Niniejsza publikacja jest kontynuacją publikacji tego samego autora pt.
Ochrona bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii Europejskiej, która dotychczas
została opublikowana w języku czeskim, polskim i rosyjskim.
Ochrona inwestycji jest pojęciem ważnym, mającym charakter globalny. Ma ona duże
znaczenie zarówno dla inwestorów indywidualnych, jak i dla całego społeczeństwa.
Zagadnienie to jest szczególnie istotne dla krajów Europy Środkowo -Wschodniej.
Energetyka należy, obok przemysłu samochodowego i sektora bankowego, do kluczowych
sektorów gospodarczych. Sektor ten obejmuje nie tylko produkcję energii elektrycznej i
innych surowców, ale także wydobycie i przetwarzanie surowców energetycznych, transport
i wykorzystanie energii, w tym badania i rozwój oraz wszystkie powiązane infrastruktury.
Obejmuje ponadto duży obszar tzw. odnawialnych źródeł energii jądrowej.
Publikacja analizuje ochronę inwestycji zagranicznych w sektorze
energetycznym w najszerszym zakresie.
Autor największą uwagę skupia na Traktacie Karty Energetycznej, który jest
głównym instrumentem prawnym ochrony inwestycji w tej dziedzinie, analizując nie tylko
regulację odpowiednich przepisów, ale także dokonując ich interpretacji w powiązaniu
z innymi instrumentami ochrony inwestycji, przepisami krajowymi, międzynarodowymi, jak
również prze pisami pochodzenia unijnego. Publikacja wyjaśnia związek tych
szczególnych środków ochrony i innych źródeł prawa, stosunek do Światowej
Organizacji Handlu, prawa Unii Europejskiej, itd. Książka zawiera także tłumaczenie
wybranych przepisów Karty Energetycznej i przegląd innych regulacji w dziedzinie
energii.
Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla praktyków z sektora gospodarczego.
Znaczenie może mieć także dla legislacji i procesu tworzenia prawa oraz administracji
publicznej, szczególnie w kwestiach, które wchodzą w kontakt ze środowiskiem
międzynarodowym. Ponadto może być także cennym źródłem dla doktryny.
Spis treści:
Auctorium – o Autorze
Gratiarum – Podziękowanie
Index Compendiorum – Wykaz skrótów
I. Wstęp
I.1. Zawartość oraz cel publikacji
I.2. Termin energetyka w strukturach międzynarodowych
i europejskich
I.3. Europejska Karta Energetyczna (Karta) oraz Traktat Karty Energetycznej (ECT)
I.3.1. Definicja energetyki na podstawie Karty oraz ECT
I.3.2. Europejska Karta Energetyczna (Karta)
I.3.3. Traktat Karty Energetycznej (ECT)
I.3.4. Ochrona inwestycji według Traktatu Karty Energetycznej
I.3.5. Struktury Karty oraz ECT
I.3.5.1. Konferencja Karty Energetycznej
I.3.5.2. Organy pomocnicze
I.3.6. Niekt?e korzyści oraz ryzyko związane z interpretacją i stosowaniem ECT
I.3.7. Przyszłość ECT a podejście Rosji
I.4. Pozostałe międzynarodowe oraz unijne (wsp?notowe) inicjatywy w zakresie energetyki
I.4.1. Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie
odległości
I.4.1.1. Cel i zasady konwencji
I.4.1.2. Wspł?raca polityczna
I.4.1.3. Wspł?raca naukowa
I.4.1.4. Wymiana informacji
I.4.1.5. Wspł?raca w zakresie kształcenia
I.4.1.6. Kontekst konwencji
I.4.2. Paryska Karta Nowej Europy – OBWE1
I.4.3. Ramowa konwencja ONZ w sprawie zmian klimatu
II. Specyfika ochrony inwestycji według ECT w porównaniu z dwustronnymi umowami
o ochronie inwestycji oraz innymi instrumentami wspierania i ochrony bezpośrednich
inwestycji zagranicznych
II.1. Strony ECT (aspekt podmiotowy ochrony inwestycji) oraz przedmiot regulacji na
podstawie ECT
II.1.1. Definicja inwestycji
II.1.2. Definicja inwestora
II.1.3. Tymczasowe stosowanie
II.2. Specyfika przepis? prawa materialnego w zakresie ochrony inwestycji
II.2.1. Traktowanie narodowe
II.2.2. Minimalny standard traktowania
II.2.3. Klauzula parasolowa (umbrella clause)
II.2.4. Klauzula o odmowie uprzywilejowania
II.2.5. Filtr podatkowy
II.3. Przepisy o rozstrzyganiu sporów
II.3.1. Forum oraz możliwe do zastosowania zasady procesowe
II.3.2. Organ mianujący arbitra lub przewodniczącego trybunału arbitrażowego (tzw.
appointing authority)
II.3.3. Wyb? forum
II.3.4. Okres ochronny (tzw. cooling-off period)
III. Interpretacja instrumentów prawa międzynarodowego w związku z ECT
III.1. Standardy międzynarodowej ochrony prawnej inwestycji
III.2. Różnice w procesach interpretacji na podstawie BIT/ICSID/ECT
III.2.1. Interpretacja zgodnie z Konwencją wiedeńską o prawie traktat? (1969; KWPT)
III.2.2. Artykuł 31 KWPT
III.2.3. Artykuł 32 KWPT
III.2.4. KWPT w wyrokach wydanych na podstawie ECT
III.3. Wcześniejsze wyroki (znaczenie orzecznictwa)
III.3.1. Podejście sąd? (trybunał? arbitrażowych)
III.3.2. Orzecznictwo dotyczące BIT a ECT
IV. Równoległe spory według ECT oraz BIT
IV.1. Równoległe roszczenia/równoległe postępowania
IV.2. Aspekty prawa materialnego (rzeczowe)
IV.3. Aspekty kompetencji (właściwości)
IV.3.1. Oddziaływanie stanowisk procesowych w sprawie kompetencji (właściwości) oraz
standardów materialnoprawnych w zakresie udzielania ochrony
IV.3.2. Kardassopoulos v. Gruzja
IV.3.3. Plama v. Bułgaria
IV.4. Dopuszczalność
IV.4.1. Znaczenie oraz istota ograniczeń
IV.4.2. Ograniczenia wynikające z umów
IV.4.3. Res iudicata
IV.4.4. Lis pendens
IV.4.4.1. Nadużycie postępowania
IV.4.4.2. Rozwiązania procesowe
IV.4.4.3. Połączenie spraw
IV.4.4.4. Inne techniczne instrumenty procesowe
V. Traktowanie zgodnie z klauzulą najwyższego uprzywilejowania (MFN) a prawo
krajowe
V.1. Traktowanie w trybie najwyższego uprzywilejowania (MFN)
V.1.1. Przepisy regulujące traktowanie MFN w ECT
V.1.2. Możliwości rozszerzenia stosowania regulacji umożliwiającej wykorzystanie MFN
przy rozstrzyganiu sporów
V.1.2.1. Polemika
a) Sprawy Maffezini i Plama
b) RosInvest Co i Renta4
V.2. Tryb traktowania narodowego
V.2.1. Przepisy regulujące traktowanie narodowe w ECT
V.2.2. Problemy wynikające ze stosowania „traktowania narodowego”
V.2.2.1. Por?nanie inwestor? zagranicznych i krajowych
V.2.2.2. Rż?e traktowanie
V.2.2.3. Brak uzasadnienia rż?ego traktowania
V.2.2.4. Stosunek między traktowaniem narodowym a innymi standardami traktowania
VI. Wywłaszczenie według ECT oraz innych międzynarodowych instrumentów ochrony
inwestycji
VI.1. Definicja pojęcia wywłaszczenia
VI.2. Wywłaszczenie pośrednie
VI.3. Wywłaszczenie stopniowe
VI.4. Wywłaszczenie na podstawie ECT
VI.5. Wywłaszczenie oraz definicja inwestycji
VI.6. Stabilne, równe i sprzyjające warunki dla inwestorów oraz sprawiedliwe i równe
traktowanie
VII. Zakres przedmiotowy terminu traktowanie w ECT oraz w BIT
VII.1. Definicja pojęcia traktowania
VII.1.1. Traktowanie narodowe
VII.1.2. Klauzula najwyższego uprzywilejowania (MFN)
VII.2. Zakres przedmiotowy klauzuli MFN w ECT w porównaniu z dwustronnymi oraz innymi
wielostronnymi umowami o ochronie inwestycji
VII.2.1. Faza przedinwestycyjna (przygotowawcza)
VII.2.2. Klauzula MFN przy rozstrzyganiu sporów
VII.2.3. „Traktowanie” zgodne z „postanowieniami traktatowymi”
VII.2.4. Wielostronne umowy o integracji gospodarczej
VIII. Zakres przedmiotowy terminu inwestor w ECT
VIII.1. Warunki kwalifikujące osobę prawną lub fizyczną jako inwestora zgodnie z ECT
VIII.1.1. Definicja inwestora zgodnie z art. 1 ust. 7 ECT
VIII.1.2. Szczeg?na zasada zgodnie z art. 26 ust. 7 ECT
VIII.2. Znaczenie kontroli podmiotu do celów definicji inwestora
VIII.3. Okoliczności powstania roszczeń na podstawie ECT dla spółek zagranicznych lub
krajowych znajdujących się pod kontrolą osób posiadających przynależność
państwową państwa przyjmującego
VIII.3.1. Orzecznictwo
VIII.3.2. TSA v. Argentyna
VIII.3.3. Osoby fizyczne
VIII.3.3.1 Artykuł 1 ust. 7 ECT, test według konwencji ICSID oraz według BIT
VIII.3.3.2. Zakres przedmiotowy wyrażenia przynależność państwowa w art. 1 ust. 7
lit. a) pkt (i) ECT
VIII.3.3.3. Stałe miejsce zamieszkania według art. 1 ust. 7 lit. a) pkt (i) ECT
a) Artykuł 31 KWPT: Og?na reguła interpretacji
b) Artykuł 32 KWPT: Uzupełniające środki interpretacji
c) Możliwe znaczenie terminu która ma stałe miejsce zamieszkania
VIII.4. Zarzut niestosowania (art. 17 ECT)
VIII.4.1. Czy wykonywanie prawa państwa zgodnie z art. 17 ECT jest zarzutem przeciwko
jurysdykcji (kompetencji) lub dopuszczalności rozstrzygania sporów przez trybunał
arbitrażowy, czy obroną merytoryczną?
VIII.4.2. Czy art. 17 ECT działa wstecz, czy działa tylko na przyszłość?
VIII.5. Niekóre przykłady celowego wyboru przynależności państwowej (nationality
shopping) z niedawnej
przeszłości
IX. Zakres przedmiotowy terminu inwestycja według ECT
IX.1. Definicja inwestycji według ECT
IX.1.1. Treść rozdziału
IX.1.1.1. Definicja zgodnie z art. 1 ust. 6 ECT
IX.1.2. Obszary szczeg?nie szerokiego stosowania art. 1 ust. 6 ECT
IX.1.2.1. Artykuł 1 ust. 6 lit. c) ECT: roszczenia pieniężne
IX.1.2.2. Inwestycje pośrednie
IX.1.2.3. Artykuł 1 ust. 6 lit. f) ECT: wszelkie uprawnienia przyznane z mocy prawa albo
umowy lub z mocy jakichkolwiek licencji czy pozwoleń
IX.1.3. Data wejścia w życie (ang. effective date)
IX.1.3.1. Pojęcie inwestycji a tymczasowe stosowanie ECT
IX.1.3.2. Zakończenie tymczasowego stosowania
IX.1.3.3. Warunek „związania z działalnością gospodarczą w sektorze energii
IX.1.3.4. Zakres przedmiotowy terminu projekty efektywności Karty w ostatnim akapicie
art. 1 ust. 6 ECT
IX.2. Wsparcie gospodarek rozwijających się
IX.3. Inwestycje w sektorze energii jako przedmiot ochrony materialnoprawnej według ECT
IX.3.1. Zakres (standard) ochrony: rż?e regulacje dotyczące fazy przedinwestycyjnej
IX.4. Zakres przedmiotowy terminu inwestycja: test zastosowany w sprawie Salini a ogólne
zasady prawa międzynarodowego
IX.4.1. Orzecznictwo ICSID
IX.4.2. Ogólne zasady prawa międzynarodowego
IX.5. Znaczenie bezpośredniej lub pośredniej kontroli inwestycji zgodnie z art. 1 ust. 6
ECT
IX.5.1. Zdolność inwestora do wywierania znaczącego wpływu na zarządzanie i
funkcjonowanie inwestycji zgodnie z Ustaleniami
IX.5.2. Interes finansowy jako przedmiot inwestycji
IX.5.3. Prawo umawiającego się państwa przy interpretacji kontroli zgodnie z art. 1
ust. 6 ECT a prawo państwa pochodzenia inwestora
IX.5.4. Brak znaczenia nadzoru właścicielskiego nad inwestorem lub własnością
inwestora według art. 1 ust. 6 ECT
X. Odszkodowania w przypadkach sporów inwestor v. państwo na podstawie ECT oraz
porównanie z BIT (cechy charakterystyczne według ECT)
XI. Zakres przedmiotowy wyrażenia skuteczne środki dochodzenia roszczeń i
egzekwowania praw zgodnie z art. 10 ust. 12 ECT
XI.1. Zakres i znaczenie omawianego problemu
XI.2. Wymóg skutecznych środków jako możliwa deklaracja norm prawa międzynarodowego
dotyczących odmowy sprawiedliwości
XI.3. Zakres przedmiotowy skutecznych środków według art. 10 ust. 12 ECT
XI.4. Standardy określania zgodności
XII. Energetyka, ochrona inwestycji w energetyce, ECT i prawo Unii Europejskiej
XII.1. Energetyka w prawie oraz w strukturach WE/UE
XII.1.1. Polityka energetyczna UE i jej rozwój: założenia prawa UE
XII.1.2. Struktury UE a energetyka
XII.1.2.1. Struktury administracyjne UE – Dyrekcje Generalne – w dziedzinie energetyki
XII.1.2.2. Struktura DG XVII – Dyrekcja ds. Energii (Directorate for Energy)
XII.1.3. Programy polityki energetycznej
XII.1.3.1. Lista program? UE w dziedzinie energii
XII.1.3.2. Pozostałe programy i instytucje obejmujące także energetykę
XII.1.4. Prawodawstwo wspólnotowe (unijne) w zakresie energetyki
XII.1.4.1. Instrumenty prawne
XII.1.4.2. Energetyka jądrowa
a) Ramy prawne
b) Jądrowe programy badawcze oraz rozwojowe
XII.1.4.3. Odnawialne źródła energii
a) Koncepcje wsparcia oraz cele w zakresie odnawialnych źródeł energii
b) Zakres pojęcia odnawialne źródła energii
c) Źródła odnawialne jako przedmiot inwestycji
XII.2. Wsp?nota Europejska (Unia Europejska) jako strona traktatu ECT
XII.3. Postępowanie arbitrażowe między inwestorem a państwem prowadzone przeciwko UE
lub przeciwko
krajom członkowskim UE
XII.3.1. Zakres problematyki w związku z praktycznymi skutkami oddziaływania ECT oraz
prawa UE
XII.3.2. Oświadczenie UE
XII.3.3. Wybór inwestora
XII.4. Zmiany wprowadzone do polityki inwestycyjnej UE przez traktat lizboński
XII.5. Dodatkowe kwestie wynikające z prawa UE
XII.5.1. Pozwy skierowane w związku ze środkami przyjętymi na podstawie zobowiązań
wynikających z prawa UE
XII.5.2. AES Summit Generation Ltd. v. Węgry oraz AES-Tisza Er?ö Kft v. Węgry
XII.5.2.1. Istota spor?, przebieg procesu oraz amicus curiae
XII.5.2.2. Wyroki w sporach
a) Znaczenie prawa UE
b) Indywidualne zobowiązania umowne a zobowiązania z tytułu ECT
c) Uzasadnione oczekiwania
d) Stabilne ramy prawne i gospodarcze
e) Prawidłowe postępowanie, arbitralność i przejrzystość
f) Dyskryminacyjny charakter środków
XII.5.3. Ważność klauzuli dotyczącej transferów wynikająca z ECT w świetle prawa UE
XIII. Stosunek między ECT a umowami międzynarodowymi GATT i WTO
XIII.1. Przepisy umów ramach GATT i WTO
XIII.1.1. Szczególne zasady wprowadzone przez GATT
XIII.1.2. Wyjątki
XIII.1.3. Umowy WTO
XIII.2. Róznica między handlem a inwestycjami
XIII.3. Zobowiązanie stron traktatu ECT do stosowania zasad WTO w zakresie energetyki
XIII.4. Podobne i odmienne aspekty mechanizmów rozstrzygania sporów według ECT oraz
według WTO
XIII.4.1. Cel postępowania
XIII.4.2. Wszczęcie postępowania
XIII.4.3. Ustanowienie trybunału arbitrażowego oraz grupy ekspertów
XIII.5. Faza następująca po wydaniu wyroku przez trybunał (skład orzekający)/raportu
zespołu orzekającego
Tabele/Wykazy:
Tabele/wykazy Nr I
Wykaz sygnatariuszy ECT
Tabele/wykazy Nr II
Wykaz podstawowych przepisów UE/WE w zakresie energetyki
II.A. Podstawowe przepisy oraz decyzje w zakresie energetyki – prawo UE/WE
II.B. Pozostałe przepisy WE/UE dotyczące różnych obszarów energetyki oraz aspektów
polityki energetycznej UE
II.C. Indeks umów międzynarodowych oraz umów między UE a państwami trzecimi oraz
organizacjami
międzynarodowymi w zakresie energetyki i polityki energetycznej
II.D. Indeks decyzji Komisji Europejskiej i/lub Rady w zakresie energetyki i polityki
energetycznej
Załącznik Nr III
Akt końcowy Konferencji w sprawie Europejskiej Karty Energetycznej/Traktat Karty
Energetycznej
oraz dokumenty powiązane (ECT) – Polska wersja wybranych przepisów
Literatura
I Monografie
II Artykuły w czasopismach i pracach zbiorowych
III Literatura dostępna w formie elektronicznej
Indeks haseł
I Uwagi wstępne do indeksu haseł
II Indeks haseł według słów kluczowych
III Indeks cytowanych przepisów (aktów normatywnych i innych źródeł)
IV Indeks odsyłaczy do orzeczeń wydanych w postępowaniach sądowych lub arbitrażowych
(rejestr według powodów – strony, forum, podstawy prawnej, specyfikacji rzeczy i
wyroków)
V Indeks odsyłaczy do państw (Postępowania dotyczące konkretnych państw jako stron
sporu uwzględnione
w części IV niniejszego indeksu)
445 stron, B5, oprawa twarda
