Strefa przejścia. O końcu postkomunizmu
Dwadzieścia lat po upadku komunizmu tęsknota za przeszłością zastępuje nam wiarę
w przyszłość, kulturowa tożsamość wypiera historyczną pamięć, a społeczeństwo
– przestaje istnieć. Manipulujemy historią, z której nic nie rozumiemy, i wierzymy,
że żyjemy w najlepszym z możliwych światów. Kościół staje się przedsiębiorstwem,
rockowi anarchiści – religijnymi fanatykami, a bohaterscy dysydenci zblazowanymi
cynikami. Czy demokratyczny potencjał rewolucji roku 1989 został zmarnowany? Czy o to
chodziło zrewoltowanym narodom Europy Wschodniej – o nadrobienie zaległości wobec
Zachodu i prawo pobierania u niego nauk?
Czym jest postkomunizm? Przedsionkiem kapitalizmu i demokracji dla dawnych ofiar
sowietyzmu? A może kondycją całego świata, który po upadku bloku wschodniego
zapomniał nie tylko, czym był komunizm, ale także solidarność, konflikt społeczny,
klasa i społeczeństwo?
Nigdy nie należy się wstydzić swej walki o wolność. Dotyczy to wszystkich, którzy
przed dwudziestu laty obalili Mur, ale jeszcze bardziej tych, którzy stoją dziś przed
nowymi murami.
Boris Buden
Boris Buden (1958) – urodzony w Zagrzebiu filozof, kulturoznawca i publicysta,
tłumacz pism Zygmunta Freuda, w latach 90. działacz pokojowy w byłej Jugosławii. Autor
dwóch tomów esejów pt. Barikade (Barykady, Zagrzeb 1996), a także
książki Der Schacht von Babel. Ist Kultur übersetzbar? (Tunel Babel. Czy
kultura jest przetłumaczalna?, Berlin 2004). Obecnie mieszka w Berlinie.
ZAMIAST WPROWADZENIA Dwudziesty mężczyzna
CZEŚĆ I Społeczeństwo i kultura: od bezklasowego społeczeństwa do klasy bez
społeczeństwa
Zwrot cyniczny
W spojrzeniu innego
Gdy "utopia" jeszcze nie była obelgą: liberalna ironia
Richarda Rortyego
A teraz poważnie: przejście do cynizmu
"Czym jest to, co czyni nas członkami społeczeństwa?"
Nie ma demokracji bez kapitalizmu?
Gdy wolność potrzebowała dzieci
Ideologia - a imię jej tranzytologia
Wychowanie do niedojrzałości
Wychowanie do głupoty
Pamiętajmy: sprzeciw i opór
Nędza doganiania
Chciał tego naród
Na początku była jedność
Na końcu była kultura
Czy także komunizm był władzą kolonialną?
Wyparte społeczeństwo
Rewolucja, której nie było
Tam, gdzie istniało społeczeństwo...
Na nieobecnym fundamencie społeczeństwa
Przejście do polityczności
Nieswój w każdym społeczeństwie
Społeczeństwo post-społeczne?
Strefy w miejscu społeczeństwa
CZĘŚĆ II Wiara: Bóg will tear us apart again
Bóg wyzwolony
Bóg na nowo odnaleziony - w rytmie rock and rolla
Na rauszu wiary
Pod presją legitymizacji
Trzeci totalitaryzm
Tak zmierzcha Zachód
Wiara, która znów nas podzieli
Dotąd i ani kroku dalej - liberalna obrona świeckiego państwa
Świeckość w odwrocie
Bóg obcego słowa: Habermasowskie pojęcie przekładu
Religia i polityka poza zasadą czystości
Wierzyć czy nie wierzyć, to w ogóle nie jest pytanie - o ile jesteś mojej wiary
Gdy społeczeństwo się rozpada...
Wiara zimniejsza od nienawiści
CZĘŚĆ III Przyszłość: utopia po końcu utopii
Nadzieja bez społeczeństwa
Po końcu utopii: retroutopia
Z powrotem z przyszłości
Z powrotem ku przyszłości
Albo przyszłość bez społeczeństwa,
albo społeczeństwo bez przyszłości
"Dom Terroru" w Budapeszcie
EPILOG Postkomunistyczny Robinson
INDEKS
192 strony, miekka oprawa
