Publikacja to unikalne dzieło naukowe będące rzetelną i kompleksową
analizą prawną wykonywania orzeczeń sądów europejskich (Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka) i sądów międzynarodowych
(w tym Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i trybunałów arbitrażowych w
sprawach inwestycyjnych) w krajowym porządku prawnym.
Autorzy, oprócz rozważań dotyczących ogólnych zagadnień zapewnienia
efektywności orzeczeniom sądów międzynarodowych, zawarli w publikacji wiele niezwykle
interesujących zagadnień szczegółowych, jak na przykład wznowienia postępowań
sądowych w rezultacie wyroków sądów europejskich czy odszkodowania za niewykonywanie
tych wyroków przez Polskę, a także sporny w polskiej kulturze prawnej problem odmowy
zastosowania przez sąd ustawy sprzecznej z prawem europejskim. W literaturze polskiej
jest to jedyna pozycja naukowa, która opisuje i poddaje krytycznej analizie mechanizmy
prawne zapewnienia efektywności orzeczeń sądów międzynarodowych wewnątrz polskiego
porządku prawnego, zarówno przewidziane w prawie międzynarodowym, jak i prawie polskim.
Publikacja skierowana jest głównie do szerokiego kręgu osób zajmujących się
praktyką stosowania prawa, a więc sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców
prawnych, doradców podatkowych i rzeczników patentowych. Będzie również przydatna dla
pracowników naukowych, studentów i aplikantów w pogłębianiu wiedzy z zakresu
stosunków między prawem międzynarodowym i prawem polskim.
Spis treści:
Wykaz skrótów
str. 25
Wstęp
str. 31
Część pierwsza
Zapewnienie efektywności orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w
polskim porządku prawnym
str. 33
Ewa Łętowska
Zapewnienie skuteczności orzeczeniom sądów międzynarodowych
str. 35
1. Umiejscowienie problemu
str. 35
1.1. Tytułowy problem jako problem recepcji prawa międzynarodowego
str. 35
1.2. Sytuacyjność recepcji
str. 36
1.3. Kruchość operacyjna zasady prymatu prawa międzynarodowego
str. 36
1.4. Wzrost znaczenia jurysdykcji międzynarodowej i oczekiwań wobec tej jurysdykcji
str. 37
2. Skuteczność - pojęcie wieloznaczne
str. 39
2.1. Skuteczność wyroku - skuteczność prawa międzynarodowego w porządku krajowym
str. 39
2.2. Przykład: "podatek od bezprawia"
str. 39
2.3. Zagrożenie dla stabilności rozstrzygnięć w prawie krajowym i dla autorytetu
sądów krajowych
str. .41
2.4. Wyrok jurysdykcji międzynarodowej nie zmusza do wzruszenia wyroku sądu krajowego,
ale i nie wyklucza takiego wzruszenia
str. 42
2.5. Dynamizm rozwoju ochrony praw człowieka i prawa wspólnotowego zwiększa oczekiwania
na bezpośrednią skuteczność prawa międzynarodowego i zakres oddziaływania wyroków w
porządku krajowym
str. 43
3. Podmiotowa skuteczność (wiązanie inter partes) wyroku Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka
str. 43
3.1. Przedmiot orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - naruszenie praw
człowieka
str. 43
3.2. Konkretny i sytuacyjny charakter wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 45
3.3. Zasądzenie rekompensaty pieniężnej
str. 45
3.4. "Pozytywna" treść wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 45
4. Wadliwa operacjonalizacja skuteczności wyroków Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka w Polsce
str. 48
4.1. Nieostry charakter obowiązku wynikającego z art. 46 ust. 1 Konwencji
str. 48
4.2. Zagregowany charakter podmiotu naruszenia: konieczność "rozpisania"
treści wyroku na zadania dla konkretnych organów krajowych
str. 49
4.3. Rekompensata pieniężna: zadośćuczynienie czy odszkodowanie
str. 52
4.4. Wypłata odszkodowania
str. 53
4.5. Brak mechanizmu regresowego
str. 54
4.6. Brak mechanizmu zapewniającego utrzymanie zasady subsydiarności świadczenia w
ieniądzu
str. 55
5. Kwestia przełamania zasady stabilności orzeczeń sądu krajowego
str. 56
5.1. Sytuacja normatywna
str. 56
5.2. Brak zmian w praktyce Sądu Najwyższego
str. 57
6. Perwersyjny efekt zasady równoważności ochrony
str. 60
7. Konkluzja: ku multicentryczności władzy sądzenia
str. 61
Leszek Leszczyński
Prawo międzynarodowe w sądowej wykładni operatywnej - teoretycznoprawne aspekty wpływu
na przebieg i wyniki wykładni
str. 63
1. Wprowadzenie
str. 63
2. Zastosowanie prawa międzynarodowego przez sąd krajowy
str. 64
3. Wpływ na sądową wykładnię operatywną
str. 67
4. Kilka uwag końcowych
str. 70
Walerian Sanetra
Skuteczność Konwencji czy skuteczność wyroków Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka?
str. 73
Ireneusz C. Kamiński, Rafał Kownacki, Karolina Wierczyńska
Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w polskim systemie prawnym
str. 89
1. Wprowadzenie
str. 89
2. Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; wykorzystanie środków krajowych
str. 91
3. Obowiązki państwa wynikające z wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 93
3.1. Zadośćuczynienie finansowe
str. 94
3.2. Środki indywidualne (inne niż wypłata zasądzonych kwot)
str. 95
3.3. Środki generalne
str. 97
3.4. Wybór przez państwo środków dotyczących wykonania wyroku Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka
str. 97
4. Istota wyroku pilotażowego
str. 98
4.1. Wyroki quasi-pilotażowe (quasi pilot judgments lub pilot-like judgment)
str. 101
5. Rola Komitetu Ministrów w zakresie egzekwowania orzeczeń Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka
str. 102
5.1. Uwagi wstępne
str. 102
5.2. Kategorie spraw podczas kontroli dokonywanej przez Komitet Ministrów
str. 103
5.3. Procedura kontroli wykonania wyroków
str. 105
5.4. Dane statystyczne
str. 109
6. Polski program działań w sprawie wykonania wyroków Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka
str. 109
7. Wykonanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na podstawie wybranych
polskich spraw
str. 111
7.1. Prawo do życia w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na
przykładzie polskich spraw
str. 111
7.1.1. Sprawa Byrzykowski przeciwko Polsce
str. 113
7.1.2. Sprawa Dzieciak przeciwko Polsce
str. 114
8. Naruszenia art. 3 Konwencji - wolność od tortur i nieludzkiego, poniżającego
traktowania i karania
str. 116
8.1. Sprawa Berliński przeciwko Polsce
str. 118
8.2. Sprawa Dzwonkowski przeciwko Polsce
str. 119
8.3. Sprawa Lewandowscy przeciwko Polsce
str. 121
8.4. Przeludnienie więzień i sprawa Musiał przeciwko Polsce
str. 122
9. Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego
str. 127
9.1. Sprawa Berliński przeciwko Polsce
str. 129
9.2. Sprawa Ciepłuch przeciwko Polsce
str. 130
9.3. Sprawa Witold Litwa przeciwko Polsce
str. 132
9.4. Sprawa Musiał przeciwko Polsce
str. 133
9.5. Sprawy przeciwko Polsce dotyczące nadmiernej długości aresztów tymczasowych
str. 136
9.6. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z lat 2008-2009
str. 142
9.7. Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach polskich na gruncie art. 5
Konwencji z lat 2007-2009
str. 147
9.7.1. Sprawa Chruściński przeciwko Polsce
str. 147
9.7.2. Sprawa Pankiewicz przeciwko Polsce
str. 148
9.7.3. Inne sprawy
str. 148
9.8. Podsumowanie
str. 149
10. Prawo do rzetelnego procesu sądowego (art. 6)
str. 150
10.1. Przewlekłość postępowania
str. 151
10.1.1. Sprawa Kudła przeciwko Polsce (w kontekście art. 6 ust. 1 i 13 Konwencji)
str. 151
10.1.2. Sprawa D.M. przeciwko Polsce
str. 154
10.1.3. Wykonanie środków generalnych przez Polskę (art. 6 § 1 w zw. z art. 13
Konwencji)
str. 155
10.2. Dostęp do sądu
str. 162
10.2.1. Zagadnienia dotyczące pomocy prawnej
str. 162
10.2.1.1. Sprawy Zagawa przeciwko Polsce, Zaniewski przeciwko Polsce i Biziuk przeciwko
Polsce
str. 162
10.2.1.2. Naruszenie prawa do sądu wskutek wadliwej wykładni przepisów - sprawa
Laskowska przeciwko Polsce
str. 163
10.2.1.3. Niedostatki dostępu do pomocy prawnej - sprawy Siałkowska przeciwko Polsce i
Staroszczyk przeciwko Polsce
str. 163
10.2.2. Zagadnienia dotyczące opłat sądowych
str. 165
10.2.3. Inne przypadki braku dostępu do sądu
str. 168
10.2.3.1. Decyzje Fundacji "Polsko-Niemieckie Pojednanie" - sprawa Woś
przeciwko Polsce
str. 168
10.2.3.2. Decyzje Komisji Majątkowej - sprawa Związek Nauczycielstwa Polskiego przeciwko
Polsce
str. 170
10.3. Pozostałe przypadki naruszenia prawa do rzetelnego procesu sądowego
str. 171
10.3.1. Postępowania przed izbami morskimi - sprawa Brudnicka i inni przeciwko Polsce
str. 171
10.3.2. Postępowanie dotyczące odwołania syndyka - sprawa Werner przeciwko Polsce
str. 173
10.3.3. Nierzetelność postępowań lustracyjnych
str. 175
10.3.4. Brak możliwości przesłuchania świadka - sprawy Demski przeciwko Polsce i W.S.
przeciwko Polsce
str. 177
11. Konwencyjne swobody poddane rygorowi klauzuli limitacyjnej: prawo do życia prywatnego
i rodzinnego (art. 8), wolność myśli, sumienia i wyznania (art. 9), swoboda wypowiedzi
(art. 10), wolność zgromadzeń i stowarzyszania się (art. 11)
str. 179
11.1. Wprowadzenie
str. 179
11.2. Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8)
str. 180
11.2.1. Sprawa Tysiąc przeciwko Polsce - brak proceduralnych gwarancji dostępu do
legalnej aborcji
str. 180
11.2.1.1. Okoliczności sprawy
str. 180
11.2.1.2. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 181
11.2.1.3. Wykonanie wyroku
str. 183
11.2.2. Tajemnica korespondencji osoby osadzonej
str. 187
11.2.2.1. Uwagi wstępne
str. 187
11.2.2.2. Nowy kodeks karny wykonawczy
str. 188
11.2.2.3. Nowelizacje kodeksu karnego wykonawczego
str. 190
11.2.2.4. Pozostałe działania
str. 193
11.2.2.5. Stan kontroli wykonania wyroków
str. 195
11.2.3. Prawo osadzonego do widzeń
str. 195
11.2.3.1. Opis naruszeń
str. 195
11.2.3.2. Wykonanie wyroków
str. 196
11.2.4. Prawo rodziców do kontaktu z dziećmi
str. 198
11.2.4.1. Sprawy dotyczące konwencji haskiej o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka
za granicę
str. 198
11.2.4.2. Inne sprawy dotyczące kontaktów rodziców z dziećmi
str. 200
11.2.5. Prawny zakaz uznania dziecka
str. 203
11.2.6. Inne przypadki naruszenia art. 8
str. 205
12. Wolność myśli, sumienia i wyznania (art. 9)
str. 206
13. Swoboda wypowiedzi (art. 10)
str. 206
13.1. Rozbieżności ze strasburskimi standardami
str. 207
13.2. Wykonanie wyroków
str. 208
14. Wolność zgromadzania się i stowarzyszania się (art. 11)
str. 210
14.1. Okoliczności sprawy
str. 210
14.2. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 211
14.3. Kontrola wykonania wyroku
str. 212
14.3.1. Weryfikacja polskiej praktyki administracyjnej
str. 212
14.3.2. Propozycja nowelizacji prawa o zgromadzeniach
str. 214
14.3.2.1. Manifestacje spontaniczne
str. 214
14.3.2.2. Procedury odwoławcze
str. 216
15. Prawo własności w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 217
15.1. Wyroki pilotażowe: sprawy Broniowski przeciwko Polsce i Hutten-Czapska przeciwko
Polsce
str. 218
15.1.1. Sprawa Broniowski przeciwko Polsce
str. 218
15.1.2. Sprawa Hutten-Czapska przeciwko Polsce
str. 222
15.1.3. Inne polskie sprawy dotyczące ochrony własności
str. 224
16. Konkluzje
str. 226
Joanna Sieńczyło-Chlabicz
Wpływ orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie von Hannover
przeciwko Niemcom na zakres ochrony prywatności osób powszechnie znanych w prawie
prywatnym
str. 229
1. Wprowadzenie
str. 229
2. Standardy wypracowane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie von Hannover
przeciwko Niemcom
str. 231
3. Ocena stanowiska Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie von Hannover
przeciwko Niemcom na gruncie poglądów przedstawicieli doktryny
str. 233
4. Podejście doktryny i judykatury zagranicznej, zwłaszcza niemieckiej, do zagadnienia
związania sądów krajowych wyrokiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie
von Hannover przeciwko Niemcom
str. 235
4.1. Stanowisko doktryny i judykatury niemieckiej dotyczące związania sądów krajowych
wyrokiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie von Hannover przeciwko Niemcom
str. 237
5. Wpływ orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie von Hannover
przeciwko Niemcom na zakres ochrony prywatności osób powszechnie znanych w prawie
prywatnym na przykładzie Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji i Polski
str. 240
5.1. Niemcy
str. 241
5.2. Wielka Brytania
str. 245
5.3. Polska
str. 247
5.3.1. Podejście polskich sądów do spraw z tytułu naruszenia prywatności osób
powszechnie znanych
str. 249
5.4. Francja
str. 253
6. Podsumowanie
str. 254
Adam Bodnar
Instytucjonalne aspekty wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w
sferze stanowienia prawa
str. 257
1. Wprowadzenie
str. 257
2. Standardy oraz tło badawcze
str. 259
3. System instytucjonalny powołany do wykonywania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka
str. 261
3.1. Zarys instytucji odpowiedzialnych za wykonywanie wyroków Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka
str. 261
3.2. Zalety obecnego rozwiązania instytucjonalnego
str. 263
3.3. Zastrzeżenia
str. 265
3.3.1. Pełnomocnik MSZ ds. Postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w
strukturze rządu oraz ministerstwa
str. 265
3.3.2. Podstawy prawne
str. 266
3.3.3. Przejrzystość działań
str. 267
3.3.4. Razem czy osobno?
str. 267
3.3.5. Ministerstwa i inne organy
str. 268
3.3.6. Polityka informacyjna
str. 269
3.4. Zainteresowanie Rządu RP problemem wykonania wyroków Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka
str. 269
4. Wykonywanie wyroków przez ustawodawcę
str. 270
4.1. Podwójna rola ciała ustawodawczego
str. 270
4.2. Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy i parlamenty narodowe
str. 271
4.3. Parlamenty narodowe a weryfikacja prac rządu w zakresie wykonywania wyroków
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 272
4.4. Zapewnienie zgodności stanowionego prawa z Konwencją
str. 274
4.4.1. Mechanizm instytucjonalny zapewniający zgodność z Konwencją na wczesnym etapie
prac legislacyjnych
str. 274
4.4.2. Weryfikacja w Parlamencie pod kątem zgodności z Konwencją
str. 275
4.4.3. Przegląd ustawodawstwa pod kątem zgodności z Konwencją
str. 276
4.5. Kontrola zgodności z Konwencją a praktyka legislacyjna w Polsce
str. 277
4.5.1. Uwagi ogólne
str. 277
4.5.2. Rządowe Centrum Legislacji oraz zasady techniki prawodawczej
str. 277
4.5.3. Rada Legislacyjna
str. 279
4.5.4. Konsultacje społeczne
str. 280
4.5.5. Kontrola dokonywana przez Marszałka Sejmu
str. 280
4.5.6. Rola Komisji Ustawodawczej
str. 281
4.5.7. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka
str. 282
4.5.8. Biuro Analiz Sejmowych
str. 283
4.6. Inne etapy legislacyjne
str. 284
4.7. Kontrola konstytucyjna
str. 284
5. Rola Rzecznika Praw Obywatelskich
str. 285
6. Wnioski i rekomendacje
str. 287
6.1. Rekomendacje dotyczące mechanizmu koordynującego wykonywanie wyroków Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka
str. 287
6.2. Rekomendacje dotyczące procesu legislacyjnego
str. 288
6.3. Rekomendacje dotyczące Rzecznika Praw Obywatelskich
str. 289
Jerzy Jaskiernia
Wpływ orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na ustawodawstwo w państwach
członkowskich Rady Europy ze szczególnym uwzględnieniem Polski
str. 291
1. Wprowadzenie
str. 291
2. Ogólna charakterystyka systemu aksjologicznego Rady Europy
str. 294
3. Ogólna charakterystyka Rady Europy jako organizacji międzynarodowej
str. 296
4. Charakter prawny standardów Rady Europy
str. 298
4.1. Standardy prawnie wiążące
str. 298
4.2. Standardy o charakterze "miękkiego prawa"
str. 299
4.3. Wzajemna relacja standardów
str. 300
5. Wymiar aksjologiczny standardów Rady Europy
str. 301
6. Charakter prawny związania państw członkowskich Rady Europy standardami
wynikającymi z Konwencji i ewolucja procedury ich egzekwowania w systemie kontrolnym
Konwencji
str. 303
7. Oddziaływanie standardów wynikających z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka na ustawodawstwo państw członkowskich
str. 308
7.1. Charakter prawny standardów orzeczniczych
str. 308
7.2. Standardy orzecznicze a zasada subsydiarności (pomocniczości)
str. 310
7.3. Obowiązki władz państwowych w zakresie ustawodawstwa wynikające ze standardów
rzeczniczych
str. 311
7.4. Obowiązek przeprowadzenia przez państwo zmian ustawodawczych a doktryna
"marginesu swobody"
str. 313
7.5. Znaczenie standardów orzeczniczych zawartych w "wyrokach pilotażowych"
dla ustawodawstwa krajowego
str. 314
7.6. Znaczenie standardów orzeczniczych w warunkach inkorporacji Europejskiej Konwencji
Praw Człowieka do krajowego systemu prawnego
str. 315
7.7. Mechanizmy wdrażania standardów orzeczniczych do ustawodawstwa krajowego
str. 319
7.8. Bariery wdrażania standardów orzeczniczych do ustawodawstwa krajowego w
"nowych demokracjach"
str. 321
8. Mechanizmy kontrolne Europejskiej Konwencji Praw Człowieka a ustawodawstwo państw
członkowskich
str. 323
8.1. Uprawnienia Komitetu Ministrów
str. 323
8.2. Rola Zgromadzenia Parlamentarnego
str. 325
8.3. Komisarz Praw Człowieka Rady Europy
str. 326
8.4. Znaczenie procedury akcesyjnej
str. 327
8.5. Znaczenie procedury monitoringowej
str. 328
8.6. Ocena efektywności mechanizmów kontrolnych
str. 330
9. Płaszczyzny oddziaływania orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na
ustawodawstwo RP
str. 332
9.1. Proces dostosowywania ustawodawstwa RP do standardów Rady Europy w trakcie procedury
akcesyjnej i w pierwszej fazie członkostwa
str. 332
9.2. Współczesne obszary dostosowawcze ustawodawstwa RP do standardów orzeczniczych
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
str. 335
9.2.1. Prawo do życia
str. 335
9.2.2. Prawo do sądu
str. 338
9.2.3. Swoboda informacji
str. 340
9.2.4. Standardy ochrony prywatności osób powszechnie znanych
str. 342
9.2.5. Dopuszczalność stosowania podsłuchu telefonicznego i innych form kontroli
str. 343
9.2.6. Zwalczanie dyskryminacji oraz przeciwdziałanie nietolerancji, rasizmowi i
ksenofobii
str. 346
9.2.7. Prawo do dobrej administracji
str. 348
9.2.8. Status cudzoziemców
str. 350
9.2.9. Tymczasowe aresztowanie
str. 352
9.2.10. Lustracja
str. 353
9.2.11. Izolacyjne środki zabezpieczające
str. 355
9.2.12. Zakaz tortur
str. 355
9.2.13. Wznowienie postępowania sądowego w sprawach cywilnych na skutek korzystnego dla
strony rozstrzygnięcia organu międzynarodowego
str. 357
9.2.14. Reprywatyzacja
str. 358
9.2.15. Uprawnienia właścicieli budynków czynszowych
str. 358
10. Podsumowanie
str. 359
Elżbieta Morawska
Wykonywanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w zakresie obowiązków
pozytywnych - analiza na tle spraw polskich
str. 361
1. Wprowadzenie
str. 361
2. Dwie kategorie obowiązków państw-stron Konwencji
str. 362
3. Dynamiczna wykładnia Konwencji
str. 364
4. Funkcja i test obowiązków pozytywnych
str. 366
5. Obowiązki pozytywne jako obowiązki rezultatu i zachowania należytej staranności
str. 367
6. Reguły oceny wykonania obowiązków pozytywnych przez państwa-strony Konwencji
str. 367
7. Środki wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez
państwa-strony Konwencji
str. 369
8. Obowiązki pozytywne w sprawach polskich
str. 371
9. Obowiązki pozytywne w zakresie core rights
str. 372
10. Obowiązki pozytywne w zakresie spraw proceduralnych
str. 382
11. Podsumowanie
str. 387
bCzęść druga
Zapewnienie efektywności orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w
polskim porządku prawnym
str. 389
Patrycja Dąbrowska-Kłosińska
Skutki wyroków prejudycjalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w
postępowaniu przed sądami krajowymi w świetle orzecznictwa Trybunału i prawa Unii
Europejskiej
str. 391
1. Wprowadzenie
str. 391
2. Zakres rozważań
str. 393
2.1. Zakres przedmiotowy (art. 267 TFUE)
str. 393
2.2. Zakres czasowy i znaczenie postanowień przejściowych Traktatu z Lizbony
str. 396
2.3. Zakres podmiotowy
str. 397
3. Skutki prawne orzeczenia wstępnego Trybunału Sprawiedliwości dla sądu krajowego,
który skierował wniosek i sądów odwoławczych w danym postępowaniu głównym
str. 398
4. Problematyka charakteru precedensowego orzeczenia wstępnego i skutku wyroków erga
omnes
str. 399
4.1. Powaga orzeczenia wstępnego stwierdzającego nieważność aktu unijnego
str. 399
4.2. Powaga orzeczenia wstępnego zawierającego interpretację prawa unijnego
str. 400
4.2.1. Doktryna CILFIT, czyli aktów jasnych (acte clair) i aktów wyjaśnionych (acte
eclaire)
str. 401
4.2.2. Aktualność doktryny CILFIT
str. 402
4.2.3. Doktryna CILFIT a doktryna Köbler i Kühne & Heitz - osłabienie czy
wzmocnienie charakteru precedensowego wyroków prejudycjalnych?
str. 403
4.3. Skutki prawne orzeczenia wstępnego Trybunału Sprawiedliwości dla sądów krajowych
poza postępowaniem głównym - precedens sui generis a efektywna współpraca sądów
unijnych
str. 405
5. Skutek czasowy orzeczeń wstępnych Trybunału Sprawiedliwości
str. 408
5.1. Skutek ex tunc wyroków prejudycjalnych jako zasada i skutek ex nunc jako wyjątek
str. 408
5.2. Ograniczenie zasady retroaktywności
str. 409
5.2.1. Ograniczenie mogące wynikać z prawa krajowego
str. 409
5.2.2. Ograniczenie mogące wynikać z wyroku Trybunału Sprawiedliwości
str. 410
5.3. Przesłanki uzasadniające ograniczenie skutku wyroku prejudycjalnego tylko na
przyszłość - najnowsze orzecznictwo
str. 411
5.3.1. Ryzyko poważnych konsekwencji
str. 411
5.3.2. Dobra wiara osób prywatnych oraz władz krajowych
str. 412
5.3.3. Obiektywna i istotna niepewność w odniesieniu do konsekwencji prawa unijnego
str. 412
6. Zapewnianie skuteczności orzeczeniom wstępnym Trybunału Sprawiedliwości -
obowiązki sądów krajowych
str. 413
6.1. Ogólny obowiązek wykonywania i stosowania wyroków prejudycjalnych
str. 413
6.1.1. Znajomość i bieżące śledzenie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości
str. 413
6.1.2. Właściwa interpretacja orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości
str. 414
6.1.3. Konsekwencje prawne niezastosowania się do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości
str. 414
6.2. Rozstrzyganie problemów prawnych wynikających z treści orzeczenia stępnego
str. 415
6.2.1. Powtórny wniosek wstępny sądu krajowego w tej samej sprawie
str. 415
6.2.2. Podjęcie decyzji w odniesieniu do prawa krajowego
str. 416
6.3. Zapewnianie pełnej realizacji zasady effet utile
str. 417
7. Podsumowanie
str. 417
Agnieszka Grzelak
Sytuacja polskich sądów w odniesieniu do pytania prejudycjalnego w dziedzinie
współpracy w sprawach karnych w Unii Europejskiej
str. 419
1. Wprowadzenie
str. 419
2. Pytanie prejudycjalne w dziedzinie współpracy w sprawach karnych przed i po Traktacie
z Lizbony
str. 421
2.1. Podstawa traktatowa do zadawania pytania prejudycjalnego przez sąd krajowy
str. 421
2.2. Sądy właściwe do zadawania pytania prejudycjalnego w dziedzinie współpracy w
sprawach karnych
str. 423
2.3. Zakres przedmiotowy orzeczenia prejudycjalnego
str. 424
2.4. Pilny tryb prejudycjalny
str. 426
3. Okres przejściowy i jego konsekwencje dla polskich sądów
str. 428
4. Problem złożenia oświadczenia przez Polskę po wejściu w życie Traktatu z Lizbony
str. 431
5. Podsumowanie
str. 435
Nina Półtorak
Skuteczność orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej a skuteczność
orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w świetle zasady równoważności i efektywności
ochrony
str. 437
1. Wprowadzenie
str. 437
2. Zasada procedur krajowych
str. 437
3. Efektywna ochrona prawna oraz warunki równoważności i skuteczności
str. 438
3.1. Warunek równoważności
str. 439
3.2. Warunek skuteczności
str. 441
4. Podobieństwo roszczeń wynikających z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i
Trybunału Sprawiedliwości
str. 443
4.1. Wspólne cechy orzeczeń trybunałów
str. 443
4.2. Różnice pomiędzy orzeczeniami trybunałów
str. 444
4.3. Podobieństwo orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i sądów konstytucyjnych w
orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości
str. 449
5. Ochrona roszczeń wynikających z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału
Sprawiedliwości
str. 452
5.1. Wznowienie postępowania administracyjnego
str. 453
5.2. Wznowienie postępowania sądowego
str. 455
5.3. Zwrot nadpłaty podatku
str. 458
5.4. Odpowiedzialność odszkodowawcza
str. 460
6. Podsumowanie
str. 462
Anna Kalisz
Orzekanie z udziałem zasad ogólnych jako droga do zapewniania aksjologicznej
skuteczności stosowania prawa unijnego - uwagi teoretycznoprawne na tle wyroku
Kücükdevici
str. 465
Justyna Łacny
Skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca sankcja za naruszenie prawa unijnego
str. 477
1. Wprowadzenie
str. 477
2. Pojęcie sankcji w prawie unijnym
str. 480
3. Kryteria sankcji nakładanej za naruszenia prawa unijnego
str. 481
3.1. Skuteczność sankcji
str. 481
3.2. Proporcjonalność sankcji
str. 484
3.3. Efekt odstraszający sankcji
str. 488
3.4. Ekwiwalentność sankcji - czy zawsze?
str. 490
4. Sankcje niewypełniające kryteriów skuteczności, proporcjonalności i efektu
odstraszającego
str. 493
5. Podsumowanie
str. 495
Agnieszka Sołtys
Wykładnia prawa krajowego zgodnie z dyrektywami jako środek zapewnienia skuteczności
orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (podjętym w trybie art. 267
TFUE) w polskim porządku prawnym
str. 497
Ewa Skibińska
Prounijna wykładnia przepisów prawa spółek
str. 527
1. Wprowadzenie
str. 527
2. Istota prounijnej wykładni prawa spółek
str. 529
3. Rekonstrukcja wzorca interpretacyjnego
str. 531
4. Kolejność stosowania reguł wykładni
str. 541
5. Zakres prounijnej wykładni prawa spółek
str. 545
Marta Kulikowska
Zapewnienie skuteczności wyrokom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach
własności przemysłowej poprzez prounijną wykładnię ustawy - Prawo własności
przemysłowej w orzecznictwie sądów administracyjnych
str. 553
1. Zagadnienia intertemporalne
str. 553
2. Stosowanie ustawy - Prawo własności przemysłowej przez sądy administracyjne
str. 561
Bernard Łukańko
Zapewnienie skuteczności orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w
polskiej procedurze cywilnej
str. 571
1. Wprowadzenie
str. 571
2. Zagadnienia szczegółowe
str. 576
2.1. Zawieszenie postępowania
str. 576
2.1.1. Możliwość zawieszenia postępowania cywilnego w przypadku zadania pytania
prejudycjalnego
str. 576
2.1.2. Obowiązek zawieszenia postępowania w przypadku toczącego się przed Trybunałem
Sprawiedliwości postępowania w innej sprawie, która może mieć wpływ na
rozstrzygnięcie sporu cywilnego
str. 579
2.2. Stosowanie prawa unijnego przez sąd krajowy z urzędu
str. 582
2.3. Wznowienie postępowania
str. 586
2.4. Egzekucja wyroków Trybunału Sprawiedliwości w postępowaniu cywilnym
str. 593
3. Podsumowanie
str. 595
Grażyna Zboralska
Zapewnienie skuteczności orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w
polskiej procedurze karnej
str. 597
1. Wprowadzenie
str. 597
2. Zawieszenie postępowania przed sądem krajowym
str. 601
3. Związanie poglądem prawnym sądu drugiej instancji lub Sądu Najwyższego
str. 602
4. Stosowanie prawa unijnego z urzędu
str. 604
5. Wznowienie postępowania
str. 607
6. Podsumowanie
str. 611
Agnieszka Wilk-Ilewicz
Wykonywanie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przez sądy
administracyjne
str. 613
1. Wprowadzenie
str. 613
2. Możliwe zachowania sądów po otrzymaniu odpowiedzi Trybunału Sprawiedliwości w
trybie prejudycjalnym
str. 614
2.1. Orzeczenie Trybunału nie budzi żadnych wątpliwości sądu krajowego
str. 614
2.2. Orzeczenie Trybunału pozostawia sądowi krajowemu ocenę lub wybór konkretnych
środków
str. 615
2.3. Orzeczenie Trybunału budzi wątpliwości sądu krajowego - w takiej sytuacji sąd
krajowy występuje z kolejnym pytaniem prejudycjalnym
str. 615
2.4. Orzeczenie Trybunału budzi wątpliwości sądu krajowego, ale pomimo to sąd
podejmuje próbę wykonania orzeczenia Trybunału
str. 616
2.5. Orzeczenie Trybunału budzi wątpliwości sądu krajowego, ponieważ wkracza w
materię gwarantowaną konstytucyjnie
str. 616
2.6. Orzeczenie Trybunału budzi wątpliwości sądu krajowego, ponieważ wykracza poza
zakres właściwości Trybunału
str. 617
2.7. Trybunał udziela odpowiedzi, ale bez znaczenia dla sprawy - sąd krajowy nie stosuje
orzeczenia Trybunału
str. 617
3. Czynniki wpływające na wykonywanie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości
str. 618
4. Wykonywanie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości przez wojewódzkie sądy
administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny
str. 620
4.1. Pytanie prejudycjalne WSA w Warszawie w sprawie III SA/Wa 679/05 (C-313/05
Brzeziński)
str. 620
4.2. Pytanie prejudycjalne WSA w Łodzi w sprawie I SA/Łd 1089/05 (C-168/06 Ceramika
Paradyż)
str. 625
4.3. Pytanie prejudycjalne WSA we Wrocławiu w sprawie I SA/Wr 1238/06 (C-25/07 Sosnowska)
str. 626
4.4. Pytanie prejudycjalne WSA w Krakowie w sprawie I SA/Kr 603/06 (C-414/07 Magoora)
str. 628
4.5. Pytanie prejudycjalne WSA w Białymstoku w sprawie I SA/Bk 121/07 (C-426/07
Krawczyński)
str. 630
4.6. Pytanie prejudycjalne NSA w Warszawie w sprawie I FSK 1062/06 (C-502/07 K-1 )
str. 631
4.7. Pytanie prejudycjalne WSA we Wrocławiu w sprawie I SA/Wr 971/07 (C-544/07 Rüffler )
str. 633
4.8. Pytanie prejudycjalne WSA w Poznaniu w sprawie I SA/Po 1756/07 (C-314/08 Filipiak)
str. 635
4.9. Pytanie prejudycjalne NSA w Warszawie w sprawie II FSK 591/07 (C-441/08 Elektrownia
Pątnów)
str. 636
5. Podsumowanie
str. 638
Dawid Miąsik
Zapewnienie skuteczności wyrokom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej poprzez
odmowę zastosowania przepisu prawa krajowego sprzecznego z prawem unijnym
str. 641
1. Wprowadzenie
str. 641
2. Odmowa zastosowania przepisu prawa krajowego a zapewnienie skuteczności wyrokom
Trybunału Sprawiedliwości
str. 644
3. Źródła obowiązku odmowy zastosowania przepisu prawa krajowego
str. 645
4. Kto jest zobowiązany do odmowy zastosowania przepisu sprzecznego z prawem unijnym?
str. 652
5. Kiedy podmiot stosujący prawo ma obowiązek odmówić zastosowania przepisu prawa
krajowego?
str. 653
6. Kiedy zachodzi sprzeczność prawa krajowego z prawem unijnym?
str. 655
7. Istota i konsekwencje odmowy zastosowania przepisu prawa krajowego
str. 659
8. Podsumowanie
str. 661
Monika Szwarc-Kuczer
Odmowa zastosowania przepisu ustawy karnej przez sąd z uwagi na niezgodność z
przepisami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej statuującymi swobody rynku
wewnętrznego
str. 663
1. Wprowadzenie
str. 663
2. Charakter norm prawa Unii Europejskiej
str. 666
2.1. Zasada pierwszeństwa
str. 666
2.2. Charakter przepisu prawa unijnego
str. 668
2.3. Charakter konfliktu między normą prawa karnego a normą prawa Unii Europejskiej
str. 669
3. Odmowa zastosowania normy prawa karnego materialnego sprzecznej z przepisem TFUE
statuującym swobodę rynku wewnętrznego w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości
str. 670
3.1. Niedopuszczalność ustalenia odpowiedzialności karnej z uwagi na pierwszeństwo
dobra chronionego przez przepis TFUE
str. 670
3.2. Niedopuszczalność ustalenia odpowiedzialności karnej z uwagi na naruszenie zasady
proporcjonalności i niedyskryminacji
str. 674
4. Wyłączenie odpowiedzialności karnej za zachowania stanowiące realizację swobód
rynku wewnętrznego w polskim prawie karnym
str. 683
4.1. Wyłączenie bezprawności karnej
str. 684
4.1.1. Pierwotna legalność czynu
str. 684
4.1.2. Wtórna legalność czynu - "kontratyp unijny"
str. 686
4.2. Brak społecznego niebezpieczeństwa czynu
str. 689
5. Odstąpienie od karania z uwagi na naruszenie zasady proporcjonalności lub
niedyskryminacji
str. 691
6. Podsumowanie
str. 694
Dawid Miąsik
Zapewnienie skuteczności wyrokom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przez
polskie sądy poprzez odmowę zastosowania przepisu prawa krajowego niezgodnego z prawem
unijnym
str. 697
1. Wprowadzenie
str. 697
2. Odmowa zastosowania przepisu prawa krajowego sprzecznego z prawem unijnym w
orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych
str. 700
2.1. Recepcja obowiązku odmowy zastosowania przepisu prawa krajowego
str. 700
2.2. Odmowa zastosowania przepisu czy odmowa zastosowania normy?
str. 701
2.3. Kiedy Sąd Najwyższy oraz sądy powszechne mogą stwierdzać sprzeczność
przepisów prawa krajowego z prawem unijnym?
str. 701
2.4. Czy odmowa zastosowania przepisu prawa polskiego jest możliwa wyłącznie w
przypadku stwierdzenia jego sprzeczności z bezpośrednio skutecznym przepisem prawa
unijnego?
str. 702
2.5. Związanie wyrokami Trybunału Sprawiedliwości
str. 703
2.6. Postacie odmowy zastosowania przepisu prawa polskiego niezgodnego z prawem unijnym
str. 704
2.7. Skutki stwierdzenia naruszenia obowiązku odmowy zastosowania
str. 707
3. Odmowa zastosowania przepisu prawa polskiego w orzecznictwie sądów administracyjnych
str. 708
3.1. Recepcja obowiązku odmowy zastosowania przepisu prawa krajowego
str. 708
3.2. Odmowa zastosowania przepisu czy odmowa zastosowania normy?
str. 709
3.3. Kiedy sądy administracyjne mogą stwierdzać sprzeczność przepisów prawa
krajowego z prawem unijnym?
str. 710
3.4. Czy odmowa zastosowania przepisu prawa polskiego jest możliwa wyłącznie w
przypadku stwierdzenia jego sprzeczności z bezpośrednio skutecznym przepisem prawa
unijnego?
str. 711
3.5. Związanie wyrokami Trybunału Sprawiedliwości
str. 711
3.6. Istota odmowy zastosowania
str. 712
3.7. Skutki stwierdzenia naruszenia obowiązku odmowy zastosowania
str. 714
4. Podsumowanie
str. 718
Krystyna Kowalik-Bańczyk
Wykonywanie w Polsce aktów instytucji i orzeczeń sądów Unii Europejskiej
nakładających zobowiązania pieniężne na podmioty prywatne
str. 721
1. Wprowadzenie
str. 721
2. Akty stanowiące tytuł egzekucyjny w świetle Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej
str. 723
2.1. Akty Rady, Komisji i Europejskiego Banku Centralnego jako tytuły egzekucyjne
str. 723
2.2. Wyroki Trybunału Sprawiedliwości jako tytuły egzekucyjne
str. 726
3. Wykonywanie aktów instytucji i wyroków sądów Unii Europejskiej w Polsce
str. 728
3.1. Zawiadomienie o właściwym organie na terytorium RP
str. 728
3.2. Postępowanie egzekucyjne regulowane przez przepisy procedury cywilnej państwa
postępowania
str. 729
3.3. Nadanie klauzuli wykonalności
str. 730
3.4. Przeprowadzenie egzekucji
str. 731
3.5. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego
str. 732
3.6. Kontrola prawidłowości przeprowadzenia egzekucji
str. 734
3.7. Brak możliwości wniesienia powództwa przeciwegzekucyjnego
str. 734
4. Podsumowanie
str. 735
Monika Domańska
Skuteczne wykonywanie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczących
wprowadzenia w życie zakazu dyskryminacji ze względu na wiek w zatrudnieniu -
perspektywa osiągnięcia celu dyrektywy ramowej 2000/78
str. 737
1. Wprowadzenie
str. 737
2. Ogólna charakterystyka dyrektywy ramowej 2000/78 w zakresie regulacji zakazującej
dyskryminacji ze względu na wiek
str. 738
3. Implementacja zakazu dyskryminacji ze względu na wiek w polskim porządku prawnym na
tle wniosków wynikających ze sprawy Mangold
str. 740
4. Osiągnięcie wieku emerytalnego jako przesłanka rozwiązania stosunku pracy - wnioski
na tle sprawy Palacios de la Villa
str. 746
5. Wiek jako kryterium determinujące możliwość wykonywania zawodu
str. 753
6. Staż pracy jako kryterium dyskryminacji ze względu na wiek (sprawa David Hütter)
str. 756
7. Seda Kücükdeveci = Mangold II
str. 759
Maciej Taborowski
Wpływ orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na status krajowych
ostatecznych decyzji administracyjnych i prawomocnych wyroków sądowych - uwagi na tle
procedury administracyjnej i administracyjno-sądowej
str. 761
1. Wprowadzenie
str. 761
2. Obowiązek wykładni zgodnej przepisów proceduralnych a status definitywnych
rozstrzygnięć organów krajowych
str. 766
2.1. Uwagi wstępne
str. 766
2.2. Wykładnia zgodna wobec zasady pewności prawa
str. 768
2.3. Wykładnia zgodna na przykładzie art. 240 § 1 pkt 11 ordynacji podatkowej
str. 772
3. Wpływ wyroku Kühne & Heitz na status definitywnych rozstrzygnięć organów
krajowych
str. 779
3.1. Uwagi wstępne
str. 779
3.2. Zakres zastosowania wyroku Kühne & Heitz
str. 783
3.3. Przesłanki zastosowania wyroku Kühne & Heitz
str. 784
3.3.1. Możliwość wzruszenia decyzji wynikająca z prawa krajowego
str. 785
3.3.2. Potwierdzenie przez sąd krajowy w rozumieniu art. 267 akapit trzeci TFUE
zgodności z prawem decyzji administracyjnej
str. 787
3.3.3. Nieprawidłowość decyzji w świetle wykładni przyjętej przez Trybunał
Sprawiedliwości
str. 788
3.3.4. Niezwłoczne wystąpienie zainteresowanego do organu krajowego
str. 788
3.3.5. Obowiązki organów krajowych związane z wyrokiem Kühne & Heitz
str. 789
3.4. Wyrok Kühne & Heitz wobec polskiego postępowania administracyjnego
str. 791
4. Zasada równoważności a status definitywnych rozstrzygnięć organów krajowych
str. 798
4.1. Uwagi wstępne
str. 798
4.2. Zasada równoważności i prawomocne orzeczenia sądowe
str. 800
4.3. Zasada równoważności i ostateczne decyzje administracyjne
str. 804
4.4. Zastosowanie zasady równoważności w polskim systemie prawa - przykład na tle art.
145a k.p.a. i art. 272 p.p.s.a
str. 810
5. Podsumowanie
str. 815
Eliza Skotnicka
Kompetencje sądów powszechnych do stosowania z urzędu prawa Unii Europejskiej w polskim
procesie cywilnym
str. 817
1. Wprowadzenie
str. 817
2. Unijny standard stosowania prawa wspólnotowego w sprawach cywilnych
str. 819
2.1. Zasady ogólne stosowania z urzędu prawa unijnego
str. 819
2.2. Obowiązek sądu krajowego uwzględniania z urzędu zarzutów opartych na prawie
unijnym
str. 821
2.2.1. Szczególne okoliczności sprawy
str. 822
2.2.2. Sprawy dotyczące ochrony praw konsumentów oparte na dyrektywie 93/13
str. 822
3. Reguły obowiązujące w polskim procesie cywilnym mające znaczenie dla stosowania
prawa Unii Europejskiej
str. 825
3.1. Uwagi wstępne
str. 826
3.2. Pojęcie stosowania prawa, w tym także prawa unijnego, w odniesieniu do polskiego
cywilnego prawa procesowego
str. 826
3.3. Postępowanie cywilne przed sądem rozpoznającym sprawę w pierwszej instancji
str. 828
3.3.1. Granice orzekania sądu pierwszej instancji
str. 828
3.3.2. Zasada kontradyktoryjności
str. 829
3.3.3. Prekluzja dowodowa
str. 831
3.3.4. Zarzuty uwzględniane przez sąd z urzędu i na wniosek strony
str. 832
3.4. Postępowanie cywilne przed sądem rozpoznającym sprawę w drugiej instancji
str. 833
3.5. Stosowanie prawa unijnego przez sąd pierwszej i drugiej instancji
str. 837
3.6. Stosowanie prawa unijnego w sprawach z udziałem konsumentów
str. 840
3.6.1. Uwagi wstępne
str. 840
3.6.2. Właściwość miejscowa sądu w świetle art. 202 k.p.c. a niedozwolona klauzula
prorogacyjna
str. 840
3.6.3. Obowiązek badania z urzędu postanowień umownych pod względem ich abuzywności a
reguły postępowania w sprawach odrębnych - uproszczonym, upominawczym i nakazowym
str. 844
3.6.4. Wnioski
str. 845
4. Stosowanie prawa unijnego z urzędu przez Sąd Najwyższy
str. 847
5. Podsumowanie
str. 851
Wojciech Postulski
Zapewnienie skuteczności orzeczeń sądów międzynarodowych w polskim porządku prawnym
- wykonywanie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zarządzających
wobec Polski środki tymczasowe
str. 855
1. Wprowadzenie
str. 855
2. Charakterystyka środków tymczasowych
str. 856
3. Wykonalność środków tymczasowych
str. 857
4. Rodzaje środków tymczasowych - analiza orzeczeń Trybunału i Sądu
str. 860
5. Sposoby wykonania środków tymczasowych
str. 865
5.1. Zagadnienia metodologiczne
str. 865
5.2. Sposoby wykonania poszczególnych typów środków tymczasowych
str. 866
Katarzyna Strąk
Zapewnienie skuteczności orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
zapadłym w trybie skargi na uchybienie zobowiązaniom traktatowym
str. 869
1. Wprowadzenie
str. 869
2. Wyrok w sprawie C-170/07 (sprawa dotycząca obowiązkowego badania technicznego
przywożonych pojazdów używanych)
str. 871
Wykonanie wyroku w sprawie C-170/07
str. 873
3. Wyrok w sprawie C-227/07 (sprawa dotycząca dostępu telekomunikacyjnego)
str. 874
Wykonanie wyroku w sprawie C-227/07
str. 876
4. Wyrok w sprawie C-492/07 (sprawa dotycząca definicji abonenta)
str. 876
Wykonanie wyroku w sprawie C-492/07
str. 878
5. Wyrok w sprawie C-475/07 (sprawa dotycząca podatku akcyzowego od energii elektrycznej)
str. 879
Wykonanie wyroku w sprawie C-475/07
str. 883
6. Wyrok w sprawie C-143/08 (sprawa dotycząca wdrażania dyrektywy MiFID)
str. 887
Wykonanie wyroku w sprawie C-143/08
str. 888
7. Wyrok w sprawie C-165/08 (sprawa dotycząca organizmów zmodyfikowanych genetycznie)
str. 889
Wykonanie wyroku w sprawie C-165/08
str. 893
8. Wyrok w sprawie C-551/08 (sprawa dotycząca działalności reasekuracyjnej)
str. 894
Wykonanie wyroku w sprawie C-551/08
str. 895
9. Podsumowanie
str. 896
Część trzecia
Zapewnienie skuteczności orzeczeń sądów międzynarodowych w polskim porządku prawnym
str. 897
Przemysław Saganek
Zapewnianie skuteczności orzeczeń Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w prawie
krajowym
str. 899
1. Wprowadzenie
str. 899
2. Treść orzeczeń Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości a zagadnienie
ewentualnej ich bezpośredniej skuteczności
str. 900
3. Skutki orzeczenia na płaszczyźnie międzynarodowoprawnej a prawo krajowe
str. 904
4. Orzeczenia sądów krajowych poprzedzające sprawę Medellin
str. 906
5. Sprawy Konwencji o stosunkach konsularnych i reakcja sądu amerykańskiego
str. 908
6. Spojrzenie z perspektywy instytucji prawa krajowego
str. 910
6.1. Spojrzenie z punktu widzenia konstytucji wybranych państw
str. 910
6.2. Spojrzenie z perspektywy przepisów ustawowych
str. 911
Grzegorz Borkowski
Uwagi na temat uznawania i wykonywania orzeczeń wydanych w międzynarodowym arbitrażu
inwestycyjnym nakładających na państwo obowiązki o charakterze niepieniężnym
str. 915
Wojciech Sadowski
Zapewnienie skuteczności wyroków trybunałów arbitrażowych w sporach inwestycyjnych
str. 923
1. Wprowadzenie
str. 923
2. Charakterystyka postępowania arbitrażowego w sporach inwestycyjnych
str. 926
3. Rodzaje rozstrzygnięć
str. 929
4. Charakter i moc prawna wyroku
str. 933
5. Exequatur
str. 937
5.1. Dopuszczalność postępowania w sprawie o wykonanie wyroku arbitrażowego
str. 937
5.2. Problem odmowy wykonania wyroku arbitrażowego w sporze inwestycyjnym
str. 940
6. Przymusowa egzekucja
str. 946
7. Podsumowanie
str. 953
Łukasz Gruszczyński
Dochodzenie przez podmioty prywatne odszkodowania od Skarbu Państwa w przypadku
niewykonania przez Polskę rekomendacji Światowej Organizacji Handlu jako instrument
zapewnienia ich skuteczności
str. 955
1. Wprowadzenie
str. 955
2. Światowa Organizacja Handlu i rozstrzyganie międzynarodowych sporów handlowych
str. 956
3. Zasady odpowiedzialności polskiego Skarbu Państwa w przypadku niewykonania
rekomendacji DSB
str. 959
3.1. Reżim krajowy
str. 960
3.2. Reżim unijny
str. 962
3.3. Wnioski
str. 971
4. Podsumowanie
str. 973
976 stron, B5, oprawa twarda
