Bilans w polskiej perspektywie historycznej – wiek XIX i XX
„Monografia wypełnia lukę, jaka pojawiła się w
literaturze przedmiotu na przestrzeni ostatnich pięćdziesięciu lat. Przywołanie
polskiej tradycji bilansowej oraz twórców i propagatorów bilansów na przestrzeni dwóch
wieków może stanowić inspirację dla pracowników naukowych, studentów starszych lat,
managerów do poszerzania wiedzy i do dalszych badań na temat szeroko pojętej
sprawozdawczości z wkomponowanym w nią bilansem”.
Z recenzji wydawniczej dr. hab. Waldemara Dotkusia
Wstęp / 11
Rozdział 1. Bilans i jego miejsce w systemie rachunkowości / 21
1.1. Pojęcie rachunkowości / 21
1.2. Teoria rachunkowości / 25
1.3. Pojęcie bilansu majątkowego / 30
1.4. Wybrane teorie bilansowe / 36
1.4.1. Statyczna teoria bilansu / 38
1.4.2. Dynamiczna teoria bilansu / 40
1.4.3. Teoria bilansu organicznego / 42
Rozdział 2. Ewolucja bilansu w Europie między XIV a XVIII wiekiem / 45
2.1. Historyczny rozwój rachunkowości – wybrane aspekty / 45
2.2. Inwentarz jako podstawa sporządzania bilansu / 51
2.3. Bilans majątkowy – jak i dlaczego powstał? / 54
2.4. Rozwój bilansu w XVI i XVII wieku / 57
2.4.1. Bilans jako podstawa prawna kontroli majątkowej / 59
2.4.2. Inwentarz i bilans w Kodeksie handlowym Colberta / 60
2.5. Rachunkowość w dawnej Polsce (XV–XVIII wiek) / 62
2.5.1. Praktyka rachunkowości – księgi rachunkowe na ziemiach polskich / 63
2.5.2. Bilans w podręcznikach do księgowości / 67
Rozdział 3. Bilans w latach 1800–1914 / 73
3.1. Stan rachunkowości w badanym okresie / 73
3.1.1. Pojęcie rachunkowości w literaturze przedmiotu / 76
3.1.2. Regulacje prawne rachunkowości / 79
3.2. Bilans w literaturze przedmiotu / 81
3.2.1. Bilans w podręczniku Stanisława Budnego z 1826 roku / 81
3.2.2. Bilans w podręcznikach Antoniego Barcińskiego z 1834 roku / 86
3.2.3. Bilans w podręczniku Edwarda Pietrzyckiego z 1886 roku / 88
3.2.4. Bilans w podręczniku Aleksandra Ściborskiego z 1912 roku / 96
3.2.5. Bilans w podręczniku Witolda Góry z 1913 roku / 102
Rozdział 4. Dwudziestolecie międzywojenne 1918–1939 / 109
4.1. Rachunkowość dwudziestolecia międzywojennego / 109
4.2. Księgowość kupiecka a rachunkowość / 115
4.3. Bilans w literaturze przedmiotu / 117
4.3.1. Inwentarz a bilans / 119
4.3.2. Cechy bilansu / 122
4.3.3. Układ bilansu / 124
4.3.4. Rodzaje bilansów / 127
4.3.5. Analiza finansowa w dwudziestoleciu międzywojennym / 132
4.4. Zasady sporządzania inwentarza / 137
4.5. Regulacje prawne księgowości (rachunkowości) kupieckiej / 144
4.5.1. Polski Kodeks handlowy z 1934 roku / 146
4.5.2. Rozporządzenie Prezydenta RP z 27.10.1933 roku oraz Rozporządzenie wykonawcze
Ministra Przemysłu i Handlu oraz Skarbu z 24.04.1934 roku o zasadach sporządzania bilansów,
zamknięć rachunkowych osób prawnych, obowiązanych do prowadzenia ksiąg handlowych /
148
4.5.3. Ordynacja podatkowa / 153
4.6. Zasady inwentaryzowania i bilansowania w świetle Kodeksu handlowego z 1934 roku /
157
Rozdział 5. Okres okupacji niemieckiej / 173
5.1. Wprowadzenie / 173
5.2. Sytuacja gospodarcza na ziemiach przyłączonych / 174
5.3. Bilans Młyna Leopolda Richtera w Toruniu jako przykład bilansu przedsiębiorstwa z
ziem przyłączonych / 176
5.4. Sytuacja gospodarcza Generalnego Gubernatorstwa / 179
5.5. Rachunkowość w Generalnym Gubernatorstwie / 182
5.6. Bilans Drożdżowni i Gorzelni „Lublin” Stanisława Wrzodaka w Lublinie jako
przykład bilansu przedsiębiorstwa z Generalnego Gubernatorstwa / 184
5.7. D ydaktyka rachunkowości w okresie okupacji niemieckiej / 187
5.8. D ziałalność Związku Księgowych w Polsce w okresie okupacji / 188
Rozdział 6. Rachunkowość przedsiębiorstw państwowych / 191
6.1. Zarys rachunkowości socjalistycznej w latach 1945–1959 / 191
6.1.1. Najważniejsze wydarzenia w rozwoju rachunkowości w badanym okresie / 192
6.1.2. Rozwój literatury z dziedziny rachunkowości / 203
6.1.3. Części składowe rachunkowości / 206
6.1.4. Planowanie jako podstawa systemu gospodarki centralnie sterowanej / 209
6.2. Zasady funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych w dobie socjalizmu / 213
6.2.1. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa państwowego / 214
6.2.2. System finansowania działalności przedsiębiorstw państwowych / 217
6.2.3. Polityka cenowa / 221
6.2.4. Rozrachunki przedsiębiorstw państwowych z budżetem państwa / 222
6.2.5. Zatrudnienie / 223
6.3. Rozwój rachunkowości w latach 1960–1989 / 224
Rozdział 7. Bilans w literaturze przedmiotu / 245
7.1. Pojęcie bilansu w świetle przedwojennej definicji / 245
7.2. Bilans a transformacja systemowa / 248
7.3. Pojęcie i rola bilansu przedsiębiorstwa socjalistycznego / 251
7.4. Ogólna budowa bilansu / 254
Rozdział 8. Sprawozdawczość finansowa przedsiębiorstw państwowych /
265
8.1. Istota i cele sprawozdawczości finansowej badanego okresu / 265
8.2. Cechy sprawozdawczości finansowej / 272
8.3. Zakres sprawozdawczości finansowej / 278
8.4. Sprawozdawczość finansowa a transformacja systemowa / 295
8.5. Podsumowanie / 297
Rozdział 9. Bilans jako podstawowy dokument sprawozdawczości finansowej
/ 301
9.1. Wzór bilansu według jednolitego planu kont z 6 grudnia 1945 roku / 301
9.2. Procedura sporządzania bilansów rocznych / 308
9.3. Bilanse miesięczne netto / 313
9.4. Bilans według wzoru P-23 i jego załączniki / 316
9.4.1. Dane uzupełniające do bilansu / 323
9.4.2. Załączniki do bilansu / 324
9.4.2.1. Wykaz jednostek samodzielnie bilansujących / 325
9.4.2.2. Sprawozdanie o zmianach funduszu własnego / 325
9.4.2.3. Sprawozdanie z różnic w stanie środków obrotowych oraz dotyczące zmian w
stanie środków trwałych / 326
9.4.2.4. Sprawozdanie z wykonania planu gospodarki funduszem zakładowym / 328
9.5. Bilans w latach sześćdziesiątych XX wieku / 329
9.6. Bilans według wzoru F-r8 / 339
9.7. Bilans według wzoru F-r5 / 344
Rozdział 10. Okres transformacji systemowej i pierwsze lata XXI wieku /
347
10.1. Transformacja systemowa w Polsce / 347
10.2. Rozwój systemu polskiej rachunkowości w latach dziewięćdziesiątych XXI wieku /
348
10.3. Bilans majątkowy w świetle rozporządzenia z 15 stycznia 1991 roku / 352
10.4. Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 roku / 353
10.5. Bilans w świetle ustawy z 1994 roku / 355
10.6. Bilans wg Ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o zmianie ustawy o rachunkowości /
356
10.7. Regulacje prawne bilansu w pierwszych latach XXI wieku / 358
10.8. Podsumowanie / 363
Zakończenie / 365
Literatura / 373
Spis tabel / 395
Spis schematów / 397
Spis rysunków / 398
Spis zdjęć / 399
400 stron, Format: 16.0x22.5cm, oprawa miękka
