Jaka będzie psychologia XXI wieku?
Nowe trendy i nurty psychologii XXI wieku omawiają wybitni polscy
psycholodzy.
Nowe idee w psychologii to praca zbiorowa pod redakcją nestora polskiej
psychologii, prof. Józefa Kozieleckiego, obejmująca teksty napisane przez czołowych
polskich psychologów, takich jak Jan Strelau, Dariusz Doliński, Maria Jarymowicz,
Mirosław Kofta, Alina Kolańczyk, Wiesław Łukaszewski, Tomasz Maruszewski, Edward
Nęcka, Czesław Nosal, Andrzej Nowak, Piotr Oleś, Tadeusz Tyszka oraz Bogdan Wojciszke.
Teksty poszczególnych autorów dotyczą dziedzin, którymi się zajmują – od
psychologii społecznej, przez transgresjonizm, na psychologii osobowości skończywszy.
Prezentowane teksty charakteryzują się niezwykle wysokim poziomem merytorycznym.
Książka skierowana do psychologów oraz do wszystkich zainteresowanych najnowszym stanem
badań w psychologii.
Spis treści:
Noty o autorach
Przedmowa. Własnym głosem (Józef Kozielecki)
CZĘŚĆ I. POZNANIE I EMOCJE
l. Inteligencja jest procesem (Edward Nęcka)
1.1. Wprowadzenie
1.2. Paradoksy inteligencji
1.3. Zasoby poznawcze
1.4. Strategie mobilizacji zasobów
1.5. Podsumowanie
Literatura
2. Trójczynnikowy model intuicji twórczej - niejawna samokontrola, uwaga
ekstensywna i przewartościowanie znaczeń (Alina Kolańczyk)
2.1. Wprowadzenie
2.1.1. Czym jest intuicja twórcza?
2.1.2. Zadania "wglądowe" i twórczość
2.2. Warunki poprzedzające intuicję twórczą
2.2.1. Wiedza i zainteresowanie
2.2.2. Nastawienie na spełnienie
2.3. Umysł gotowy do wglądu
2.3.1. Metamotywacja parateliczna
2.3.2. Uwaga ekstensywna
2.3.2.1. Zakres i głębokość przetwarzania - rola uwagi wykonawczej i orientacyjnej
2.3.2.2. Holistyczność ujmowania sytuacji i reprezentacje obrazowe
2.3.3. Znaczenie inkubacji w intuicji twórczej
2.3.4. Wyjątkowe determinanty uwagi ekstensywnej i wglądów twórczych
2.4. Przewartościowanie i wgląd
2.5. Trójczynnikowa koncepcja intuicji twórczej na tle innych wyjaśnień
Literatura
3. Kody reprezentacji, aleksytymia i kontrola emocjonalna (Tomasz
Maruszewski)
3.1. Kody reprezentacji emocji jako próba wyjaśnienia aleksytymii
3.2. Komunikacja między kodami reprezentacji emocji
3.3. Pamięć operacyjna i wzbudzanie emocji
3.4. Proces regulacji emocji i jego konsekwencje
3.5. Blednięcie afektywne a regulacja emocji
3.6. Podsumowanie
Literatura
4. Emocje moralne w podejmowaniu decyzji ekonomicznych (Tadeusz Tyszka)
4.1. Wprowadzenie
4.2. Z czego wywodzą się oceny moralne: "z rozumu" czy "z uczuć"?
4.3. Konsekwencjonalizm czy deontologizm?
4.4. Jak podejmowane są decyzje zawierające aspekty moralne?
4.5. Zniekształcanie ocen przy decyzjach zawierających aspekty moralne
4.6. Podsumowanie
Literatura
5. Umysł rozbity i integrowany - w poszukiwaniu holonu (Czesław S.
Nosal)
5.1. Wprowadzenie
5.2. Ogólna architektura umysłu - od metafory komputerowej do teorii modułów
5.2.1. Problemy z komputalnością
5.2.2. Niejednorodność pamięci roboczej
5.2.3. Moduły umysłu i zasady działania procesora centralnego
5.3. Powstawanie pól mentalnych, zasada organizacji spektralnej
5.4. Podsumowanie
Literatura
CZĘŚĆ II. OSOBOWOŚĆ JEDNOSTKI
6. Regulacyjna Teoria Osobowości Janusza Reykowskiego a poznawcza psychologia
osobowości (Mirosław Kofta)
6.1. Wprowadzenie
6.2. Założenia Regulacyjnej Teorii Osobowości - próba rekonstrukcji
6.3. W jaki sposób Regulacyjna Teoria Osobowości wyjaśnia zachowanie prospołeczne?
6.4. Ogólna charakterystyka poznawczej psychologii osobowości lat dziewięćdziesiątych
6.5. Poznawcza psychologia osobowości - próba rekonstrukcji głównych założeń
6.5.1. Konstruowanie poznawcze - podstawowa funkcja osobowości
6.5.2. Natura i znaczenie wiedzy osobistej
6.5.3. Natura samowiedzy
6.5.4. Koherencja zachowania - globalna czy lokalna?
6.5.5. Istota integracji epizodycznej
6.5.6. Rola Ja w integracji zachowania
6.5.7. Mikroanaliza integracji - rola orientacji na działanie
6.6. Osobowość a integracja zachowania - krótkie podsumowanie
6.7. RTO a poznawcze ujęcie osobowości lat dziewięćdziesiątych
Literatura
7. Relacyjna teoria osobowości - reaktywacja czy galwanizacja zwłok? (Wiesław
Łukaszewski)
7.1. Wprowadzenie
7.2. Podstawowe pojęcie
7.3. Postulaty i założenia
7.4. Kodowanie doświadczenia w pamięci trwałej
7.5. Zróżnicowanie treści doświadczenia
7.6. Problem wielokrotności reprezentacji
7.7. Porównania jako podstawowy mechanizm regulacyjny
7.8. Afektywne skutki rozbieżności w obrębie systemu danych
7.9. Motywacyjne konsekwencje przetwarzania informacji
7.10. Problem standardów regulacyjnych
7.11. Ukierunkowania osobowości
7.12. Osobowość a zachowanie
7.13. Podsumowanie
Literatura
8. Racje serca i racje rozumu - w poszukiwaniu sensu idei powszechnie znanej (Maria
Jarymowicz)
8.1. Wprowadzenie
8.2. O niedostatkach potocznego rozróżnienia "serce i rozum"
8.3 Jakie nowe pytania o "serce" i "rozum" warto zadać?
8.4. O "racjach serca" i o tym, co prowadzi do ich dominacji
8.5. Co wynika z naszych badań nad wpływem utajonych "racji serca" na oceny i
sądy?
8.6. O genezie "racji rozumu" i o ich wpływie na procesy automatyczne
8.7. O badaniach nad powiązaniami "racji rozumu" z reagowaniem automatycznym
8.8. W poszukiwaniu przesłanek harmonii "racji serca" i "racji
rozumu"
8.9. Summa summarum - stara idea, nowe zadania
Literatura
9. Dialogowość wewnętrzna jako właściwość człowieka (Piotr K
Oleś)
9.1. Wprowadzenie
9.2. Narracja - polifonia podmiotu - dialogowość Ja
9.3. W poszukiwaniu źródeł dialogów wewnętrznych - rozbieżności w systemie Ja
9.4. Polifonia Ja w aspekcie filozofii dialogu
9.5. Dialogowa formuła autorefleksji
9.6. Dialogowość Ja - konsekwencje dla tożsamości
9.7. Czy i jakie są ograniczenia wewnętrznej polifonii?
9.8. Jakie zagrożenia niesie polifonia demokratycznego Ja?
9.9. Zastosowanie w psychoterapii
9.10. Podsumowanie
Literatura
CZĘŚĆ III. CZŁOWIEK WŚRÓD LUDZI I INSTYTUCJI
10. Uwikłanie w dialog jako metatechnika wpływu społecznego (Dariusz
Doliński)
10.1. Wprowadzenie
10.2. Badania Daniela Howarda
10.3. Monolog i dialog - dwa różne tryby komunikacji, dwie różne konsekwencje dla
wpływu społecznego
10.4. Uwikłanie w dialog jako technika wpływu społecznego - badania empiryczne
10.5. Rola dialogu w klasycznych technikach wpływu społecznego
10.6. Rola uwikłania w dialog w innych technikach wpływu społecznego- przykład
techniki "liczy się każdy grosz"
10.7. Podsumowanie
Literatura
11. Sprawczość i wspólnotowość jako podstawowe wymiary spostrzegania świata
społecznego (Bogdan Wojciszke)
11.1. Wprowadzenie
11.2. Wielość interpretacji
11.3. Fundamentalne wymiary sprawczości i wspólnotowości
11.4. Kiedy ważna jest sprawczość, a kiedy wspólnotowość
11.5. Podsumowanie
Literatura
12. Uprzedzenia wobec obcych - od antypatii do dehumanizacji (Mirosław
Kofta)
12.1. Wprowadzenie
12.2. Swoi i obcy a tożsamość społeczna
12.3. Zjawisko dehumanizowania "obcych" - hipoteza esencjalistyczna
12.4. Kategoryzacja społeczna a procesy infrahumanizacji
12.5. Autoschematy emocjonalne a procesy infrahumanizacji
12.6. Bliskość psychologiczna a procesy infrahumanizacji
12.7. Podsumowanie
Literatura
13. "Bąble" modelem przemian społecznych (Andrzej Nowak,
Maciej Lewenstein, Jacek Szamrej)
Literatura
CZĘŚĆ IV. GENERALIA PSYCHOLOGICZNE
14. Status cech temperamentu w psychologii osobowości - od Hipokratesa do współczesności
(Jan Strelau)
14.1. Wprowadzenie
14.2. Temperament a inne charakterystyki osobowości - podobieństwa i różnice
14.3. Cecha jako nieodzowny element struktury temperamentu
14.4. Ontologiczny status cechy
14.5. Podsumowanie
Literatura
15. Psychotransgresjonizm - zarys nowego paradygmatu (Józef Kozielecki)
15.1. Wprowadzenie
15.2. Ekspansywność natury ludzkiej. Myśli Stefana Szumana
15.3. Charakterystyka paradygmatu
15.4. Proces transgresyjny. Rola heurystyk
15.5. Dynamika procesu transgresyjnego. Przesunięcie motywacji
15.6. Warunki socjokulturowe. Paradoks Sołżenicyna
15.7. Możliwości zastosowania
15.8. Analiza porównawcza
Literatura
Indeks rzeczowy
Indeks osobowy
360 stron, B5, oprawa twarda
