Gospodarka finansowa jednostek samorządowych w systemie kontroli zarządczej
Publikacja rekomendowana jest dla: kierownictwa jfp, skarbników, księgowych,
kadrowych oraz audytorów i koordynatorów kontroli zarządczej.
W publikacji znajdują się odpowiedzi na 204 pytania, związane z:
przydzielaniem i rozliczaniem dotacji budżetowych;
podatkami, klasyfikacją budżetową, sprawozdawczością;
organizacją systemu gospodarowania odpadami komunalnymi;
samooceną i analizą ryzyka;
zarządzaniem i organizacją mechanizmów kontroli;
prowadzeniem spraw pracowniczych i ZFSS.
Dobór zawartych pytan jest celowy, gdyz prezentuja one aktualna problematyke,
która poszczególni autorzy publikacji poruszaja w trakcie prowadzonych szkolen,
warsztatów organizowanych dla skarbników oraz pracowników sluzb finansowych.
W plaszczyznie pragmatycznej taki uklad publikacji na celu zminimalizowanie cennego
czasu skarbników oraz personelu sluzb finansowo-ksiegowych, poswieconego na analize i
weryfikacje regulacji prawno-finansowych. Poruszone w publikacji zagadnienia wynikaja z
faktu nieustannych zmian polskiego ustawodawstwa.
Walorem dodatkowym publikacji są zaproponowane rozwiązania pochodzące z
ugruntowanej praktyki szeroko rozumianej gospodarki finansowej jednostek samorządu
terytorialnego.
Wykaz skrótów
Słowo wstępne
1. Dotacje budżetowe
1. Zaliczenie kosztów amortyzacji w rozliczeniu dotacji podmiotowej instytucji kultury
2. Gromadzenie dotacji celowych na rachunku dochodów własnych w samorządowej
jednostce budżetowej prowadzącej działalność określoną w ustawie o systemie
oświaty
3. Przekazywanie dotacji z budżetu powiatu dla gminnej biblioteki publicznej
4. Naliczanie wysokości dotacji wynikających z rozbieżności sformułowań zawartych w
art. 80 i 90 ustawy o systemie oświaty
5. Wydatki bieżące w rozumieniu ustawy o systemie oświaty
6. Decyzja o zwiększeniu dotacji dla przedszkola publicznego
7. Wysokość opłaty za przedszkole niepubliczne w związku ze zmianą ustawy o systemie
oświaty
8. Dotacja przekazywana na ucznia niepełnosprawnego szkoły publicznej
9. Odprowadzanie z dotacji odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych na
emerytowanych nauczycieli
10. Rozliczanie dotacji podmiotowej udzielonej własnej instytucji kultury
11. Finansowanie, w drodze dotacji udzielanej z budżetu JST, wkładu własnego na
przyłącza sanitarne
12. Udzielanie z budżetu Związku Międzygminnego dotacji na przyłącza kanalizacyjne
13. Zakres przedmiotowy dotacji udzielanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego
dla spółek wodnych i związków wałowych
14. Udzielanie dotacji z budżetu JST uczelniom wyższym
15. Udzielenie z budżetu JST dotacji na remonty i inwestycje dla zakładu opieki
zdrowotnej
16. Procedura udzielenia dotacji dla klubu sportowego na wspieranie sportu
17. Uchwała dotyczącą udzielenia dotacji celowej klubowi sportowemu na wspieranie
kultury fizycznej i sportu
18. Udzielenie z budżetu JST dotacji na zakup samochodu dla stowarzyszenia prowadzącego
środowiskowy dom samopomocy dla osób z upośledzeniem umysłowym
19. Zawarcie w uchwale w sprawie trybu i zasad udzielenia dotacji na ochronę zabytków
upoważnienia dla organu wykonawczego do podejmowania decyzji o przyznaniu dotacji
20. Sankcja dotycząca utraty prawa do ubiegania się przez okres 3 lat o dotację na
prace konserwatorskie w przypadku nieterminowego rozliczenia dotacji
21. Aneksowanie umowy o udzielenie dotacji z budżetu JST na dofinansowanie prac
konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków
22. Udzielanie dotacji na zabytki przez organy poszczególnych szczebli administracji
samorządowej
23. Zakres przedmiotowy w uchwale w sprawie zasad i trybu udzielania dotacji na prace
konserwatorskie, restauratorskie i budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków
24. Finansowanie z dotacji udzielanej z budżetu JST pokrycia kosztów wykonania
ogrodzenia wokół zabytkowego kościoła
25. Udzielanie dotacji z budżetu JST na zabytki, które nie zostały wpisane do rejestru
innego niż rejestr zabytków, np. do rejestru dóbr kultury
26. Zawężenie, w uchwale organu stanowiącego, kręgu podmiotów, którym może zostać
udzielona dotacja na ochronę zabytków
27. Kompetencje organów jednostki samorządu terytorialnego do decydowania
o przyznawaniu poszczególnych rodzajów dotacji
28. Udzielenie z budżetu JST dotacji innej JST na zadanie, które zostało już
zakończone
29. Określenie w uchwale w sprawie udzielenia dotacji wysokości tej dotacji poprzez
wskazanie udziału procentowego we współfinansowanym zadaniu JST udzielającej
30. Forma współfinansowania przez JST zadań w zakresie budowy i remontów dróg
31. Udzielenie z budżetu miasta dotacji celowej dla Państwowej Straży Pożarnej
32. Wymóg realistyczności w wieloletniej prognozie finansowej i ocena jego spełnienia
33. Objaśnienia przyjętych wartości, stanowiące integralną część wieloletniej
prognozy finansowej
34. Okres ujęcia w Wieloletniej Prognozie Finansowej wydatków przewidzianych na
udzielenie dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego
35. Przedsięwzięcie wieloletnie, a wydatki planowane do poniesienia w następnym roku
budżetowym
36. Wpływ poręczeń, udzielanych przez JST, na płynność finansową
37. Kredyt konsolidacyjny a wskaźniki wynikające z art. 243 ustawy o finansach
publicznych
38. Dotacja dla niepublicznej szkoły podstawowej z tytułu prowadzenia oddziału
przedszkolnego
39. Wydatkowanie w paragrafie 606 środków ujętych w paragrafie 200
2. Dział Kadr
1. Rejestr wydanych upoważnień i pełnomocnictw
2. Zasady postępowania z aktami zakończonych spraw
3. Dokumentacja, która nie tworzy akt sprawy
4. Ekwiwalent dla pracownika za korzystanie z własnej odzieży roboczej
5. Zwrot kosztów za taksówkę
6. Oddanie krwi przez pracownika w dniu harmonogramowo wolnym od pracy a obowiązki
pracodawcy
7. Zwolnienie pracownika na czas udziału w postępowaniu sądowym
8. Usprawiedliwienie nieobecności pracownika wezwanego do urzędu skarbowego
9. Termin wykorzystania dwóch dni zwolnienia na dziecko
10. Odwołanie od oceny okresowej
11. Tytuł do dwóch świadczeń urlopowych
12. Zmiany w urlopach wychowawczych dla osób będących w trakcie takiego urlopu
13. Oświadczenie o korzystaniu z urlopu ojcowskiego
14. Praca w domu pomocy społecznej a prawo do wcześniejszej emerytury
15. Zwolnienie ciężarnej pracownicy na czas zaleconych badań lekarskich
16. Usprawiedliwianie nieobecności spowodowanej wyjazdem pracownika do sanatorium
17. Status pracownika oczekującego na przyznanie renty
18. Urlop radcowski - dni kalendarzowe czy pracujące?
19. Dzielenie na części urlopu wypoczynkowego pracownika samorządowego oraz łączenie
urlopu zaległego z bieżącym
20. Przymusowe korzystanie z urlopu
21. Pracownik nie może samowolnie udać się na urlop zaległy
22. Zaległy urlop "nie przepada"
23. Prawa pracownika podczas urlopu zaległego
24. Obliczanie okresu urlopu macierzyńskiego do "trzynastki" po wyroku TK z
9.7.2012 r. (P. 59/2011)
25. Refundacja kosztów związanych z zakupem okularów korygujących przez pracownika
jednostki budżetowej
26. Podróż pracownika filii do centrali jako podróż służbowa
3. Fundusz Świadczeń Socjalnych
1. Przedłożenie PIT przez pracownika w celu uwiarygodnienia wykazania dochodu na
potrzeby zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
2. Złożenie zaświadczenia o zarobkach uzyskanych u drugiego pracodawcy
3. Upoważnienie do przetwarzania danych osobowych dla członków komisji socjalnej
4. Finansowanie ze środków ZFŚS szczepień profilaktycznych
5. Rozdysponowanie przez pracodawcę środków z ZFŚS bez uzgodnień z zakładową
organizacją związkową
6. Dofinansowanie z funduszu socjalnego wycieczki dla dziecka, które w trakcie wycieczki
kończy 18 lat
7. Pożyczki na cele mieszkaniowe a VAT
8. Udzielenie świadczenia socjalnego bez wniosku pracownika
9. Różnicowanie wartości bonów z ZFŚS dla emerytów i rencistów
10. Wprowadzenie do regulaminu ZFŚS zapisu o wyłączeniu pewnej grupy pracowników z
dofinansowania do świadczeń socjalnych
11. Decydent w sprawie przyznawania świadczeń
12. Oświadczenie w sprawie poufności danych
13. Zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka pracownika, w przypadku gdy w zakładzie
pracują oboje małżonkowie
14. Pominięcie współmałżonków pracowników jako osób uprawnionych do korzystania z
ZFŚS
15. Przesunięcie środków funduszu
16. Dofinansowanie wycieczki w równych częściach wszystkim pracownikom
17. Środki z ZFŚS niewykorzystane w danym roku
18. Udzielanie świadczeń socjalnych ze środków odpisu na fundusz kolejnego roku
19. Dofinansowanie do wypoczynku pracownika przebywającego na zwolnieniu chorobowym
20. Zwrot kwoty zapomogi
21. Własność nieruchomości a pożyczka z ZFŚS
4. Finanse i działalność jednostek organizacyjnych
1. Zakres danych w rejestrze instytucji kultury
2. Zakładowy plan kont w samorządowej instytucji kultury
3. Prowadzenie gospodarki finansowej biblioteki
4. Organizacja przedszkolnych stołówek jako elementów organizacyjnie wyodrębnionych
5. Wykazanie w sprawozdaniu finansowym środków pieniężnych zgromadzonych na
wyodrębnionym rachunku bankowym Funduszu Pracy, prowadzonym przez Powiatowy Urząd Pracy
6. Koszty amortyzacji przy ustalaniu faktycznego stanu środków obrotowych samorządowych
zakładów budżetowych
7. Zatwierdzenie rocznego sprawozdania finansowego instytucji kultury
8. Ewidencjonowanie opłat za wywóz odpadów ze szkoły podstawowej
9. Stosowanie klasyfikacji budżetowej w instytucjach kultury
10. Gromadzenie, przez jednostki budżetowe, dochodów na wydzielonym rachunku dochodów
11. Uchwała organu stanowiącego określająca samorządowe jednostki budżetowe
- oświatowe, oraz źródła dochodów gromadzonych na wydzielonym rachunku dochodów
12. Kody wydatków strukturalnych na szkolenia i wynagrodzenia asystenta rodziny
13. Zmiany wersji oprogramowania a polityka rachunkowości
14. Zmniejszenie wydatku a dochód w przypadku wynajmu i związanych z tym mediów
15. Ustalenie wolnych środków w gminie
16. Zaksięgowanie wypłaty odszkodowania za grunty przejęte pod drogę gminną
17. Nota obciążeniowa jako podstawa dokonania wydatku przez jednostkę budżetową
18. Dofinansowanie do studiów nauczyciela a podatek dochodowy
19. Odmowa podpisania umowy z wykonawcą wyłonionym jako zwycięzca w postępowaniu
przetargowym
20. Zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego przed jej podpisaniem
21. Opisywanie, zatwierdzanie i dekretacja e-faktur
5. Gospodarka finansowa
1. Posługiwanie się danymi z wykonania budżetu z roku poprzedzającego rok budżetowy
przy ustaleniu relacji (art. 243 ustawy o finansach publicznych)
2. Zmiany kierunku wydatkowania środków z funduszu sołeckiego w trakcie roku
budżetowego
3. Przywrócenie terminu do złożenia przez sołtysa wniosku o uzyskanie środków z
funduszu sołeckiego
4. Zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do
produkcji rolnej
5. Zasady klasyfikacji budżetowej dochodów z tytułu zwrotów wypłacanych świadczeń
funduszu alimentacyjnego
6. Zasady uprawnienia do świadczeń z funduszu alimentacyjnego
7. Zasady rozliczeń z powiatem oraz między gminami i powiatami z tytułu utrzymania
dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych
8. Udzielanie zaliczek pracownikowi jednostki budżetowej na wydatki bieżące, np.
związane z dokonywaniem zakupów niezbędnych do funkcjonowania tej jednostki
9. Środki otrzymane przez szkołę na zorganizowanie wyjazdu uczniów na kolonie a
paragraf klasyfikacji budżetowej
10. Przetwarzanie danych osobowych w gospodarce finansowej JST
11. Pozostałe zadania w WPF
12. Sporządzanie planu działalności i sprawozdania z jego wykonania a spoz
13. Audyt wewnętrzny a spoz
14. Publikacja w BIP oświadczenia o stanie kontroli zarządczej
15. Możliwość sfinansowania z budżetu gminy wydatku z tytułu ofiary za mszę
16. Zakup handbike‘a a kwestia zadań własnych gminy
17. Przekazanie ruchomych składników mienia komunalnego na rzecz NGO
18. Rola parafii w inicjatywie lokalnej
19. Powierzenie stanowiska dyrektora szkoły lub placówki z pominięciem konkursu
6. Elementy organizacji i sprawozdawczości systemu gospodarowania odpadami
komunalnymi
1. Klasyfikacja w budżecie gminy opłat z tytułu gospodarowania odpadami komunalnymi
2. Klasyfikacja w budżecie gminy wydatków ponoszonych na koszty związane z
funkcjonowaniem systemu gospodarowania odpadami komunalnymi
3. Organizacja w gminie systemu ewidencji opłat za gospodarowanie odpadami
4. Obowiązki sprawozdawcze podmiotów odbierających odpady komunalne
5. Sankcje wobec niewywiązujących się z obowiązków sprawozdawczych przedsiębiorców
odbierających odpady komunalne
6. Zasady sporządzania kwartalnego sprawozdania przez podmioty odbierające odpady
komunalne od właścicieli nieruchomości
7. Ryzyka związane ze sprawozdaniem kwartalnym przekazywanym przez podmioty
odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości
8. Obowiązki sprawozdawcze ciążące na wójcie, burmistrzu lub prezydencie miasta
odnośnie realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi
9. Sankcje grożące organowi wykonawczemu JST za niedopełnienie obowiązków
sprawozdawczych odnośnie realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami
komunalnymi
10. Zasady sporządzania rocznego sprawozdania - przez wójta, burmistrza lub prezydenta
miasta - z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi
11. Obowiązki sprawozdawcze ciążące na marszałku województwa związane z realizacją
zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi
12. Ryzyka związane z rocznym sprawozdaniem sporządzanym przez marszałka województwa z
realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi
13. Ustalenie wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w przypadku
złożenia przez właściciela nieruchomości nowej deklaracji, 3 miesiące po zaistnieniu
zdarzenia mającego wpływ na wysokość tej opłaty
14. Wyjazd właściciela nieruchomości za granicę a obowiązek złożenia deklaracji
15. Zaokrąglenie do pełnych złotych opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
16. Ewidencja przypisów, odpisów oraz wpłat z tytułu opłaty za gospodarowanie
odpadami komunalnymi
17. Dowody księgowe, na podstawie których dokonuje się przypisu opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi
18. Okres, którego dotyczy przypis dokonany na podstawie deklaracji o wysokości opłaty
za gospodarowanie odpadami komunalnymi
19. Sposób prowadzenia kont księgowych dla właścicieli nieruchomości i operacje
gospodarcze na nich ujmowane
20. Czynności, które podejmuje organ podatkowy w przypadku niezłożenia deklaracji o
wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
21. Czynności, które powinien podjąć organ podatkowy, w przypadku gdy złożona
deklaracja zawiera nierzetelne dane
22. Czynności, które powinien podjąć organ podatkowy, jeśli mimo podania
prawidłowych danych, wysokość opłaty w deklaracji jest wyliczona błędnie
23. Czynności, które powinien podjąć organ podatkowy, jeżeli mimo wezwania,
właściciel nieruchomości nie składa deklaracji o wysokości opłaty
24. Decyzja o wysokości zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi
25. Odsetki za zwłokę wpłaty opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
26. Kolejność zaliczania kwot wpłaconych na pokrycie zaległości
27. Koszty upomnienia
28. Nadpłaty w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi
29. Obowiązki ciążące na wierzycielu w sytuacji braku zapłaty opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi
30. Symbol stosowany na korespondencji urzędowej w sprawach wezwań i decyzji
dotyczących opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
7. Przykłady metod i pomiaru ryzyka w gospodarce finansowej JST
1. Samoocena ryzyka dla systemu dotacji udzielanych z budżetu JST
2. Ryzyka związane z rocznym sprawozdaniem, sporządzanym przez wójta, burmistrza lub
prezydenta miasta, z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi
3. Analiza ryzyka dla systemu gospodarowania odpadami komunalnymi
4. Analiza ryzyka metodą matematyczną dla obszaru gospodarki finansowej JST
5. Technika identyfikacji ryzyka w gminie
6. Rodzaje ryzyka związane z weryfikacją sprawozdania z wykonania zadania
7. Identyfikacja ryzyk związanych z udzielaniem i rozliczaniem dotacji przekazywanych z
budżetu samorządowego
8. Analiza ryzyka dla systemu udzielania i rozliczania dotacji celowych przekazanych z
budżetu gminy na zadania zlecone podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych
8. Pion operacyjny skarbnika
1. Powierzenie obowiązków i odpowiedzialności głównemu księgowemu - skarbnikowi
jednostki samorządu terytorialnego
2. Czyny skutkujące naruszeniem dyscypliny finansów publicznych, za które odpowiada
główny księgowy - skarbnik
3. Rola głównego księgowego i skarbnika budżetu w systemie kontroli zarządczej
4. Najważniejsze ograniczenia wynikające z ustawy antykorupcyjnej związane z
pełnieniem funkcji skarbnika
5. Informacje, które powinny być zawarte w objaśnieniach w Wieloletniej Prognozie
Finansowej
6. Inwentaryzacja drogą spisu z natury środków trwałych znajdujących się na terenie
strzeżonym
7. Zatwierdzenie rocznego sprawozdania finansowego instytucji kultury, po zmianie
organizatora z dniem 31 grudnia danego roku
8. Organizacja systemu opisywania dowodów księgowych w związku z klasyfikowaniem do
wydatków strukturalnych
9. Odpowiedzialność głównego księgowego związana z inwentaryzacją
10. Kompetencje skarbnika JST w zakresie kontroli finansowej
11. Skarbnik gminy a zastępstwo głównego księgowego gminnej instytucji kultury
12. Powierzenie skarbnikowi obowiązków w zakresie gospodarki finansowej w regulaminie
organizacyjnym jednostki
13. Upoważnienie innej niż skarbnik osoby do składania kontrasygnaty przy czynnościach
prawnych mogących spowodować powstanie zobowiązania pieniężnego
14. Podpisywanie sprawozdań podczas nieobecności skarbnika
15. System czasu pracy skarbnika
16. Rekompensata za dodatkowe obowiązki skarbnika
17. Upoważnienie do kontrasygnaty
18. Zapewnienia skarbnika o zerowym stanie kasy nie zwalniają z obowiązku inwentaryzacji
9. Organizacja mechanizmów kontroli
1. Ustalanie w formie pisemnej procedur kontroli zarządczej
2. Regulamin organizacyjny a kontrola zarządcza
3. Udostępnianie radnemu JST dokumentów wytworzonych przez audytora wewnętrznego w
trakcie zadania audytowego
4. Powierzenie pracownikowi zadania związanego z prowadzeniem audytu
5. Przetwarzanie wrażliwych danych osobowych przez straż miejską
6. Składanie oświadczenia o stanie kontroli zarządczej
7. Udostępnianie dokumentów dotyczących robót budowlanych - inwestycji, których
inwestorem była gmina
8. Zapisy odnośnie zbywania odpowiedzialności w zakresie funkcjonowania systemu kontroli
zarządczej na rzecz personelu pracowniczego
9. Konsekwencje prawne wobec kierownika jednostki w związku z występowaniem poważnych
luk w ustanowionych mechanizmach kontroli
10. Ryzyka wynikające z nieskutecznych mechanizmów kontroli dotyczących operacji
finansowych i gospodarczych
11. Mechanizmy kontroli a zwrot dotacji udzielonej w nadmiernej wysokości niepublicznej
jednostce oświatowej
12. Planowanie w budżecie gminy dofinansowania wywozu odpadów komunalnych
13. Mechanizmy kontroli przy udzielaniu dotacji
10. Zarządzanie jednostką sektora publicznego
1. Powierzenie obowiązków w zakresie sprawozdawczości budżetowej
2. Obowiązek kierownika JST w zakresie przestrzegania przez pracowników tajemnicy
skarbowej
3. Powierzenie pełnienia obowiązków stanowiska sekretarza gminy
4. Budowanie skutecznej i efektywnej administracji publicznej w duchu New Public
Management
5. Prawidłowe przeprowadzenie oceny jakości zarządzania według Wspólnej Metody Oceny
6. Korzyści ze stosowania Wspólnej Metody Oceny
7. Identyfikacja ryzyka
8. Budowa spójnego systemu motywacyjnego w organizacji publicznej
9. Rozwój kapitału intelektualnego w administracji publicznej
380 stron, Format: 16.5x23.8cm, oprawa miękka
