Europeizacja prawa administracyjnego
System Prawa Administracyjnego tom 3
Tom 3 Systemu Prawa Administracyjnego został poświęcony zagadnieniom dotyczącym
europeizacji prawa administracyjnego.
Komentarz adresowany jest przede wszystkim do osób poruszających zainteresowanych
prawem administracyjnym i prawem Unii Europejskiej. Pozycja ta przydatna będzie dla
adwokatów, radców prawnych, sędziów, aplikantów, studentów kierunków prawniczych,
administracyjnych oraz wszystkich zainteresowanych omawianą problematyką.
Tematyka tomu powinna być szczególnie istotna dla sędziów i radców prawnych
zajmujących się prawem administracyjnym. Autorzy, oprócz ogromnej wiedzy teoretycznej,
prezentują także orzeczenia ETPCz na poparcie swoich tez. Jest to tym bardziej cenne,
że Autorzy są praktykami – sędziami sądów administracyjnych, adwokatami, radcami,
specjalistami w zakresie prawa UE.
Przedmowa
Wykaz skrótów
Rozdział I. Europeizacja prawa administracyjnego - pojęcie i konteksty
§ 1. Uwagi wstępne
I. Europeizacja
II. Europeizacja prawa
III. Europeizacja prawa a prawo europejskie
§ 2. Europeizacja prawa administracyjnego
I. Pojęcie i rodzaje
II. Europejskie prawo administracyjne
III. Globalne prawo administracyjne
§ 3. Europeizacja prawa administracyjnego w kontekście dynamicznych relacji między
prawem międzynarodowym, prawem europejskim i prawem państw europejskich
I. Uwagi wstępne
II. Konstytucja - konstytucjonalizacja - konstytucjonalizm
III. Konstytucja, konstytucjonalizacja i konstytucjonalizm
w prawie unijnym
IV. Prawo międzynarodowe - prawo unijne
V. Zasady prawa Unii Europejskiej
VI. Prawo unijne - prawo państw członkowskich
§ 4. Realizacja (wykonywanie), działanie, przestrzeganie, stosowanie i skuteczność
prawa europejskiego
I. Zagadnienia wstępne
II. Teoria prawa
Rozdział II. Administracyjne wykonywanie prawa Unii Europejskiej
§ 5. Uwagi ogólne dotyczące administracyjnego wykonywania prawa linii Europejskiej
§ 6. Bezpośrednie wykonywanie prawa UE przez administrację UE
I. Wykonywanie budżetu
II. Wykonywanie polityk unijnych
§ 7. Pośrednie wykonywanie prawa UE przez administrację RP
§ 8. Podsumowanie
Rozdział III. Zasada efektywnego wykonywania prawa Unii w sferze
administracyjnego, pośredniego wykonywania prawa Unii Europejskiej
przez państwa członkowskie
§ 9. Zasada efektywności wykonywania prawa UE
§ 10. Efektywność jako zasada działania administracji unijnej
§ 11. Efektywność w działaniu organów państw członkowskich
§ 12. Mechanizmy pozwalające na realizację wymogu efektywnego wykonania prawa UE
I. Pierwszeństwo, bezpośredni skutek
II. Skuteczna ochrona prawna
III. Warunki równoważności i skuteczności krajowych procedur i działań wykonawczych
Rozdział IV. Postępowanie administracyjne i sądowe w sprawach unijnych
§ 13. Postępowanie przed organami administracji unijnej
I. Pojęcie organów administracji unijnej
II. Zasady postępowania przed organami administracji unijnej
§ 14. Postępowanie przed organami administracyjnymi państw członkowskich UE
I. Zasada autonomii proceduralnej państw członkowskich UE
II. Wzruszalność ostatecznych (prawomocnych) rozstrzygnięć organów krajowych
niezgodnych z unijnym porządkiem prawnym i porządkiem
konwencyjnym
§ 15. Postępowanie wielostopniowe (przed organami administracyjnymi i organami
administracji krajowej)
§ 16. System ochrony sądowej w sprawach unijnych
I. Organizacja i funkcje sądownictwa unijnego
II. Właściwość TSUE
III. Postępowanie przed TSUE
Rozdział V. Ochrona prawna w systemie Konwencji Europejskiej
§ 17. Założenia i środki ochrony praw jednostki w sprawach objętych reżimem
Konwencji Europejskiej
§ 18. Pojęcie "skutecznego środka prawnego" w krajowym porządku prawnym
I. Prawo do "skutecznego środka prawnego" a "prawo do środka
odwoławczego"
II. Skuteczny środek odwoławczy w krajowym porządku prawnym. Uwagi
wprowadzające
III. Prawo do skutecznego środka odwoławczego jako prawo proceduralne
IV. Prawo do skutecznego środka odwoławczego jako prawo niesamodzielne
V. Skuteczny środek odwoławczy a konstrukcja "spornego roszczenia"
VI. Skuteczny środek odwoławczy a doktryna (koncepcja) marginesu swobody oceny
VII. "Skuteczny środek odwoławczy" wobec aktów normatywnych
VIII. "Właściwy organ państwowy" w świetle art. 13 EKPC
IX. Cechy "skutecznego środka odwoławczego"
§ 19. Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
I. Uwagi wprowadzające
II. Modyfikacje systemu wnoszenia skarg. Zarys najnowszych zmian i rozwiązań
postulowanych w przyszłości
III. Materialne i formałne przesłanki wniesienia skargi indywidualnej do ETPC
IV. Istota ETPC
V. Skład ETPC
VI. Etapy postępowania przed Trybunałem
§ 20. Wykonanie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Rozdział VI. Europejska formuła prawa do dobrej administracji - aspekt procesowy
§ 21. Geneza, źródła i charakter prawa do dobrej administracji
I. Istota pojęcia dobrej administracji
II. Prawo do dobrej (właściwej) administracji w europejskim case law
III. Prawo do dobrej administracji w ujęciu Karty Praw Podstawowych
IV. Prawo do dobrej administracji w systemie Konwencji Europejskiej
V. Prawo do dobrej administracji w krajowym porządku prawnym
§ 22. Koncepcja prawa do obrony (wysłuchania) w toku postępowania administracyjnego
I. Zasady praworządnego (rzetelnego) procesu administracyjnego
II. Istota i formy urzeczywistnienia prawa do wysłuchania (obrony)
III. Prawo do procesu na drodze administracyjnej
IV. Prawo do procesu na drodze administracyjnej a konstrukcja administrative preliminary
proceedings i postępowania "wykonawczego"
§ 23. Idea kodyfikacji postępowania administracyjnego w Europie
Rozdział VII. Europejskie standardy prawa do sądu w sprawach z dziedziny
administracji publicznej
§ 24. Prawo do sądu a formuła jurysdykcji sądowoadministracyjnej
I. Modele sądowej kontroli działań administracji publicznej
II. Pojęcie oraz traktatowe i konstytucyjne źródła prawa do sądu
III. Konstrukcja prawa do sądu
§ 25. Składniki prawa do sądu w sprawach sporów jednostki z administracją publiczną
I. Dostęp do sądu
II. Niezawisłość, niezależność, bezstronność i wymagania dotyczące właściwości
sądu
III. Rzetelność procesu
IV. Efektywność ochrony
§ 26. Granice prawa do sądu w sprawach sporów jednostki z administracją publiczną i
jego nadużycie
I. Prawo do sądu a efektywność udzielanej ochrony
II. Środki mające zapobiegać nadużyciu prawa do sądu
§ 27. Alternatywne środki i techniki rozwiązywania sporów jednostki z administracją
publiczną
I. Sposoby rozstrzygania sporów prawnych
II. Europejska koncepcja Alternative Dispute Resolution i formy jej realizacji
III. Mediacja w postępowaniu sądowoadministracyjnym
Rozdział VIII. Europejskie kryteria, zasady, metody i formy wpływu na ustrój i
funkcjonowanie administracji państw członkowskich, prawo administracyjne materialne i
proceduralne państw członkowskich
§ 28. Europeizacja prawa administracyjnego i organów administracyjnych
I. Uwagi wstępne
II. Podział wpływu
§ 29. Wpływ prawa UE na ustrój i funkcjonowanie administracji krajowej
§ 30. Wpływ prawa UE na prawo administracyjne materialne i proceduralne państw
członkowskich
I. Uwagi wstępne
II. Wpływ na materialne prawo administracyjne
III. Wpływ na proceduralne prawo administracyjne
§ 31. Podsumowanie
Rozdział IX. Przekształcenia ustroju administracji publicznej w Polsce pod
wpływem prawa Unii Europejskiej
§ 32. Administracja krajowa a porządek prawny UE - wprowadzenie
§ 33. Wpływ podstawowych zasad porządku prawnego Unii Europejskiej na ustrój
administracji publicznej państwa członkowskiego
I. Zasada demokracji
II. Poszanowanie tożsamości narodowej
III. Zasada lojalnej współpracy i efektywności prawa UE
IV. Zasada autonomii instytucjonalnej
§ 34. Wpływ prawa Unii Europejskiej na ustrój i funkcjonowanie Rady Ministrów
I. Rada Ministrów
II. Współpraca Rady Ministrów z Sejmem i Senatem
III. Współpraca Rady Ministrów z Prezydentem RP
IV. Współpraca Rady Ministrów z samorządem terytorialnym
§ 35. Wpływ prawa Unii Europejskiej na ustrój i funkcjonowanie niezależnych organów
centralnych i administracji rządowej
I. Uwagi wstępne
II. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
III. Administracja rządowa
§ 36. Wpływ prawa Unii Europejskiej na ustrój i funkcjonowanie samorządu
terytorialnego
I. Uwagi wstępne
II. Region
III. Regiony w prawie Unii Europejskiej
IV. Regionalizacja w Polsce a unijna polityka spójności
§ 37. Podsumowanie
Rozdział X. Wpływ prawa Unii Europejskiej na źródła prawa administracyjnego i
procedurę prawodawczą
§ 38. Uwagi wprowadzające
§ 39. Zamknięty system źródeł prawa w warunkach członkostwa Polski w Unii
Europejskiej
I. Uwagi wprowadzające
II. Prawo unijne systemie źródeł prawa
§ 40. Zmiana roli ustawy
§ 41. Zmiana roli rozporządzenia
I. Uwagi wprowadzające
II. Przesłanki zmiany roli rozporządzenia
III. Dopuszczalne możliwości zmian
IV. Poglądy wyrażane w orzecznictwie
V. Praktyka formułowania upoważnień ustawowych
§ 42. Zmiany dotyczące aktów planowania
I. Wpływ prawa unijnego na akty planowania i ich podstawy prawne
II. Podstawy prawne realizacji aktów planowania
§ 43. Zmiany w procedurze prawodawczej
I. Badanie zgodności projektów aktów normatywnych z prawem Unii Europejskiej
II. Postępowanie z projektami ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej
III. Notyfikacja i inne formy zgłaszania instytucjom Unii Europejskiej aktów prawnych
lub ich projektów
§ 44. Postulaty zmian w Konstytucji RP
Rozdział XI. Przekształcenia w systemie prawnych form działania administracji
publicznej
§ 45. Zmiany w zakresie form działania administracji publicznej jako konsekwencja
obowiązywania prawa UE
§ 46. Zasada procedur krajowych jako wyznacznik form działania administracji krajowej
§ 47. Zasada legalności jako prawna determinanta form działania administracji
§ 48. Formy działania administracji publicznej
I. Uwagi wstępne
II. Akt normatywny
III. Akt administracyjny
IV. Formy konsensualne (niewładcze)
V. Szczególne formy prawne działania administracji
§ 49. Podsumowanie
Rozdział XII. Przekształcenia materialnego prawa administracyjnego pod wpływem
prawa europejskiego
§ 50. Przekształcenia polskiego prawa energetycznego pod wpływem prawa Unii
Europejskiej
I. Wprowadzenie
II. Proces tworzenia wspólnotowego prawa energetycznego. Pierwszy pakiet energetyczny i
jego wpływ na prawo energetyczne w Polsce
III. Drugi pakiet energetyczny i jego wdrożenie w Polsce
IV. Trzeci pakiet energetyczny i jego wdrożenie w Polsce
V. Uwagi końcowe
§ 51. Przekształcenia polskiego prawa telekomunikacyjnego pod wpływem prawa Unii
Europejskiej
I. Uwagi wstępne
II. Pojęcie telekomunikacji
III. Źródła prawa telekomunikacyjnego
IV. Przekształcenia polskiego prawa telekomunikacyjnego wynikające z liberalizacji
europejskiego rynku łączności elektronicznej
V. Przekształcenia polskiego prawa telekomunikacyjnego wynikające z harmonizacji
ustawodawstw państw członkowskich Unii Europejskiej
VI. Wpływ unijnego prawa łączności elektronicznej na stosowanie materialnego prawa
telekomunikacyjnego
VII. Podsumowanie
§ 52. Europeizacja prawa ochrony środowiska (wybrane zagadnienia)
I. Uwagi wstępne
II. Polskie i unijne prawo ochrony środowiska
III. "Formy i metody" oraz granice oddziaływania unijnego prawa ochrony
środowiska na prawo polskie
IV. Zmiany polskiej regulacji prawnej ochrony środowiska pod wpływem unijnego prawa
ochrony środowiska (wybrane zagadnienia)
V. Stosowanie unijnego prawa ochrony przez sądy krajowe
VI. Podsumowanie
Rozdział XIII. Przekształcenia prawa o postępowaniu administracyjnym i
postępowania egzekucyjnego
§ 53. Uwagi wprowadzające
§ 54. Ogólny wpływ standardów europejskich na procedury krajowe
§ 55. Zmiany w ustawie - Kodeks postępowania administracyjnego
I. Uwagi ogólne
II. Wpływ prawa europejskiego i europejskich standardów na treść przepisów Kodeksu
postępowania administracyjnego
III. Wpływ prawa unijnego na stosowanie Kodeksu postępowania administracyjnego
§ 56. Zmiany w ustawie - Ordynacja podatkowa
I. Uwagi ogólne
II. Wpływ europejskich standardów i prawa europejskiego na treść przepisów ustawy -
Ordynacja podatkowa
III. Transpozycja dyrektywy 2011/16/UE w ustawie - Ordynacja podatkowa
IV. Wpływ prawa europejskiego na stosowanie ustawy - Ordynacja podatkowa
§ 57. Zmiany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
I. Uwagi ogólne
II. Zmiany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji pod wpływem prawa UE
§ 58. Podsumowanie
Rozdział XIV. Przekształcenia w systemie sądowej ochrony praw jednostek
wywodzonych z prawa administracyjnego Unii Europejskiej
§ 59. Uwagi wstępne
§ 60. Zmiany instytucjonalne sądownictwa krajowego związane z właściwością TSUE
§ 61. Zmiany związane z uzyskaniem przez polskie sądy statusu "sądów
unijnych"
§ 62. Wpływ unijnego standardu ochrony formułowanego w orzecznictwie TSUE i aktach
prawa unijnego
§ 63. Przekształcenia wynikające z "upodmiotowienia" jednostek w systemie UE
§ 64. Podsumowanie
Indeks rzeczowy
750 stron, Format: 16.0x24.0cm, oprawa twarda z obwolutą
