|
LITWA I POLSKA STOSUNKI WZAJEMNE DO ROKU 1939
MITKIEWICZ L. wydawnictwo: WYD UMK , rok wydania 2018, wydanie Icena netto: 38.29 Twoja cena 36,38 zł + 5% vat - dodaj do koszyka Litwa i Polska
Stosunki wzajemne do roku 1939
Autorem rozprawy, którą przekazujemy do rąk Czytelników, jest płk dypl. Leon
Mitkiewicz-Żółłtek, wybitny oficer liniowy i sztabowy, człowiek gruntownie wykształcony,
o szerokich horyzontach i wielkich zaletach intelektualnych. Przed II wojną światową
został pierwszym i zarazem ostatnim polskim attaché wojskowym na Litwie, a w czasie tego
konfliktu zbrojnego znalazł się w gronie najbliższych współpracowników gen. Władysława
Sikorskiego, premiera i naczelnego wodza. Do kraju nie wrócił – pozostał w USA, gdzie
nadawał ostateczny kształt swoim dziennikom i wspomnieniom oraz pisał naukowe artykuły
i rozprawy, w których dokonywał analiz polityczno-wojskowych, starając się ocenić
kierunki rozwoju sytuacji międzynarodowej i geopolitycznej oraz naświetlić problemy
XX-wiecznej historii wojskowej Polski. Istotne miejsce w jego aktywności naukowej i
memuarystycznej – co zrozumiałe – odgrywała Litwa i stosunki polsko-litewskie.
Jednym z efektów tych studiów była rozprawa zatytułowana „Litwa i Polska. Stosunki
wzajemne do roku 1939”. Jej tekst został ukończony w 1968 r. Książka miała być
wydana w Londynie przez oficynę Veritas w 1969 r. Tak się jednak nie stało. Po upływie
50 lat od jej ukończenia możemy wreszcie zaprezentować ją Czytelnikom.
Do dzieła Leona Mitkiewicza o stosunkach polsko-litewskich należy sięgnąć, aby
zrozumieć, dlaczego Polacy i Litwini – sprzymierzone przez kilka wieków narody, które
stworzyły potężne państwo i partnersko w nim egzystowały, weszły na początku XX w.
w ostry, momentami nawet krwawy konflikt. Autor rozważa, co się stało, że ludzie
przelewający wspólnie krew jeszcze w powstaniu kościuszkowskim, listopadowym i
styczniowym już na przełomie XIX i XX w. zaczęli się od siebie oddalać, a po upływie
kolejnych kilkunastu lat stanęli przeciwko sobie. Dlaczego tak się stało? Dlaczego nie
potrafili wypracować nawet zwykłych dobrosąsiedzkich stosunków? Konflikt najpierw dwóch
społeczeństw, a od 1918 r. dwóch państw był tak zażarty, że budził osłupienie w
ówczesnej Europie. Czy można było tego uniknąć? Czy istniała szansa na współistnienie
obu narodów i państw? Na te pytania Mitkiewicz stara się odpowiedzieć w swojej
rozprawie. Rozpatruje pogmatwane stosunki polsko-litewskie nie po to, by rozdrapywać rany
i reaktywować żale, lecz po to, by służyć sprawie polsko-litewskiego zrozumienia i
porozumienia. Do tego celu dzieło Mitkiewicza jest niezmiernie użyteczne, gdyż autor
przedstawia stosunki polsko-litewskie z bezstronnością, wskazując na ambicje, dążenia,
racje i prawa obu stron – Polaków i Litwinów.
Wstęp i opracowanie naukowe – Waldemar Rezmer
PRZEDMOWA / 7
WSTĘP / 11
OD AUTORA / 19
I. RYS HISTORYCZNY OD XIII DO XX WIEKU DZIEJÓW WIELKIEGO KSIĘSTWA LITEWSKIEGO I
POLSKI / 21
Wielkie Księstwo Litewskie w XIII i XIV wiekach. Rola dominująca Wielkiego Księstwa
Litewskiego na wschodzie Europy / 21
Polska w XIV wieku / 36
Połączenie Wielkiego Księstwa Litewskiego z Państwem Polskim przez akty w Krewie 1385
i w Horodle 1413 [roku]. Wielkie Księstwo Litewskie przed unią lubelską z Polską.
[Lata] 1385–1569 / 39
Unia polsko-litewska w Lublinie w roku 1569. Zygmunt II August – ostatni z dynastii
Jagiellonów (1572) / 51
Rzeczpospolita Polska – ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego i Polski w wieku XVI i w
pierwszej połowie wieku XVII / 57
Upadek Rzeczypospolitej Polskiej w końcu XVIII wieku. Rozbiory ziem Księstwa
Litewskiego w latach 1772, 1793 i 1795 przez Rosję. Udział Litwy w powstaniach przeciw
Rosji w 1794, 1812, 1831 i 1863 roku / 65
Litwa etnograficzna pod koniec XIX i na początku XX wieku / 75
II. POWSTANIE POJĘCIA W POŁOWIE XIX WIEKU NOWEJ, ETNOGRAFICZNEJ LITWY O
JEDNOLITYM CHARAKTERZE NARODOWYM. NOWA INTELIGENCJA LITEWSKA I JEJ ROLA / 83
III. PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA 1914–1918 I REALIZACJA ODBUDOWY NOWEJ LITWY /
95
Stosunek Litwy do Rosji / 97
Stosunek Litwy do Niemiec w latach 1915–1919 / 99
Stosunek emigracji litewskiej w Stanach Zjednoczonych i w Europie do sprawy Litwy w latach
1914–1918 / 106
Stosunek nowej Litwy do odradzającego się Państwa Polskiego / 109
IV. STOSUNKI MIĘDZY LITWĄ A POLSKĄ W CZASIE ODRADZANIA SIĘ OBYDWÓCH NARODÓW
(1918–1922) / 115
Wojna polsko-sowiecka 1919–1920 na obszarach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Stosunki
litewsko-polskie. Sprawa przynależności Wilna do Litwy lub do Polski / 118
Umowa w Spaa w lipcu 1920 roku. Umowa litewsko-sowiecka z dnia 12 lipca 1920 [roku]. Umowa
suwalska z dnia 7 października 1920 r[oku] / 137
Akcja wojskowa generała Żeligowskiego na Wilno. Próby Ligi Narodów rozwiązania
kwestii wileńskiej w roku 1921. Decyzja Konferencji Ambasadorów z dnia 15 marca 1923
roku w sprawie Polski / 142
V. UKŁAD STOSUNKÓW POMIĘDZY LITWĄ A POLSKĄ W LATACH 1922–1938 /
149
Stosunki między Litwą a Polską do czasu śmierci marszałka Piłsudskiego, do roku 1935
/ 149
Stan stosunków polsko-litewskich po śmierci marszałka Piłsudskiego: [w latach] 1935–1938
/ 155
ZAKOŃCZENIE / 159
BIBLIOGRAFIA / 161
SPIS MAP / 163
INDEKS NAZWISK / 165
170 stron, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|