kluczową dla funkcjonowania „politycznej
konstytucji”, definiowanej jako „forma ustroju, którego normatywną podstawę tworzą
nie tylko przepisy prawa, ale również normy pozaprawne, których wyegzekwowanie nie jest
możliwe poprzez zastosowanie procedur właściwych dla egzekucji norm prawnych.
Z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Wójtowicza
Tomasz Wieciech (ur. 1981) – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w
Katedrze Konstytucjonalizmu i Ustrojów Państwowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor
monografii Ustroje federalne Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii (Kraków 2009) oraz
artykułów naukowych poświęconych zagadnieniom konstytucjonalizmu państw anglosaskich,
parlamentaryzmu oraz federalizmu, publikowanych na łamach „Politei”, „Przeglądu
Sejmowego”, „Przeglądu Legislacyjnego” oraz miesięcznika „Państwo i Prawo”.
Spis treści:
ROZDZIAŁ I
Konwenanse jako normy konstytucji materialnej
1.Historyczny proces kształtowania się "konwenansowej konstytucji"
2.Wokół definicji
3.Powstawanie konwenansów
4.Identyfikacja i ustalanie treści norm konwenansowych
5.Próby typologii
6.Pozaprawny status norm konwenansowych
7.Postawa sądów wobec konwenansów
8.Sankcja
9.Zmiana i przekształcenia
10.Konwenanse a zwyczaje konstytucyjne
ROZDZIAŁ II
Konwenansowa regulacja ustroju
1.Pozycja ustrojowa głowy państwa
A.Działanie za radą ministrów
B.Powoływanie premiera
C.Prawo rozwiązywania parlamentu
D.Udzielanie sankcji królewskiej
E.Dymisjonowanie premiera
F.Uprawnienia nominacyjne
G.Zwoływanie i zamykanie sesji parlamentu
2.System gabinetowy
A.Gabinet
B.Premier
C.Odpowiedzialność polityczna rządu przed parlamentem
Odpowiedzialność indywidualna
Odpowiedzialność kolegialna
Odpowiedzialność premiera
3.Konwenanse konstytucyjne w parlamencie
A.Zwoływanie sesji parlamentu
B.Neutralność polityczna i bezstronność Spikera
C.Stosunki między rządem a opozycją
D.Oficjalna Opozycja Jej Królewskiej Mości
E.Stosunki między izbami parlamentu
4.Konwenanse a ustrój terytorialny państwa
5.Konwenanse in statu nascendi
ROZDZIAŁ III
Konwenanse konstytucyjne wobec praktyki ustrojowej
1.Konwenanse a normy prawa konstytucyjnego
2.Konwenansowe przeobrażenie ustroju
3.Neutralizacja polityczna głowy państwa
A.Odwołanie premiera w Australii w 1975 roku
B.Zamknięcie sesji parlamentu w Kanadzie w 2008 roku
C.Rola Korony w demokracji parlamentarnej
4.Zasada rządów odpowiedzialnych w praktyce
5.Konwenanse konstytucyjne a system partyjny
6.Kodyfikacja konwenansowych norm konstytucyjnych
Zakończenie
Wykaz orzeczeń sądowych
Bibliografia
270 stron, B5, oprawa miękka
