Niniejsza książka to z pozoru opracowanie stricte historyczne. Płaszczyzna
historyczna realizująca się zresztą w różnych wymiarach (socjologicznym,
dogmatycznym, teoretycznym) okazuje się dostarczać wielu cennych a częstokroć
aktualnie brzmiących ustaleń i refleksji.
Na szczególną uwagę zasługują rozważania poświęcone materiałom
należącym do głównego pola badawczego pracy.
W ich ramach Autor dokonał charakterystyki rozwiązań normatywnych
określających status sądów i sędziów w II RP oraz przedstawił przebieg dyskusji
poświęconej idei niezawisłości sędziowskiej.
Spis treści:
I. Między indywidualizmem a uniwersalizmem - aksjologiczne podstawy porządku
normatywnego II RP
1. Uwagi wstępne
2. Aksjologiczne podstawy porządku normatywnego w wydaniu Konstytucji marcowej - wersja
indywidualistyczna
3. Ku uniwersalistycznej antytezie
1) Symptomy kryzysu
2) Ewolucja ustrojowa
a) Aksjomat odwróconej triady.
b) Analiza założeń uniwersalistycznej praktyki politycznej i normatywnej
3) W poszukiwani ideologii "Nowego Państwa"
4. Aksjologiczne podstawy porządku normatywnego w wydaniu Konstytucji kwietniowej -
wersja uniwersalistyczna
5. Dalsza ewolucja systemu
6. Podsumowanie
II. Problematyka pośrednich (funkcjonalnych) gwarancji niezawisłości formalnej
1. Zagadnienie struktury organizacyjnej władzy państwowej.
Problematyka praworządności
1) Uwagi wstępne
2) Podział władz jako aksjomat indywidualizmu
3) Racjonalizacja - kontestacja - odrzucenie. Rzecz o kondycji zasady (idei) w nowym,
uniwersalistycznym porządku
4) Koncepcja jednolitości władzy - antyteza "starych porządków" i
uniwersalistyczny aksjomat
5) Funkcje gwarancyjne dwóch aksjomatów
a) Podział władz
b) Jednolitość władzy państwowej
6) Dwa modele praworządności
a) Wersja indywidualistyczna
4 Idea niezawisłości sędziowskiej w porzqdku prawnym i myśli prawniczej
b) Wersja uniwersalistyczna
7) Zamiast podsumowania
a) Uniwersalistyczna fikcja podziału władz
b) Międzywojenne rozważania o granicach sędziowskiego imperium i polityce orzecznictwa
2. Niezawisłość sądów
1) Uwagi wstępne
2) Treść i funkcje idei w okresach: dominacji indywidualizmu i formowania się porządku
uniwersalistycznego
3) Uniwersalizm a niezawisłość sądów
4) Podsumowanie
III. Status sądów i sędziów w II RP - charakterystyka rozwiązań normatywnych
1. Wprowadzenie
2. Problemy unifikacji wymiaru sprawiedliwości w odrodzonym państwie
1)Ustrojowe regulacje sądownictwa przed odrodzeniem się polskiej państwowości. Ogólna
charakterystyka
a) Zabór austriacki
b) Zabór pruski
c) Zabór rosyjski
2) Proces unifikacji wymiaru sprawiedliwości
a) Płaszczyzna personalna
b) Płaszczyzna normatywna
3. Analiza regulacji ustrojowych i pragmatycznych
1) Podmiotowy i przedmiotowy zakres analizy
2) Status sądów i sędziów w polskich konstytucjach
a) Konstytucja marcowa
b) Konstytucja kwietniowa
3) Status sędziów sądów powszechnych w świetle rozporządzenia Prezydenta z dn. 6
lutego 1928 r. - prawo o ustroju sądów powszechnych i innych aktów normatywnych
a) Wprowadzenie
b) Niezawisłość sędziowska
c) Sposoby powoływania na urzędy sędziowskie
d) Pewność stanowiska i jej ograniczenia
e)Prawa i obowiązki, immunitet oraz odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów
f)Nadzór administracyjny i judykacyjny
g) Uposażenie
h) Ogólna charakterystyka statusu asesorów i aplikantów
4) Status sędziów sądów powszechnych w świetle nowelizacji prawa o usp i innych
aktów normatywnych. Zakres i kierunki zmian
a) Liberalizacja
b)Reakcja
5) Ogólna charakterystyka statusu sędziów pozostałych sądów
a) Sędziowie iławnicy sądów pracy
b) Sędziowie Najwyższego Trybunału Administracyjnego
c) Sędziowie i ławnicy Inwalidzkiego Sądu Administracyjnego
d) Sędziowie Sądu Kartelowego
e) Członkowie Trybunału Kompetencyjnego
f) Sędziowie i asesorzy sądów wojskowych
4. Podsumowanie
IV. Niezawisłość sędziowska w myśli prawniczej II RP
1. Uwagi wstępne
2. Ogólna charakterystyka dyskusji o idei
3. Problemy identyfikacji zakresu znaczeniowego pojęcia
4. Gwarancje niezawisłości formalnej
1) Charakterystyka dyskusji nad gwarancjami ustrojowymi
a) Właściwy system obsadzania stanowisk sędziowskich
b) Pewność stanowiska
c) Samorząd sędziowski
d) Należyte uposażenie i odpowiednie warunki służby
e) Właściwy system nadzoru
f) Niepołączalność i apolityczność
g) Odpowiednie przygotowanie
2) Ogólna charakterystyka dyskusji nad gwarancjami procesowymi
5. Gwarancje niezawisłości faktycznej
1) Charakterystyka rozważań nad gwarancjami bezpośrednimi (wewnętrznymi)
a) Poczucie niezawisłości
b) Wewnętrzne powołanie
2) Zewnętrzne środowisko - charakterystyka rozważań nad gwarancjami pośrednimi
(zewnętrznymi)
Zakończenie
Wykaz literatury
Wykazy pozostałych źródeł
Wykaz skrótów
422 stron, B5, oprawa miękka
