"Prezentowana książka odznacza się oryginalnym ujęciem trudnych
zagadnień z zakresu rachunkowości zarządczej i rachunku kosztów przedsiębiorstwa
funkcjonującego w erze informacji. Tytułową problematykę umieszczono w
koncepcyjnych ramach systemu informacyjnego przedsiębiorstwa. Zaproponowano
uporządkowania, dzięki którym Czytelnik będzie mógł łatwiej poruszać się w
problematyce związanej z systemem informacji zarządczej i - na tym tle - lepiej
rozumieć zadania stawiane przed nowymi koncepcjami rachunkowości zarządczej i rachunku
kosztów. W opracowaniu tym w piętnastu rozdziałach zawarto kompendium problemów,
które wiążą się z systemem informacyjnym rachunkowości zarządczej i rachunku
kosztów we współczesnym przedsiębiorstwie. W sposób uporządkowany koncepcyjnie i
metodycznie, na szerokim tle dorobku naukowego i badań empirycznych, przedstawione
zostały problemy zasadnicze i newralgiczne. Od ich poznania zależy w praktyce jakość i
wykorzystanie informacji zarządczej generowanej w przedsiębiorstwie w obszarze
rachunkowości zarządczej i rachunku kosztów. Opracowanie to ma walory przede wszystkim
akademickie, ale nie można nie zauważyć także jego praktycznego ukierunkowania.
Dlatego też stanowić może dobrą podstawę zarówno dydaktyczną, jak i pogłębionych
studiów naukowych, dostarczając jednocześnie modelowych rozwiązań użytecznych przy
tworzeniu w praktyce zarządczych aplikacji w zakresie tytułowego obszaru. Poruszanie
się w złożonej tematyce ułatwi Czytelnikowi obszerna bibliografia i indeks
pojęć."
Z recenzji prof. dr hab. Marii Gmytrasiewicz
"Na półkach polskich księgarń nie brak jest podręczników z zakresu
rachunkowości zarządczej. Oryginalność i wartość recenzowanej książki polega
przede wszystkim na tym, że prezentuje zasady, metody i narzędzia rachunkowości
z punktu widzenia ich użyteczności w rozwiązywaniu rzeczywistych potrzeb
przedsiębiorstwa. Jest to przede wszystkim książka o problemach, dylematach i
trudnościach zarządzania współczesnym przedsiębiorstwem, eksponująca jedną, ale za
to bardzo ważną grupę narzędzi, które ułatwiają rozwiązywanie i przezwyciężanie
tych problemów, dylematów i trudności. Zaletą książki "Rachunkowość
zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa" jest
również sposób prezentacji różnych metod i podejść z zakresu rachunkowości
zarządczej i rachunku kosztów, bardzo kompetentny, oparty na studiach literatury i
własnych badaniach autorów, a zarazem poglądowy, z wykorzystaniem licznych
przykładów, co pozwala praktykom nauczyć się stosowania ich w swoim
przedsiębiorstwie. Ze względu na walory dydaktyczne recenzowana książka może
spełniać zarówno funkcję podręcznika akademickiego dla studentów kierunków
ekonomicznych i z zakresu zarządzania, jak też podręcznika stosowanego na kursach dla
biegłych rewidentów lub podstawy dokształcania się absolwentów szkół ekonomicznych
pracujących w komórkach księgowości i analiz ekonomicznych. Równocześnie ze względu
na swoje walory naukowe książka ta będzie stanowiła ważną pozycję w lekturach
doktorantów i innych pracowników naukowych."
Z recenzji prof. dr hab. Marii Romanowskiej
Anna Karmańska - profesor SGH, doktor habilitowany, pracownik Katedry
Rachunkowości w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie oraz Adjunct Proffesor of
International Study w Carlston School of Management, University of Minnesota,
przewodnicząca Komisji Etyki i Profesjonalizmu Zawodu Księgowego Rady Naukowej
Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Nagrodzona Indywidualną Nagrodą Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu.
SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ I Zarządzanie przedsiębiorstwem a rachunek kosztów i
rachunkowość zarządcza
1. Teorie zarządzania a etapy rozwoju rachunkowości zarządczej i rachunku kosztów
do końca lat 70.
2. Dysonans pomiędzy teorią i praktyką rachunkowości zarządczej i rachunku kosztów w
latach 80.
3. Procesy biznesowe a rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza w latach 90.
4. Cechy rozwoju koncepcji rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej w Polsce w
okresie gospodarki centralnie sterowanej
5. Przenikanie nowych koncepcji rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej do polskiej
praktyki
6. Wartość dla klienta u podstaw nowego spojrzenia na rolę rachunkowości zarządczej i
rachunku kosztów
7. Koncepcje ustawicznego doskonalenia przedsiębiorstwa u podstaw nowego spojrzenia na
rolę rachunkowości zarządczej i rachunku kosztów
8. Wzmocnienie roli rachunkowości zarządczej w strategicznym zarządzaniu
przedsiębiorstwem
9. Rachunkowość zarządcza grup kapitałowych - nowe wyzwanie
10. Kompetencje i etyka w rachunkowości zarządczej
ROZDZIAŁ II System Informacyjny we współczesnym przedsiębiorstwie
1. Globalne uwarunkowania działalności przedsiębiorstwa
2. Informacje a wiedza w przedsiębiorstwie
3. Menedżer w przedsiębiorstwie globalnym
4. Model zarządzania przedsiębiorstwem
5. Atrybuty Systemu Informacyjnego (SI) w przedsiębiorstwie
6. Trójwarstwowość i dwumodułowość Systemu Informacyjnego w przedsiębiorstwie
7. System Informacji Planistycznej (SIP) przedsiębiorstwa
8. System Informacji Ewidencji i Monitorowania Dokonań (SIEMD) przedsiębiorstwa
9. System Informacji Nadzoru Wewnętrznego (SINW) przedsiębiorstwa
10. Rachunkowość w Systemie Informacyjnym w przedsiębiorstwie
ROZDZIAŁ III Rachunkowość ośrodków odpowiedzialności i jej miejsce w
Systemie Informacyjnym
1. Decentralizacja odpowiedzialności za działania w przedsiębiorstwie
2. Typologia ośrodków odpowiedzialności
3. Motywowanie towarzyszące delegowaniu odpowiedzialności
4. Monitorowanie działań ośrodków odpowiedzialności
5. Informacje ekonomiczne w ocenie dokonań ośrodków odpowiedzialności
6. Rachunkowość ośrodków odpowiedzialności i jej atrybuty
ROZDZIAŁ IV Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w Systemie
Informacji Planistycznej (SIP)
1. Miejsce rachunkowości zarządczej w Systemie Informacji Planistycznej (SIP)
2. Miejsce rachunku kosztów w rachunkowości zarządczej w Systemie Informacji
Planistycznej (SIP)
3. Dyrektywy pracy w rachunkowości zarządczej przedsiębiorstwa
4. Rachunek kosztów cyklu życia produktu w SIP
5. Rachunek kosztów docelowych w SIP
6. Wybrane koncepcje ustawicznego doskonalenia zarządzania kosztami w SIP
6.1. Rachunek kosztów kaizen w SIP
6.2. Rachunek kosztów kompleksowego zarządzania jakością w SIP
6.3. Rachunek kosztów logistyki w SIP
ROZDZIAŁ V Zrównoważona karta wyników jako element Systemu Informacji
Planistycznej
1. Miejsce zrównoważonej karty wyników w Systemie Informacji Planistycznej
2. Zarys rozwoju trzech szkół pomiaru dokonań przedsiębiorstwa
3. Ramy koncepcji zrównoważonej karty wyników
4. Atrybuty planowania w perspektywie finansowej
5. Atrybuty planowania w perspektywie klienta
6. Atrybuty planowania w perspektywie procesów wewnętrznych
7. Atrybuty planowania w perspektywie wzrostu i rozwoju
8. Proces wdrożenia zrównoważonej karty wyników
9. Kaskadowanie zrównoważonej karty wyników.
ROZDZIAŁ VI Budżetowanie jako element Systemu Informacji Planistycznej
1. Rachunkowość odpowiedzialności a budżetowanie
2. Budżetowanie jako narzędzie zarządzania kosztami operacyjnymi
3. Atrybuty systemu budżetowego
4. Koncepcja budowy całościowego budżetu przedsiębiorstwa
5. Metodyka opracowywania budżetu całkowitego
6. Zagrożenia rzutujące na jakość procesu budżetowania w przedsiębiorstwie
7. Racjonalizacja zarządzania przedsiębiorstwem poprzez wykorzystanie budżetowania
opartego na rachunku kosztów działań
8. Ilustracja budżetowania kosztów w ujęciu działaniowym
9. Syntetyczne podsumowanie cech budżetowania opartego na działaniach
10. Związek systemu budżetowania w przedsiębiorstwie z oceną utraty wartości jego
składników majątkowych
ROZDZIAŁ VII Klasyfikacje potrzeb informacyjnych i organizacja controllingu w
Systemie Informacji Monitorowania Dokonań (SIMD)
1. Miejsce controllingu w obszarach zarządzania przedsiębiorstwem
2. Specyfika potrzeb informacyjnych w zależności od poziomu zarządzania
3. Strategiczny obszar controllingu
4. Operatywny obszar controllingu
5. Controlling funkcji przedsiębiorstwa
6. Specyfikacja zakresu informacji niezbędnych do przeprowadzenia controllingu
strategicznego
7. Specyfikacja zakresu informacji niezbędnych do przeprowadzenia controllingu
operatywnego
8. Organizacja systemu controllingu działalności przedsiębiorstwa
9. Profil kompetencyjny controllera
ROZDZIAŁ VIII Klasyfikacje kosztów w Systemie Informacji Ewidencji Dokonań
(SIED) w świetle potrzeb Systemu Sprawozdawczości Finansowej (SSF)
1. System Sprawozdawczości Finansowej (SSF) i jego szczególne atrybuty w zakresie
prezentacji kosztów
1.1. Koszty jako kategoria rachunkowości finansowej
1.2. Segmentowa klasyfikacja kosztów w rachunku zysków i strat
1.3. Współmierność czasowa i merytoryczna kosztów z przychodami przedsiębiorstwa
2. Klasyfikacja kosztów na potrzeby sporządzania porównawczej wersji rachunku zysków i
strat
2.1. Zużycie materiałów i energii oraz jego dokumentacja
2.2. Wynagrodzenia i świadczenia z tym związane oraz ich dokumentacja
2.3. Usługi obce i dokumentacja ich nabycia
2.4. Podatki i opłaty oraz ich udokumentowanie
2.5. Amortyzacja i związana z nią dokumentacja
2.6. Pozostałe koszty rodzajowe i ich udokumentowanie
3. Klasyfikacja kosztów na potrzeby sporządzania kalkulacyjnej wersji rachunku zysków i
strat
3.1. Koszt wytworzenia produkcji sprzedanej i jego udokumentowanie
3.2. Koszty sprzedaży i ich udokumentowanie
3.3. Kategoria kosztów zarządu i ich udokumentowanie
4. Wielowariantowość rejestracji kosztów w Systemie Informacji Ewidencji i Dokonań i
jej powiązanie z zestawianiem porównawczej i kalkulacyjnej wersji rachunku zysków i
strat
ROZDZIAŁ IX Rachunek rzeczywistych kosztów wytwarzania w Systemie Informacji
Ewidencji Dokonań (SIED) przedsiębiorstwa w świetle potrzeb Systemu Sprawozdawczości
Finansowej (SSF)
1. Produkcja jako miejsce powstawania kosztów
2. Zakres pojęciowy "wytwarzanego produktu"
3. Pojęcie kosztu wytwarzania produktu według prawa bilansowego
3.1. Kategoria kosztów bezpośrednich i pośrednich wytwarzania
3.2. Pojęcie kosztu zmiennego i kosztu stałego
3.3. Metody ustalania równania kosztów całkowitych
3.4. Normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych i jego znaczenie w procedurze
ustalania kosztu wytworzenia produktu
4. Rozdzielnik kosztów jako dokument alokacji kosztów wytwarzania
5. Procedury rozliczeniowe pośrednich kosztów produkcji
6. Koszty produkcji pomocniczej, ich udokumentowanie i rozliczanie
6.1. Zasady grupowania i rozliczania kosztów produkcji pomocniczej
6.2. Metody rozliczenia kosztów produkcji pomocniczej w przypadku niewystępowania
wzajemnych świadczeń
6.3. Metody rozliczenia kosztów produkcji pomocniczej w przypadku występowania
wzajemnych świadczeń o kierunku zwrotnym
7. Koszty produkcji podstawowej, ich udokumentowanie i metody kalkulacji wynikowej
7.1. Czynniki decydujące o poprawnym rachunku kalkulacyjnym kosztów produkcji
podstawowej
7.2. Systematyka metod rachunku kalkulacyjnego rzeczywistych kosztów
7.3. Metody kalkulacji kosztów wytwarzania przy produkcji jednoasortymentowej i
jednofazowej
7.4. Metody kalkulacji kosztów wytwarzania przy produkcji wieloasortymentowej i
jednofazowej
7.5. Metody kalkulacji kosztów wytwarzania przy produkcji wielofazowej jedno- i
wieloasortymentowej
7.6. Metody kalkulacji przy produkcji łącznej
8. Ewidencja wyników procedur rozliczeniowych w rachunku kosztów rzeczywistych
ROZDZIAŁ X Rachunek standardowych kosztów wytwarzania w świetle potrzeb
Systemu Sprawozdawczości Finansowej (SSF) i Systemu Informacji Monitorowania Dokonań
(SIMD)
1. Zadania informacyjne stawiane przed standardowym rachunkiem kosztów
2. Koszt standardowy i zasady jego ustalania
3. Warianty rachunku kosztów standardowych i ich walory informacyjne
4. Odchylenia jako komponenty rzeczywistego kosztu wytworzenia produktu
5. Metody rachunku kalkulacyjnego kosztów standardowych
6. Ewidencja wyników procedur rozliczeniowych w rachunku kosztów standardowych
ROZDZIAŁ XI Rachunek kosztów działań w świetle Systemu Informacji
Monitorowania Dokonań (SIMD)
1. Przesłanki powstania koncepcji rachunku kosztów działań i jej ogólna idea
2. Dwupłaszczyznowy model rachunku kosztów działań
3. Identyfikowanie i klasyfikowanie działań w rachunku kosztów działań
4. Procedury rozliczeniowe w rachunku kosztów działań
5. Optymalizacja nośników kosztów działań
6. Przydatność rachunku kosztów działań w SIMD
7. Analiza wartości procesów i działań w SIMD
8. Obszary wykorzystania analizy wartości procesów i działań w SIMD
9. Praktyczne uwarunkowania wdrażania rachunku kosztów działań
10. Rachunek kosztów działań bazujący na czasie
ROZDZIAŁ XII Analiza odchyleń od wartości standardowych w Systemie
Informacji Monitorowania Dokonań (SIMD)
1. Znaczenie informacji o przyczynach odchyleń w zarządzaniu kosztami i przychodami
przedsiębiorstwa
2. Ogólna koncepcja analizy odchyleń
3. Dedukcyjny charakter analizy odchyleń w rachunku kosztów ujmowanych według miejsc
ich powstawania
4. Analiza odchyleń w zakresie kosztów materiałów bezpośrednich
5. Analiza odchyleń w zakresie kosztów płac bezpośrednich
6. Analiza odchyleń w zakresie kosztów pośrednich zmiennych
7. Analiza odchyleń w zakresie kosztów pośrednich stałych
8. Analiza odchyleń w zakresie przychodów ze sprzedaży i zysku na sprzedaży
9. Dedukcyjny charakter analizy odchyleń w rachunku kosztów ujmowanych według działań
ROZDZIAŁ XIII Metodyka analizy progu rentowności w Systemie Informacji
Planistycznej (SIP)
1. Analiza zależności: koszty - rozmiary produkcji - zysk (CVP)
2. Definicje ilościowego i wartościowego progu rentowności oraz ich graficzna
interpretacja
3. Analiza progu rentowności produkcji jednoasortymentowej
4. Analiza progu rentowności produkcji wieloasortymentowej
5. Analiza progu rentowności z uwzględnieniem ogólnego poziomu inflacji
6. Analiza wrażliwości zysku: margines bezpieczeństwa, dźwignia operacyjna, dźwignia
finansowa, dźwignia połączona
6.1. Stopień wrażliwości zysku
6.2. Margines bezpieczeństwa
6.3. Dźwignia operacyjna
6.4. Dźwignia finansowa
7. Wykorzystanie wyników analizy progu rentowności w operacyjnym i strategicznym
planowaniu działalności
8. Rys historyczny analizy progu rentowności
ROZDZIAŁ XIV Informacje kosztowe w ustalaniu cen w Systemie Informacji
Planistycznej (SIP)
1. Czynniki wpływające na politykę przedsiębiorstwa w zakresie kształtowania cen
jego produktów
2. Rola teorii ekonomii w kształtowaniu polityki cenowej przedsiębiorstwa. Ustalenie
optymalnej ceny sprzedaży
3. Rola marketingu w kształtowaniu polityki cenowej przedsiębiorstwa
4. Formuły ustalania cen oparte na kosztach
4.1. Wykorzystanie formuł cenowych w tradycyjnym rachunku kosztów
4.2. Wykorzystanie formuł cenowych w rachunku kosztów działań
5. Ustalanie cen z wykorzystaniem rachunku kosztów docelowych
6. Wykorzystanie rachunku kosztów cyklu życia produktów w ustalaniu cen
7. Znaczenie znajomości dolnych i górnych granic cen w kształtowaniu polityki cenowej i
w innych obszarach decyzyjnych
8. Wykorzystanie ustalonych cen w operacyjnym i strategicznym planowaniu działalności
9. Ceny transferowe jako szczególny obszar polityki przedsiębiorstwa
ROZDZIAŁ XV Informacje kosztowe w metodyce oceny opłacalności projektów
inwestycyjnych w Systemie Informacji Planistycznej (SIP)
1. Miejsce oceny opłacalności projektów inwestycyjnych w Systemie Informacyjnym
współczesnego przedsiębiorstwa
2. Etapy oceny opłacalności projektów inwestycyjnych
3. Zakres i rodzaj informacji koniecznej do wyrażenia korzyści i kosztów projektu
inwestycyjnego
4. Wycena prognozowanych korzyści z projektów inwestycyjnych
5. Koszt kapitału w rachunku dyskontowym
6. Ocena opłacalności projektów inwestycyjnych metodą NPV i IRR
7. Przykład oceny opłacalności projektów inwestycyjnych
BIBLIOGRAFIA
INDEKS
TABLICE
1099 stron, B5, twarda oprawa