Zarządzanie wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie
uczniów w rozwijaniu szkolnych systemów bezpieczeństwa
W obecnej społeczno-kulturowej sytuacji funkcjonowania szkoły, w której
potęgują się ryzykowne zachowania uczniów, pojawia się problem: jak wykorzystywać
wiedzę o zagrożeniach i bezpieczeństwie w ich profilaktyce i w działaniach niosących
pomoc uczniom zagrożonym?
Zarządzanie wiedzą uczyniono podstawą, na której działania te mogą się
kształtować i rozwijać w kierunku poprawy poczucia bezpieczeństwa w szkole i
możliwości jego zapewniania.
Janusz Ziarko wskazuje na jednostkowe, społeczne, kulturowe i
organizacyjne uwarunkowania zarządzania wiedzą w szkole, przedstawia koncepcje
wykorzystania zarządzania wiedzą w praktyce bezpieczeństwa, co powinno się stać
źródłem inspiracji dla pedagogów w projektowaniu działań doskonalących i
rozwijających szkolne systemy bezpieczeństwa.
Spis treści:
Wstęp.
CZĘSC 1
PODSTAWY ROZWIJANIA SZKOLNEGO SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA OPARTEGO NA WIEDZY
Rozdział 1
Społeczno-kulturowe uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju szkolnego systemu
bezpieczeństwa
1.1.Sytuacja człowieka w transformującym się społeczeństwie
1.2.Zagrożenia i bezpieczeństwo uczniów w szkole
1.2.1.Bezpieczeństwo ucznia w szkole-próba jego zdefiniowania
1.2.2.Zagrożenia - ujęcie i klasyfikacja zjawiska
1.2.3.Charakterystyka zagrożeń uczniów w środowisku szkolnym
1.2.3.1.Zagrożenia rzeczowe zewnętrzne - uderzające w istnienie człowieka
1.2.3.2.Zagrożenia rzeczowe wewnętrzne, psychicznie i fizycznie -zniewalające
człowieka
1.2.3.3.Zagrożenia rzeczowe zewnętrzne - niszczące istotę człowieka
1.2.3.4.Zagrożenia ideowe - ubezwłasnowolniające człowieka
1.3.Przyczyny obecnych trudności z zapewnieniem bezpieczeństwa w szkole i możliwości
ich ograniczania
1.3.1.Przyczyny trudności z bezpieczeństwem
1.3.2.Możliwości ograniczania trudności z bezpieczeństwem
1.4.Obraz szkolnego systemu bezpieczeństwa
1.4.1.Metodologia projektowania szkolnych systemów bezpieczeństwa
1.4.2.Wizja w rozwijaniu szkolnego systemu bezpieczeństwa
1.4.3.Przesłanki dla tworzenia wizji szkolnego systemu bezpieczeństwa
1.5.Wizerunek nowego szkolnego systemu bezpieczeństwa
1.5.1.Szkolny system bezpieczeństwa jako instytucja partnerska
1.5.2.Wiedza w szkolnym systemie bezpieczeństwa
1.6.Wiedza w promowaniu rozwoju szkolnych systemów bezpieczeństwa
Rozdział 2
Zarządzanie wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów w szkole jako
postulat i norma badania i rozwijania szkolnych systemów bezpieczeństwa
2.1.Uwagi o zarządzaniu wiedzą w szkole
2.2.Istota zarządzania wiedzą o zagrożeniach i bezpieczeństwie uczniów w szkole
2.3.Specyfika wiedzy nauczycieli w usprawnianiu rozwiązywania problemów szkolnych
zagrożeń
2.4.Rodzaje i zakres wiedzy potrzebnej w rozwiązywaniu problemów bezpieczeństwa
uczniów
2.4.1.Ogląd i wgląd w zagrażające sytuacje
2.4.2.Rodzaje i zakresy doświadczeń i wiedzy o zagrażających sytuacjach
2.5.Założenia szkoły promującej zarządzanie wiedzą o zagrożeniach i
bezpieczeństwie
2.5.1.Model szkoły zarządzającej wiedzą
2.5.2.Standardy pracy szkoły zarządzającej wiedzą
2.6.Koncepcja wykorzystania zarządzania wiedzą w przygotowaniu i realizacji działań
dla bezpieczeństwa uczniów
2.7.Podsumowanie
CZĘŚĆ 2
OCENA STANU AKTUALNEGO I MOŻLIWOŚCI DOSKONALENIA PRAKTYKI ZARZĄDZANIA WIEDZĄ O
ZAGROŻENIACH I BEZPIECZEŃSTWIE UCZNIÓW W SZKOLE
Rozdział 3
Cele, przedmiot, problemy i tezy badawcze oraz metodologia i organizacja badań
3.1.Cele i przedmiot badań
3.2.Problemy badawcze - orientacja w zakresie uwarunkowań i przebiegu zarządzania
wiedzą w szkole
3.3.Tezy badawcze
3.4.Metody i techniki badawcze oraz organizacja badań
Rozdział 4
Osiągnięcia szkół w zakresie zarządzania wiedzą o zagrożeniach i
bezpieczeństwie uczniów
4.1.Szansę rozwoju zarządzania wiedzą w szkołach
4.2.Kultura organizacyjna szkoły a zarządzanie wiedzą
4.2.1.Charakterystyka składników klimatu społecznego szkoły
4.2.2.Szkolne kultury i ich podporządkowanie zarządzaniu wiedzą
4.3.Nauczycielskie kompetencje zarządzania wiedzą
4.3.1.Gromadzenie wiedzy
4.3.2.Transfer wiedzy
4.3.3.Wykorzystanie wiedzy
4.4.Organizacyjne uczenie się w środowisku szkoły
4.4.1.Niektóre podmiotowe uwarunkowania organizacyjnego uczenia się
4.4.2.Niektóre przedmiotowe uwarunkowania organizacyjnego uczenia się ..
4.5.Elastyczność szkolnych struktur jako czynnik zarządzania wiedzą
4.5.1.Elastyczność podmiotowych relacji zachowania się w szkole zarządzającej wiedzą
4.5.2.Przedmiotowe czynniki elastyczności zachowania się w szkole zarządzającej
wiedzą
4.6.Lokalne środowisko motywem rozwoju zarządzania wiedzą
4.6.1.Presja środowiska jako czynnik usprawniający zarządzanie wiedzą
4.6.2.Rozwój zagrożeń w lokalnym środowisku motywem w zarządzaniu wiedzą
4.7.Wnioski z badań - czynniki warunkujące rozwój zarządzania wiedzą o zagrożeniach
i bezpieczeństwie uczniów
CZĘŚĆ 3
PODEJŚCIE ETNOMETODOLOGICZNE W ROZWIJANIU ZASOBÓW WIEDZY O ZAGROŻENIACH I
BEZPIECZEŃSTWIE UCZNIÓW
Rozdział 5
Rekonstrukcja wiedzy o społeczno-kulturowych uwarunkowaniach bezpieczeństwa
uczniów
5.1.Refleksje wprowadzające w problematykę badań etnometodologicznych
5.2.Charakterystyka składników wiedzy o dynamice szkolnych zagrożeń
5.3.Pojęcia uwrażliwiające przydatne w badaniu problemów zagrożeń i bezpieczeństwa
uczniów
5.3.1.Uwrażliwiające pojęcia ze sfery czynników biologicznych
5.3.2.Uwrażliwiające pojęcia ze sfery czynników środowiskowych
5.4.Podstawy metodologiczne badań
5.5.Techniki badawcze - narracja w etnometodologicznych badaniach uwarunkowań
bezpieczeństwa
5.6.Organizacja badań - charakterystyka terenu badań i badanej populacji
Rozdział 6
Uwarunkowania i dynamika zagrożeń bezpieczeństwa w opiniach uczniów
6.1.Uwagi o uwarunkowaniach analizowania zagrożeń bezpieczeństwa uczniów
6.2.Podejście interpretacyjne do analizy narracyjnych wypowiedzi uczniów - interpretacja
formułująca
6.2.1.Założenia interpretacji formułującej
6.2.2.Interpretacja formułująca wypowiedzi uczniów mówiących o piciu alkoholu i
alkoholizmie wśród młodzieży
6.2.3.Charakterystyka procesu poznania i wiedzy wynikająca z interpretacji formułującej
narracji
6.3.Podejście interpretacyjne w rekonstrukcji wiedzy przydatnej w działaniach na rzecz
trzeźwości - interpretacja refleksywna
6.3.1.Założenia interpretacji refleksywnej
6.3.2.Koncepcja sieci spotykających się dróg - budowanie wiedzy o zagrożeniach i
bezpieczeństwie uczniów
6.4.Wnioski z badań - uwarunkowania tworzenia wiedzy o zagrożeniach i bezpieczeństwie
uczniów
CZĘŚĆ 4
DZIAŁANIA W KIERUNKU ROZWOJU SZKOLNYCH SYSTEMÓW BEZPIECZEŃSTWA
Rozdział 7
Podstawowe kierunki rozwijania zarządzania wiedzą w szkole - ku szkolnym
systemom bezpieczeństwa uczniów
7.1.Założenia organizacyjno-funkcjonalne szkolnego systemu bezpieczeństwa
opartego nawiedzy
7.2.Proces i produkty rozwijania tożsamości szkolnego systemu bezpieczeństwa
7.3.Uwarunkowania rzeczowe konstytuujące szkolny system bezpieczeństwa
7.4.Tworzenie w środowisku szkolnego systemu bezpieczeństwa warunków do rozwijania
zarządzania wiedzą
7.4.1.Zespoły partnerskie jako społeczno-kulturowy kapitał bezpieczeństwa
7.4.2.Kierowanie pracą zespołu partnerskiego rozwiązującego problem zagrożenia
7.4.3.Oddolni liderzy - kierowanie procesem grupowym w zespole partnerskim
Rozdział 8
Funkcjonowanie szkolnego systemu bezpieczeństwa uczniów wykorzystującego
zarządzanie wiedzą w eliminowaniu zagrożeń ze szkolnego środowiska
8.1.Zespołowe uczenie się i działanie jako czynnik poszukiwania,
upowszechniania i wykorzystania dobrych praktyk
8.1.1.Potrzeba usprawniania pracy zespołów partnerskich
8.1.2.Metodyczne podejście do tworzenia dobrych praktyk
8.2.Podstawowe procesy reagowania w szkolnym systemie bezpieczeństwa
8.2.1.Organizacyjne założenia funkcjonowania szkolnego systemu bezpieczeństwa
8.2.2.Teoria aktora-sieci w opisie funkcjonowania szkolnego systemu bezpieczeństwa
8.2.3.Aktancyjny model diagnozy zagrożeń bezpieczeństwa
Zakończenie
Literatura
Spis tabel
Spis rysunków
282 strony, B5, oprawa miękka
