Polecamy nowe wydanie tej publikacji, pod nieco innym tytułem:
SPRAWOZDANIE FINANSOWE WEDŁUG POLSKICH I
MIĘDZYNARODOWYCH STANDARDÓW
Opracowanie stanowi bogate kompendium wiedzy na temat sporządzania
sprawozdania finansowego w świetle polskich i międzynarodowych standardów
rachunkowości. Ma na celu nauczenie czytelnika nie tylko odczytywania danych
sprawozdawczych, ale także rozumienia ich treści ekonomicznej, rozpoznawania
wykorzystanych narzędzi polityki bilansowej oraz diagnozowania kondycji finansowej.
Książka jest zaktualizowanym i rozszerzonym wydaniem pozycji, która ukazała
się w 2003 roku i została przyjęta z ogromnym zainteresowaniem. Uznana została za
jedyną na rynku polskim pozycję, w której dzięki oryginalnej koncepcji, czytelnik ma
możliwość obserwowania procesu tworzenia sprawozdania finansowego.
Książka ta jest wynikiem wielu lat pracy nad dostosowaniem polskiego prawodawstwa w
zakresie rachunkowości do rozwiązań międzynarodowych, doświadczeń wyniesionych z
badania sprawozdań finansowych przedsiębiorstw różnych branż, w tym spółek
giełdowych (w ramach działalności MAC Auditor Sp. z o.o.) oraz studiów i prac
badawczych zespołu Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH.
Zmieniająca się rzeczywistość gospodarcza, jej złożoność, konkurencyjność i
ciągle poszerzający się krąg uczestników obrotu gospodarczego powodują, że rośnie
zapotrzebowanie na rzetelną wiedzę, na bazie której możliwym staje się wypracowanie
umiejętności pozwalających na umiejętne "czytanie" sprawozdań finansowych.
Posiadanie tych umiejętności jest szczególnie ważne w warunkach, gdy prawo bilansowe
dopuszcza stosowanie różnych wariantów rozwiązań. Zdobyciu takich właśnie
umiejętności służy "Sprawozdanie finansowe bez tajemnic".
dr Teresa Cebrowska
Profesor dr hab. Gertruda Krystyna Świderska kieruje zespołem
Katedry Rachunkowości Menedżerskiej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Jednocześnie jest prezesem firmy audytorskiej MAC Auditor Sp. z o.o., jako biegły
rewident prowadzi badania sprawozdań finansowych przedsiębiorstw różnych branż. W
okresie 1991-2002 kierowała pracami Komisji badającej sprawozdania finansowe Narodowego
Banku Polskiego. Brała udział w pracach nad ustawą o rachunkowości (jako doradca
Ministra Finansów) i jej nowelizacją. W codziennej pracy łączy dorobek naukowy oraz
doświadczenie praktyczne w zakresie rachunkowości finansowej i zarządczej.
Opublikowała wiele książek i artykułów z dziedziny rachunkowości, w których
umiejętnie łączy głęboką wiedzę teoretyczną z doświadczeniem wyniesionym z
praktyki.
Dr Wojciech Więcław jest adiunktem w Katedrze Rachunkowości
Menedżerskiej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Jednocześnie jest biegłym
rewidentem, brał udział m.in. w pracach Komisji badającej sprawozdanie finansowe NBP.
Uczestniczył w pracach nad nowelizacją ustawy o rachunkowości i jest także
współautorem Krajowego Standardu Rachunkowości nr 2 "Podatek dochodowy".
SPIS TREŚCI
WSTĘP
Rozdział l. ROLA RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ W PRZYGOTOWANIU SPRAWOZDAŃ
FINANSOWYCH
Wprowadzenie
1.1. Rachunkowość jako język biznesu
1.2. Wpływ globalizacji gospodarki światowej na harmonizację rachunkowości finansowej
1.3. Przedmiot i zakres podmiotowy rachunkowości finansowej w Polsce w świetle prawa
bilansowego
1.4. Zakres przedmiotowy rachunkowości finansowej w Polsce w świetle prawa bilansowego
1.4.1. Polityka rachunkowości
1.4.2. Księgi rachunkowe, inwentaryzacja oraz ochrona danych i ich zbiorów
1.5. Sporządzanie i rewizja sprawozdania finansowego
1.5.1. Tryb sporządzania sprawozdania finansowego
1.5.2. Znaczenie rewizji finansowej dla zapewnienia wiarygodności sprawozdań finansowych
Literatura
Rozdział 2. SPRAWOZDANIE FINANSOWE JAKO ŹRÓDŁO INFORMACJI
Wprowadzenie
2.1. Użytkownicy sprawozdań finansowych i ich potrzeby informacyjne
2.2. Podstawowe założenia koncepcyjne i cechy jakościowe sprawozdań finansowych
2.2.1. Założenia podstawowe
2.2.1.1. Kontynuacja działalności [MSSF, 2004]
2.2.1.2. Ujęcie memoriałowe w rachunkowości [MSSF, 2004]
2.2.2. Cechy jakościowe sprawozdań finansowych
2.2.2.l. Zrozumiałość
2.2.2.2. Przydatność
2.2.2.3. Wiarygodność
2.2.2.4. Porównywalność
2.3. Struktura i treść sprawozdania finansowego
2.4. Bilans
2.4.1. Aktywa
2.4.1.1. Kryteria warunkujące prezentację zasobów majątkowych w bilansie
2.4.1.2. Struktura aktywów
2.4.2. Pasywa
2.5. Rachunek zysków i strat
2.5.1. Przychody i zyski
2.5.2. Koszty i straty
2.5.3. Wynik finansowy
2.6. Zestawienie zmian w kapitale własnym
2.7. Rachunek przepływów pieniężnych
2.8. Informacja dodatkowa
Literatura
Rozdział 3. RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE. WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE
Wprowadzenie
3.1. Podstawowe pojęcia
3.2. Ujmowanie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w
księgach rachunkowych
3.3. Wycena rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
3.3.l. Wycena wartości początkowej środków trwałych w budowie - zagadnienia
podstawowe
3.3.2. Uwzględnienie w wycenie początkowej kosztów finansowania zewnętrznego -
zagadnienia szczegółowe
3.3.3. Wycena początkowa środków trwałych nabytych w wyniku wymiany
3.3.4. Wycena prawa wieczystego użytkowania gruntu
3.3.5. Wycena wartości firmy
3.3.6. Ulepszenie środków trwałych
3.3.7. Wycena następująca po początkowym ujęciu - aktualizacja wyceny (przeszacowanie)
środków trwałych
3.3.8. Amortyzacja składników aktywów trwałych
3.3.9. Utrata wartości
3.3.10. Ujęcie w rachunkowości transakcji sprzedaży środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych
3.4. Prezentacja rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w
sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 4. ZAPASY I CZYNNE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW
Wprowadzenie
4.1. Podstawowe pojęcia
4.2. Ujmowanie zapasów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w księgach
rachunkowych
4.2.l. Ujęcie materiałów w księgach rachunkowych
4.2.2. Ujęcie towarów w księgach rachunkowych
4.2.3. Ujęcie produktów gotowych, półproduktów i produkcji w toku
4.2.4. Ujęcie czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów
4.3. Wycena zapasów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów
4.3.1. Metody ustalania wartości rozchodu zapasów oraz wyceny ich stanu końcowego
4.3.2. Aktualizacja wyceny zapasów
4.4. Prezentacja i ujawnianie zapasów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w
sprawozdaniu finansowym
4.4.1. Prezentacja i ujawnianie zapasów w bilansie i informacji dodatkowej
4.4.2. Prezentacja i ujawnianie czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w bilansie
i informacji dodatkowej
Literatura
Rozdział 5. NALEŻNOŚCI
Wprowadzenie
5.1. Podstawowe pojęcia
5.2. Ujmowanie i wycena należności
5.3. Aktualizacja wartości należności
5.3.1. Należności podlegające aktualizacji
5.3.2. Szacowanie wielkości odpisu aktualizującego wartość należności
5.4. Spisanie należności
5.5. Odzyskanie spisanej należności
5.6. Rozwiązanie niewykorzystanej części odpisu aktualizującego wartość należności
5.7. Odpisy jako instrument polityki rachunkowości
5.8. Prezentacja należności w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 6. INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE I DŁUGOTERMINOWE
Wprowadzenie
6.1. Podstawowe pojęcia
6.1.1. Inwestycje
6.1 2. Instrumenty finansowe
6.2. Ujmowanie i wycena inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne
6.2.1. Ujmowanie inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne
6.2.2. Wycena inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne według
metody ceny nabycia
6.2.3. Wycena inwestycji w nieruchomości i wartości niematerialne i prawne według
metody wartości przeszacowanej
6.2.4. Wycena inwestycji w nieruchomości w świetle MSR 40
6.3. Ogólne zasady ujmowania i wyceny aktywów finansowych (z wyjątkiem aktywów
finansowych stanowiących instrumenty zabezpieczające lub zabezpieczane)
6.3.1. Ujmowanie aktywów finansowych
6.3.2. Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
6.3.3. Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności
6.3.4. Aktywa finansowe stanowiące udzielone pożyczki oraz należności własne,
nieprzeznaczone do sprzedaży
6.3.5. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
6.3.6. Szczególne problemy związane z aktywami finansowymi - przekwalifikowania
6.4. Udziały i akcje stanowiące aktywa finansowe - ujęcie i wycena w rachunkowości
6.4.1. Wycena akcji przeznaczonych do obrotu
6.4.2. Wycena akcji dostępnych do sprzedaży
6.4.3. Wycena udziałów (akcji), których wartości godziwej nie można oszacować w
sposób wiarygodny
6.4.4. Wycena udziałów (akcji) w jednostkach podporządkowanych
6.4.5. Przekwalifikowania
6.5. Dłużne papiery wartościowe stanowiące aktywa finansowe - ujęcie i wycena w
rachunkowości
6.5.1. Wycena dłużnych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
6.5.2. Wycena dłużnych papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży
6.5.3. Wycena dłużnych papierów wartościowych utrzymywanych do terminu wymagalności
oraz dłużnych papierów wartościowych, stanowiących wierzytelności własne,
nieprzeznaczone do sprzedaży
6.6. Wierzytelności z tytułu pożyczek stanowiących aktywa finansowe - ujęcie i wycena
w rachunkowości
6.7. Prezentacja inwestycji długoterminowych i krótkoterminowych w sprawozdaniu
finansowym
6.7.1. Ujawnianie i prezentacja informacji na temat inwestycji w nieruchomości i
wartości niematerialne i prawne
6.7.2. Ujawnianie i prezentacja informacji na temat aktywów finansowych
Literatura
Rozdział 7. INSTRUMENTY POCHODNE I DZIAŁANIE ZABEZPIECZAJĄCE
Wprowadzenie
7.1. Podstawowe pojęcia
7.2. Zasady ujmowania i wyceny instrumentów pochodnych niestanowiących instrumentów
zabezpieczających
7.3. Kontrakty forward na waluty obce
7.4. Kontrakty futures
7.4.1. Kontrakt futures na USD
7.5. Zasady ujmowania i wyceny wbudowanych instrumentów pochodnych
7.6. Działania zabezpieczające i ich odzwierciedlenie w rachunkowości
7.6.1. Instrument zabezpieczający
7.6.2. Pozycja zabezpieczana
7.6.3. Rodzaje zabezpieczeń
7.7. Prezentacja informacji na temat instrumentów finansowych i działań
zabezpieczających w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 8. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA
Wprowadzenie
8.1. Podstawowe pojęcia
8.2. Kryteria warunkujące ujęcie zobowiązań i rezerw na zobowiązania w sprawozdaniu
finansowym
8.3. Ujmowanie określonych co do kwoty i terminu wymagalności zobowiązań
długoterminowych i krótkoterminowych
8.3.1. Ujmowanie i wyłączanie ujmowania zobowiązań finansowych
8.3.2. Złożone instrumenty finansowe
8.3.3. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
8.3.4. Zobowiązania wekslowe
8.3.5. Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
8.3.6. Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń społecznych, zdrowotnego, Funduszu Pracy i
FGŚP
8.3.7. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych
8.3.8. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych
8.3.9. Zobowiązania z tytułu podatku VAT
8.3.10. Fundusze specjalne
8.4. Ujmowanie rezerw na zobowiązania
8.4.1. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne
8.4.2. Pozostałe rezerwy
8.5. Ujmowanie rozliczeń międzyokresowych
8.5.1. Ujemna wartość firmy
8.5.2. Rozliczenia międzyokresowe przychodów
8.5.3. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów (RMB)
8.5.4. Międzynarodowe standardy rachunkowości a ujęcie rozliczeń międzyokresowych
biernych
8.6. Wycena zobowiązań i rezerw na zobowiązania
8.6.l. Wycena zobowiązań
8.6.2. Wycena rezerw na zobowiązania
8.6.3. Wycena zobowiązań w walutach obcych
8.7. Prezentacja zobowiązań i rezerw na zobowiązania w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 9. KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY. ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE
(FUNDUSZU) WŁASNYM
Wprowadzenie
9.1. Podstawowe pojęcia
9.2. Kapitały (fundusze) podstawowe w różnych jednostkach
9.2.1. Spółka akcyjna
9.2.2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
9.2.3. Spółki osobowe
9.2.4. Spółdzielnia
9.2.5. Przedsiębiorstwo państwowe
9.3. Ujmowanie kapitałów (funduszy) własnych w sprawozdaniu finansowym
9.4. Wycena kapitałów (funduszy) własnych
9.5. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
9.5.1. Kapitał podstawowy
9.5.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy
9.5.3. Udziały (akcje) własne
9.5.4. Kapitał zapasowy
9.5.5. Kapitał z aktualizacji wyceny
9.5.6. Pozostałe kapitały rezerwowe
9.5.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych
9.5.8. Wynik netto
9.6. Prezentacja kapitałów (funduszy) własnych w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 10. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
Wprowadzenie
10.1. Podstawowe pojęcia
10.2. Uznawanie przychodów i kosztów w sprawozdaniu finansowym
10.2.1. Kryteria i moment uznania przychodów
10.2.2. Kryteria uznawania kosztów współmiernych do przychodów
10.3. Uznawanie przychodów i kosztów z kontraktów długoterminowych
10.3.1. Przychody z wykonania kontraktu długoterminowego
10.3.2. Koszty kontraktu długoterminowego
10.3.3. Metoda stopnia zaawansowania
10.3.4. Ustalenie przychodów metodą inną niż relacje kosztów
10.3.5. Koszty poniesione przed zawarciem umowy
10.3.6. Ewidencja kontraktów długoterminowych
10.3.7. Prezentacja kontraktów długoterminowych w sprawozdaniu finansowym wykonawcy
10.3.8. Strata na kontrakcie
10.3.9. Brak wiarygodnych szacunków stopnia zaawansowania kontraktu
10.4. Przychody z produktów przeznaczonych do wielokrotnej sprzedaży
10.5. Prezentacja przychodów i kosztów w przypadku działalności zaniechanej
10.6. Ujęcie i prezentacja pozycji rachunku zysków i strat
10.6.l. Wynik ze sprzedaży w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym
10.6.2. Metody ewidencji kosztów podstawowej działalności operacyjnej
10.6.3. Pozostałe przychody i koszty operacyjne
10.6.4. Przychody i koszty finansowe
10.6.5. Zyski i straty nadzwyczajne
10.6.6. Rachunek zysków i strat jako część sprawozdania finansowego
Literatura
Rozdział 11. RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
Wprowadzenie
11.1. Podstawowe pojęcia
11.2. Metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych
11.3. Sporządzanie rachunku przepływów pieniężnych
11.4. Rachunek przepływów pieniężnych jako część sprawozdania finansowego
Literatura
Rozdział 12. LEASING
Wprowadzenie
12.1. Ujmowanie umów leasingowych z punktu widzenia sprawowania kontroli nad przedmiotem
leasingu
12.2. Wycena umów leasingowych - wprowadzenie
12.3. Wycena i ewidencja umów leasingu finansowego
12.3.1. Leasing finansowy u leasingodawcy
12.3.2. Leasing finansowy u leasingobiorcy
12.3.3. Leasing finansowy - wartość końcowa
12.3.4. Ujęcie dodatkowych kosztów związanych z leasingiem finansowym
12.4. Wycena i ewidencja umów leasingu operacyjnego
12.4.1. Leasing operacyjny u leasingodawcy
12.4.2. Leasing operacyjny u leasingobiorcy
12.4.3. Oferty promocyjne w leasingu operacyjnym
12.5. Leasing zwrotny
12.6. Prezentacja leasingu w sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 13. ZDARZENIA WARUNKOWE, ZDARZENIA PO DNIU BILANSOWYM, BŁĘDY
PODSTAWOWE, ZMIANY ZASAD (POLITYKI) RACHUNKOWOŚCI, ZMIANY SZACUNKÓW
Wprowadzenie
13.1. Aktywa warunkowe
13.2. Zobowiązania warunkowe
13.3. Zobowiązania warunkowe a zobowiązania wykazywane w bilansie
13.4. Zdarzenia po dniu bilansowym
13.4.1. Ramy czasowe zdarzeń po dniu bilansowym
13.4.2. Klasyfikacja zdarzeń po dniu bilansowym
13.4.3. Zdarzenia po dniu bilansowym, wymagające korekty
13.4.4. Zdarzenia po dniu bilansowym, które mogą wymagać ujawnienia w informacji
dodatkowej
13.5. Błędy podstawowe
13.6. Zmiana zasad (polityki) rachunkowości
13.7. Zmiany szacunków
13.8. Prezentacja informacji o zdarzeniach warunkowych i zdarzeniach po dniu bilansowym w
sprawozdaniu finansowym
Literatura
Rozdział 14. PODATEK DOCHODOWY W RACHUNKOWOŚCI
Wprowadzenie
14.1. Opodatkowanie podatkiem dochodowym osób prawnych
14.2. Bieżący a odroczony podatek dochodowy. Różnice przejściowe
14.2.1. Wartość podatkowa aktywów, z których korzyści będą opodatkowane
14.2.2. Wartość podatkowa aktywów, z których korzyści nie będą opodatkowane
14.2.3. Wartość podatkowa aktywów o charakterze mieszanym
14.2.4. Wartość podatkowa pasywów
14.2.5. Wartość podatkowa pozycji nieujętych w aktywach i zobowiązaniach
14.3. Ujmowanie rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego
14.4. Wycena aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego
14.4.l. Wpływ stawek podatkowych na wysokość aktywów i rezerw z tytułu odroczonego
podatku dochodowego
14.4.2. Wpływ sposobu wykorzystania aktywów lub rozliczenia zobowiązań na wysokość
aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego 14.4.3. Utrata wartości
aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego
14.5. Ujmowanie kosztu lub przychodu z tytułu podatku dochodowego
14.6. Pozycje bezpośrednio zwiększające lub zmniejszające kapitał własny
14.7. Prezentacja informacji na temat aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku
dochodowego w sprawozdaniu finansowym
14.8. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym
MIKMAR SA
Literatura
Rozdział 15. POŁĄCZENIA SPÓŁEK. WYCENA UDZIAŁÓW I AKCJI METODĄ PRAW
WŁASNOŚCI
Wprowadzenie
15.1. Połączenia prawne spółek kapitałowych i ich rozliczenie w rachunkowości
15.1.1. Prawne aspekty połączeń spółek kapitałowych
15.1.2. Metody rozliczenia połączeń spółek kapitałowych
15.1.3. Jak zidentyfikować przejmującego?
15.1.4. Ustalenie wartości godziwej aktywów i zobowiązań jednostki przejętej
15.1.5. Kiedy nie możemy zidentyfikować przejmującego?
15.1.6. Połączenie wewnątrz grupy kapitałowej
15.2. Wycena udziałów (akcji) w jednostkach podporządkowanych przy użyciu metody praw
własności
15.2.1. Jednostki podporządkowane - definicja
15.2.2. Metoda praw własności
15.3. Ujawnianie informacji na temat połączeń i udziałów (akcji) w jednostkach
powiązanych
Literatura
Rozdział 16. SPRAWOZDANIE FINANSOWE I JEGO ANALIZA
16.1. Sprawozdanie zarządu z działalności MIKMAR Spółki Akcyjnej w 2005 roku
16.2. Sprawozdanie finansowe spółki MIKMAR SA za rok 2005
16.2.1. Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
16.2.2. Bilans
16.2.3. Rachunek zysków i strat
16.2.4. Zestawienie zmian w kapitale własnym
16.2.5. Rachunek przepływów pieniężnych
16.2.6. Dodatkowe informacje i objaśnienia
16.3. Analiza sprawozdania finansowego
16.3.1. Wstępna analiza sprawozdania finansowego
16.3.2. Analiza struktury finansowania
16.3.3. Płynność finansowa
16.3.4. Analiza działalności operacyjnej jednostki
16.3.5. Analiza rentowności przedsiębiorstwa
16.3.6. Analiza przepływów pieniężnych
Literatura
Podstawowe terminy
Indeks
817 stron, B5, twarda oprawa