Ksi±¿ka przedstawia w sposób ca³o¶ciowy problemy zmian zachodz±cych
wspó³cze¶nie w rz±dzeniu.
Poddano w niej gruntownej analizie i ocenie:
uwarunkowania zmian w rz±dzeniu
mechanizmy, charakter i ujêcia modelowe zmian w rz±dzeniu
konteksty i ujêcia metodologiczne zmian w rz±dzeniu
stosunek rz±dów pañstw Unii Europejskiej do zachodz±cych zmian
proces kszta³towania nowego paradygmatu rz±dzenia
Dr hab. Grzegorz Rydlewski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i
Wy¿szej Szko³y Handlu i Prawa im. Ryszarda £azarskiego w Warszawie, specjalizuje siê w
dziedzinie wspó³czesnych systemów politycznych i administracyjnych oraz procesów
decyzyjnych w pañstwach europejskich. Jest kierownikiem Zak³adu Nauki o Pañstwie i
Administracji Publicznej w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Przez
ponad dziesiêæ lat pracowa³ w administracji rz±dowej (m.in. jako sekretarz Rady
Ministrów, szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, konsultant OECD i przedstawiciel
Polski na Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ). Jest autorem blisko stu publikacji, w tym
monografii na temat rz±dzenia koalicyjnego, s³u¿by cywilnej, rz±dowego systemu
decyzyjnego, skuteczno¶ci dzia³añ w polityce, relacji miêdzy polityk± i
administracj± oraz systemów administracyjnych w pañstwach Unii Europejskiej.
Spis tre¶ci:
Okoliczno¶ci: erozja podstaw tradycyjnego modelu rz±dzenia, nowe podmioty i
mechanizmy oraz zmniejszaj±cy siê udzia³ pañstw w rz±dzeniu
1.Tematyka rozdzia³u
2.Rz±dzenie: tradycyjny obszar dzia³ania pañstwa i realizowania w³adzy oraz polityki w
procesie jako¶ciowych przekszta³ceñ
3 Model rz±dzenia odchodz±cy do historii: monopolistyczne sprawowanie w³adzy przez
organy rz±dowe na terytoriach wyznaczonych granicami poszczególnych pañstw
4.Megazmiany: zmasowany i skoncentrowany w czasie, wielop³aszczyznowy i wielopoziomowy
atak na fundamenty dotychczasowego modelu rz±dzenia .
5.Demokratyzacja: nowe standardy, nowa legitymizacja i nowe podmioty rz±dzenia
6.Globalizacja: nowe podmioty i oderwanie rz±dzenia od granic pañstw oraz koniec
dominacji polityki nad ekonomi±
7.Informatyzacja: radykalna zmiana w dziedzinie pozyskiwania i zarz±dzania informacjami
oraz komunikowania siê w obszaªrach istotnych dla rz±dzenia
8.Integracja ponadnarodowa: nowi ponadpañstwowi uczestnicy procesów rz±dzenia oraz nowe
warunki udzia³u w tych procesach rz±dów pañstw narodowych
9.Transnarodowy terroryzm: wyzwanie ze strony pozarz±dowych organizacji przemocy i
przyzwolenie na udzia³ rz±dów w rz±dzeniu
10. Mediatyzacja i tabloidyzacja sfery publicznej: publikatory jako kreatorzy zachowañ i
opinii spo³eczeñstw masowej informacji w sprawach rz±dzenia
11. Generalna przes³anka zmian w rz±dzeniu: otwarty charakter procesu rz±dzenia oraz
jego silne korelacje ze zmianami w ¶rodowisku spo³ecznym
12. Zarys kszta³tuj±cego siê nowego wzorca rz±dzenia: wielopoziomowo¶æ,
wielopodmiotowo¶æ i wielop³aszczyznowo¶æ rz±dzenia
13. Konkluzje .
II. Charakter zmian w rz±dzeniu: miêdzy rewolucj± i ewolucj±, nasycenie
zmianami jako¶ciowymi oraz zjawiskami i sytuacjami niemaj±cymi swoich odpowiedników w
historii
1. Tematyka rozdzia³u .
2.Kontekst aksjologiczny rz±dzenia: wielowarto¶ciowo¶æ, gwa³ªtowne zderzenie
systemów warto¶ci wyros³ych w ró¿nych warunkach i odzwierciedlaj±cych ró¿ne
poziomy rozwoju
3.Kontekst spo³eczny rz±dzenia: konflikt perspektywy lokalnej i globalnej oraz
stosowanie obcych miar do w³asnych postulatów i oczekiwañ dotycz±cych rz±dzenia
4.Kontekst polityczny rz±dzenia: wzrost dysproporcji w zakreªsie kontroli politycznej i
spo³ecznej w wypadku ró¿nych podmiotów uczestnicz±cych w rz±dzeniu oraz nowa
architektura zaplecza politycznego rz±dzenia
5.Kontekst ustrojowo-prawny rz±dzenia: wzmocnienie pozycji w³adz wykonawczych w systemie
pañstwowych organów pubªlicznych oraz zró¿nicowanie skali rygoryzmu normatywnego w
stosunku do poszczególnych podmiotów aktywnych w systemie rz±dzenia
6.Kontekst ekonomiczny rz±dzenia: postêpuj±ca deregulacja i autonomizacja sfery
ekonomicznej wymuszaj±ca zmiany dostosowawcze w dziedzinie rz±dzenia
7.Kontekst prakseologiczny rz±dzenia: zmiany w kierunku wieªlokryterialno¶ci ocen
rz±dzenia po³±czonej ze wzrostem znaªczenia kryteriów pragmatycznych kosztem
kryteriów ideologicznych
8.Zmiany w dziedzinie rz±dzenia w ujêciu modelowym: transªformacyjne zaburzenie
mechanizmów wewnêtrznych w warunkach naruszonej równowagi otoczenia
9.Mechanizm zmian w dziedzinie rz±dzenia: od zasadniczych napiêæ miêdzy elementami
politycznymi, ekonomicznymi, integracyjnymi i stabilizacyjnymi uk³adu rz±dzenia do
przewarto¶ciowañ o charakterze jako¶ciowym
10. Przes³anki ró¿nicowania i unifikacji zmian w rz±dzeniu w poszczególnych
pañstwach: zderzenie uwarunkowañ to¿samo¶cioªwych o charakterze historycznym,
spo³ecznym, geograficznym i terytorialnym z czynnikami wymuszaj±cymi konwergencjê w
zakresie systemów rz±dzenia
11. Dynamika w dziedzinie rz±dzenia w ró¿nych ujêciach metodologicznych: jako¶ciowe
zmiany rejestrowane bez wzglêdu na przyjête za³o¿enia teoretyczne
12. Konkluzje
III. Rz±dy i administracje rz±dowe pañstw cz³onkowskich Unii Europejskiej w
procesie zmian: przyjêcie perspektywy prakseologicznej oraz próby nad±¿ania za
pojawi±j±eymi siê wyzwaniami i wykorzystywania nowych mo¿liwo¶ci wynik±j±cych z
przekszta³ceñ zachodz±cych w otoczeniu
1. Tematyka rozdzia³u .
2. Zarys nowej strategii pañstwowych organów w³adzy wykonawczej: d±¿enie do
wypracowania sobie statusu g³ównej krajowej w³adzy regulacyjnej oraz wyra¼ne
przeorientowanie prakseologiczne zasad funkcjonowania
3.Nowe definiowanie przez rz±dy swojej misji: odchodzenie od w³adczego administrowania
na rzecz parametrycznego zarz±dzania publicznego .
4.Poszukiwanie przez rz±dy nowych sposobów umocnienia legitymizacji: nadawanie
podstawowego znaczenia legitymizacji spo³ecznej i opinii publicznej
5.Prakseologiczne przeorientowanie rz±dów: podwy¿szanie sprawno¶ci, jako¶ci,
skuteczno¶ci dzia³añ oraz ekonomizacja zasad funkcjonowania i oceniania
6.Uczenie siê przez rz±dy zwiêkszania zasobów dzia³ania: nabyªwanie zdolno¶ci
mobilizowania i uaktywniania zasobów, w tym nowych mo¿liwo¶ci wynikaj±cych z
zachodz±cych wspó³cze¶nie zmian .
7.Ukierunkowanie rz±dów na dzia³anie w warunkach zmiennoª¶ci i konfliktowo¶ci sfery
publicznej: postawa proinnowacyjna i specjalne rozwi±zania obliczone na sytuacje
krytyczne i kryzysowe
8.¬ród³a trudno¶ci we wdra¿aniu przez rz±dy nowej strategii: si³a starych
przyzwyczajeñ, specyfika rywalizacji w sferze polityki i tendencja do powtarzania
b³êdów
9. Konkluzje
IV. Zarys nowego paradygmatu rz±dzenia: wielopoziomowo¶æ, wielopodmiotowo¶æ i
wielop³aszczyznowo¶æ rz±dzenia w ramach autonomii poszczególnych podmiotów
gwarantowanej przez suwerenno¶æ demokratycznych pañstw narodowych zdolnych do
korzystania z zachodz±cych zmian
1. Tematyka rozdzia³u
2. Paradygmat rz±dzenia czasu przesz³ego: silne zwi±zki rz±dzenia z pañstwem i
w³adz± sprawowan± w ramach systemu organów pañstwa na jego terytorium
3. Paradygmat rz±dzenia czasu tera¼niejszego: nieodwracalny demonta¿ dotychczasowego
modelu przy braku jednoznacznych rozstrzygniêæ co do mo¿liwych scenariuszy dalszych
zmian
4.Paradygmat rz±dzenia czasu przysz³ego: pañstwa narodowe usytuowane w globalnej
przestrzeni na pozycji gwaranta równowagi wewn±trzsystemowej w ramach wielopoziomowego,
wielopodmiotowego i wielop³aszczyznowego systemu wspó³rz±dzenia
5. Konkluzje
220 stron, A5, oprawa miêkka