Książka jest podręcznikiem akademickim systematyzującym wiedzę na
temat transformacji krajów postkomunistycznych.
Autor koncentruje uwagę na tym, jak zmiany instytucjonalne i prowadzona w ich
ramach polityka powodowały zmianę systemową i w jej wyniku wprowadzały gospodarkę
poszczególnych krajów w świat efektywnego wzrostu gospodarczego.
Jego zdaniem bowiem w studiowaniu zagadnienia transformacji znacznie bardziej
pomocne są analizy zmian instytucji (i prowadzonej przez nie polityki) niż zmiany
ilościowe czynników wytwórczych i zasobów materialnych zużywanych w procesie
produkcji, ponieważ to nie brak zasobów, lecz patologiczne instytucje doprowadziły do
upadku komunizmu.
Treść podręcznika została przedstawiona w dwunastu rozdziałach obejmujących
cztery bloki tematyczne:
- pierwszy (rozdz. 1-3) zawiera rozliczenie z komunistyczną gospodarką;
- kolejne rozdziały (4–8) stanowią najważniejszy blok tematyczny podręcznika,
przedstawiający ekonomię polityczną zmian instytucjonalnych i dynamikę tych
zmian w interakcji ze zmianami w realnej gospodarce;
- dwa następne rozdziały (9–10) są studiami przypadków: rynku oraz sektora
bankowego w transformacji;
- rozdziały 11–12 oraz Posłowie tworzą ostatni blok tematyczny dotyczący
niezmiernie ważnych problemów relacji gospodarki danego kraju ze światem
zewnętrznym.
Spis treści:
Wprowadzenie
Rozdział 1. Symbioza gospodarki i polityki w systemie komunistycznym
1.1.Wszystko zaczynało się od polityki
1.2.Zniekształcona mikroekonomia i makroekonomiczne niedobory
1.3.Planowanie i niepewność: bracia syjamscy gospodarki komunistycznej
1.4.Zniekształcenia strukturalne gospodarki nakazowej
Rozdział 2. Gospodarka komunistyczna i świat zewnętrzny
2.1.Handel zagraniczny: cele, środki i relacje z gospodarką wewnątrzkrajową
2.2.Handel z krajami kapitalistycznymi: presja na import i zniekształcenia w strukturze
eksportu
2.3.Wymiana towarowa między krajami komunistycznymi, czyli kumulacja patologii
2.4.Próba dogonienia Zachodu pod względem technologicznym. Licencje zamiast reform
Rozdział 3. Upadek systemu: historia i teoria
3.1.Błędna percepcja przyczyn upadku komunizmu
3.2.Dynamika oddziaływania negatywnych cech systemowych gospodarki nakazowej
3.3.Konsekwencje dla wzrostu gospodarczego, inflacji oraz poziomu i warunków życia
mieszkańców
3.4.Psychospołeczne konsekwencje postępującego upadku i wzrost "kosztów
utrzymania" systemu
3.5.O zasługach w pogrzebaniu komunizmu
3.6.Stracone lata pogoni za chimerą. Dlaczego komunizm musiał przegrać z kapitalizmem
Rozdział 4. Ekonomia polityczna transformacji
4.1.Od reform do zmian systemowych
4.2.Fundamentalne decyzje systemowe na starcie transformacji ekonomicznej
4.3.Startowa "masa krytyczna", późniejsza kontynuacja i dylematy
reformatorskich elit
4.4.Strategia komunikacji społecznej na czasy entuzjazmu i zmęczenia
4.5.Zwyczajność koncepcji transformacji
Rozdział 5. Transformacyjna recesja i jej główni aktorzy: państwowe
przedsiębiorstwa
5.1.Transformacyjna recesja a oczekiwania odnośnie do dynamiki produkcji..
5.2.Przyczyny drastycznego spadku produkcji we wczesnej transformacji
5.3.Główni aktorzy czasu recesji. Spadki produkcji w przedsiębiorstwach państwowych
5.4.Inne formy własności podmiotów gospodarczych. Rujnujące dziedzictwo przeszłości
5.5.Kilka uwag o "nieakceptowalnym koszcie transformacji"
Rozdział 6. Transformacyjna ekspansja i jej główni aktorzy: nowe firmy prywatne
6.1.Transformacyjna ekspansja
6.2.Szczególne przewagi de novo firm we wczesnej i środkowej transformacji
6.3.Dynamika zmian udziału nowego sektora prywatnego i stylizowane scenariusze przejścia
od recesji do ekspansji
6.4.Determinanty scenariuszy przejścia od recesji do ekspansji w postkomunistycznej
transformacji
Rozdział 7. Prywatyzacja "odgórna": historia, teoria i transformacyjna
rzeczywistość
7.1.Prywatyzacja w świecie powracającego liberalnego paradygmatu: od lat
siedemdziesiątych do dziewięćdziesiątych XX wieku
7.2.Prywatyzacja postkomunistyczna: podobieństwa i różnice
7.3.Społeczne nadzieje i obawy, emocje i mity jako bariery prywatyzacji
7.4.Cele, środki i efekty
7.5.Wstydliwa sprawa reprywatyzacji
7.6.Trzy lekcje z "odgórnej" prywatyzacji
Rozdział 8. Transformacyjne przemiany w porównawczej perspektywie
8.1.Kryteria oceny zmian systemowych
8.2.Postępy ekonomicznej transformacji a poziom demokracji
8.3.Liderzy i maruderzy w pierwszej i drugiej dekadzie transformacji: 1990-1999 i
2000-2009
8.4.Poza stabilizacją, liberalizacją i prywatyzacją, czyli wpływ różniących się
cywilizacyjnych fundamentów
Rozdział 9. Rynek pracy w transformacji. Studium przypadku nr 1
9.1.Cechy charakterystyczne zatrudnienia w gospodarce komunistycznej
9.2.Pojawienie się bezrobocia i jego rodzaje
9.3.Zmiany w strukturze zatrudnienia
9.4.Kwalifikacje, płace i problemy "niezatrudnialnych"
Rozdział 10. Sektor bankowy: najtrudniejsza scheda po komunizmie. Studium
przypadku nr2
10.1.Dylematy i bariery przekształceń sektora bankowego na starcie transformacji
10.2.Niczyje banki, niczyje przedsiębiorstwa i w efekcie rosnące długi
10.3.Jak prywatyzować i skąd brać chętnych?
10.4.Kontrfaktyczne scenariusze przekształceń sektora bankowego w krajach transformacji
Rozdział 11. Otwarcie na świat we wczesnej transformacji
11.1.Szczególne, nie tylko tradycyjne, znaczenie otwarcia na świat
11.2.Zaskakująco wysoka dynamika i szybki powrót do normalnej struktury geograficznej w
wymianie międzynarodowej
11.3.Utrata rynków wschodnich" i spadek nowoczesności eksportu: iluzoryczne
problemy wczesnej transformacji
11.4.Sukcesy w handlu zagranicznym sukcesami transformacji
11.5.Efekty wczesnego otwarcia
Rozdział 12. Ruchomymi schodami w górę. Rosnący potencjał konkurencyjności
liderów transformacji
12.1.Przyspieszenie dynamiki i zmiany strukturalne w okresie środkowej i późnej
transformacji
12.2.Zmiany w strukturze gospodarki. Studium przypadku "mikro" i
"makro"
12.3.Firmy w poszukiwaniu konkurencyjności: spojrzenie mikroekonomiczne
12.4.Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w procesie transformacji i modernizacji
Posłowie. Posttransformacyjne perspektywy w świecie pełnym wyzwań i w Europie
pełnej problemów
Pełne satysfakcji spojrzenie wstecz
Błędy w krajach sukcesu: bolesne, lecz niedecydujące
Kryzys finansowy, świat zachodni i zarysy nadciągających trudnych czasów
O konkurencji w globalnej gospodarce z osłabionym przywództwem Zachodu
Kraje "ósemki" w trudnym świecie: szansę sukcesu nadal powyżej przeciętnej
Literatura uzupełniająca
Indeks
312 stron, B5, oprawa miękka
