English version

• wydawnictwa polskie
podział tematyczny
 
• wydawnictwa anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• sposoby płatności i dostawy

• kontakt

• Cookies na stronie
 
 
Szukasz książki?
Pomożemy Ci!
Zadzwoń
512 994 090
 
Napisz
poczta@ksiazki24h.pl

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie w latach 1919–1939

Studium z dziejów organizacji i postaw ideowych studentów

W Wilnie w okresie dwudziestolecia międzywojennego działało wiele organizacji naukowych i kulturalnych, bujnie kwitło życie polityczne, jednak to właśnie uniwersytet i zgromadzeni wokół niego ludzie wpływali w bardzo dużym stopniu na intelektualne oblicze miasta. Ksiądz prof. Walerian Meysztowicz w książce Gawędy o czasach i ludziach wspominał: „Ale nie prasa i nie żywotność dyskusji politycznych stanowiły o znaczeniu Wilna. Odrodził się u stóp Zamkowej Góry, w dolinie Wilii i Wilejki, między Górą Trzykrzyską a wzgórzami Ponar, stary uniwersytet. »Miłe miasto widzę w snach – w ciasnej gdzieś ulicy – stoi stary drogi gmach – mury mej wszechnicy«. Właściwym centrum Wilna był Uniwersytet Stefana Batorego. Ton miastu nadawała młodzież”.

W niniejszej książce autor odtworzył działalność społeczną, polityczną, kulturalną, sportową i naukową studentów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Ukazał wszystkie zorganizowane sfery aktywności młodzieży akademickiej w okresie od 1919 do 1939 roku. Na kartach monografii pojawiają się takie organizacje studenckie, jak: Bratnia Pomoc, Akademicki Klub Włóczęgów Wileńskich, Młodzież Wszechpolska, Legion Młodych, Myśl Mocarstwowa, korporacje akademickie, a także ważne postaci życia studenckiego, m.in. Czesław Miłosz, Antoni Gołubiew, Stanisław Stomma, Jerzy Putrament, Kazimierz Hałaburda i Wacław Korabiewicz.

Wstęp / 13

Rozdział 1. Geneza wileńskich organizacji studenckich oraz charakterystyka środowiska studenckiego w Drugiej Rzeczypospolitej / 35
1.1. Regulacje prawne szkolnictwa wyższego w czasach II RP / 35
1.2. Charakterystyka środowiska studenckiego w II RP / 42
1.3. Ogólnopolski Związek Bratnich Pomocy Polskiej Młodzieży Akademickiej / 47
1.4. Ogólnopolska reprezentacja młodzieży akademickiej / 49
1.5. Ogólnopolski Związek Akademickich Kół Naukowych / 52
1.6. Związek Polskich Korporacji Akademickich i pomniejsze „centrale” korporacyjne / 58
1.7. Ogólnopolski Związek Kół Prowincjonalnych / 67
1.8. Centrala Polskich Akademickich Związków Sportowych / 69
1.9. Geneza wileńskich organizacji studenckich / 72
1.10. Powstanie Uniwersytetu Stefana Batorego w 1919 roku / 77
1.11. Wileńskie środowisko akademickie w II RP / 79

Rozdział 2. Organizacje ogólnouniwersyteckie i agendy zrzeszeń międzyuczelnianych na Uniwersytecie Stefana Batorego / 89
2.1. Rada Młodzieży Akademickiej, Ogólnoakademicki Sąd Koleżeński i Wileński Komitet Akademicki / 90
2.2. Zrzeszenie Kół Naukowych USB / 96
2.3. Wileńskie Koło Międzykorporacyjne / 98
2.4. Zrzeszenie Akademickich Kół Prowincjonalnych / 100
2.5. Stowarzyszenie Bratnia Pomoc Polskiej Młodzieży Akademickiej USB w Wilnie / 102
2.6. Agendy działające przy Stowarzyszeniu Bratnia Pomoc Polskiej Młodzieży Akademickiej USB w Wilnie / 114

Rozdział 3. Organizacje regionalne działające na Uniwersytecie Stefana Batorego / 127
3.1. Koło Kownian Słuchaczy USB / 128
3.2. Koło Polesian Akademików USB / 129
3.3. Koło Mińszczan oraz Związek Akademików Województwa Nowogródzkiego i byłej Ziemi Mińskiej – środowisko wileńskie / 130
3.4. Akademickie Koło Inflantczyków USB / 133
3.5. Akademickie Koło Łodzian w Wilnie / 136
3.6. Koło Akademików Dziśnian USB / 137
3.7. Akademickie Koło Białostoczan USB / 139
3.8. Akademickie Koło Zagłębian i Ślązaków USB / 140
3.9. Związek Polskiej Młodzieży Akademickiej w Nowej Wilejce / 142
3.10. Pozostałe koła prowincjonalne / 143

Rozdział 4. Studenckie koła naukowe na terenie Uniwersytetu Stefana Batorego / 151
4.1. Koło Medyków USB / 153
4.2. Akademickie Towarzystwo Farmaceutyczne „Lechia” / 155
4.3. Koło Matematyczno-Fizyczne Słuchaczy USB / 157
4.4. Koło Chemików Studentów USB / 160
4.5. Koło Prawników Studentów USB / 161
4.6. Akademicki Związek Korporacyjny „Collegium Leonardi da Vinci” / 165
4.7. Koło Filozoficzne Studentów USB / 167
4.8. Koło Rolników Studentów USB / 170
4.9. Koło Teologów Studentów USB / 172
4.10. Koło Historyków Słuchaczy USB / 174
4.11. Koło Etnologów Studentów USB / 185
4.12. Cech św. Łukasza w Wilnie. Stowarzyszenie Młodzieży Akademickiej Wydziału Sztuk Pięknych USB oraz Bractwo Artystyczne / 188
4.13. Koło Studentów Wydziału Sztuk Pięknych USB / 191
4.14. Koło Humanistów USB, Koło Polonistów Słuchaczy USB oraz Sekcja Twórczości Oryginalnej Koła Polonistów USB / 193
4.15. Wileńskie Akademickie Koło Esperantystów / 199
4.16. Pozostałe koła naukowe / 200

Rozdział 5. Organizacje katolickie działające na Uniwersytecie Stefana Batorego / 205
5.1. Sodalicja Mariańska Akademiczek i Sodalicja Mariańska Akademików USB / 206
5.2. Akademickie Koło Misyjne / 210
5.3. Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Juventus Christiana” / 212
5.4. Porozumienie Akademickich Katolickich Stowarzyszeń / 215
5.5. Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży „Akademicki Czyn Społeczny” / 217

Rozdział 6. Polskie korporacje akademickie i konfederacja „Gladia” działające na Uniwersytecie Stefana Batorego / 221
6.1. Konwent „Polonia” / 228
6.2. Konwent „Batoria” / 238
6.3. Polska Akademicka Korporacja „Polesia” / 245
6.4. Polska Akademicka Korporacja „Vilnensia” / 248
6.5. Polska Akademicka Korporacja „Cresovia” / 250
6.6. Akademicka Korporacja „Śniadecja” / 253
6.7. Akademicka Korporacja „Leonidania” / 255
6.8. Akademicka Korporacja „Concordia Vilnensis” / 256
6.9. Akademicka Korporacja „Conradia” / 258
6.10. Polska Akademicka Korporacja „Filomatia Vilnensis” / 260
6.11. Polska Akademicka Korporacja „Piłsudia” / 262
6.12. Korporacja Studentek Uniwersytetu Stefana Batorego „Wilja” / 265
6.13. Polska Akademicka Konfederacja „Gladia” / 266

Rozdział 7. Akademickie stowarzyszenia kulturalno-oświatowe, krajoznawcze, charytatywne i proobronne / 271
7.1. Koło Akademickie Polskiej Macierzy Szkolnej / 272
7.2. Akademickie Koło Walki z Alkoholizmem / 274
7.3. Akademicka Drużyna Harcerska USB im. Biskupa Władysława Bandurskiego / 276
7.4. Akademickie Koło Rozwoju Ziem Wschodnich USB / 278
7.5. Związek Studentów Ziem Północno-Wschodnich RP / 281
7.6. Akademicki Klub Włóczęgów Wileńskich / 284
7.7. Akademicki Klub Łazanek Wileńskich / 291
7.8. Chór Akademicki Studentów USB w Wilnie oraz Akademickie Koło Muzyczne / 292
7.9. Legia Akademicka USB / 299
7.10. Akademicki Związek Morski USB / 301
7.11. Polski Akademicki Związek Zbliżenia Międzynarodowego „Liga” / 304
7.12. Akademicki Związek Łowiecki USB / 308
7.13. Akademicki Związek Sportowy USB / 309
7.14. Pozostałe stowarzyszenia o charakterze społecznym i oświatowo-wychowawczym / 324

Rozdział 8. Organizacje ideowo-wychowawcze działające na Uniwersytecie Stefana Batorego / 329
8.1. Koło wileńskie Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska oraz Związek Polskiej Młodzieży Akademickiej „Młodzież Narodowa” / 334
8.2. Związek Niezależnej Młodzieży Narodowej USB / 341
8.3. „Awangarda” – Akademicki Związek Młodej Polski w Wilnie / 344
8.4. Organizacja Młodzieży Monarchistycznej USB / 347
8.5. Myśl Mocarstwowa – Akademicka Młodzież Państwowa / 349
8.6. Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie” / 356
8.7. Polska Akademicka Młodzież Ludowa USB (Związek Akademickiej Młodzieży Ludowej), Polska Młodzież Ludowa Studentów USB, Związek Młodzieży Chłopskiej Studentów USB / 364
8.8. Organizacja Młodzieży Narodowej oraz Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej / 370
8.9. Akademicki Legion Młodych – Związek Pracy dla Państwa USB / 374
8.10. Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, Klub Intelektualistów oraz Związek Lewicy Akademickiej „Front” / 378
8.11. Związek Naprawy Życia Akademickiego / 386
8.12. Akademicki Oddział Związku Strzeleckiego USB / 388

Rozdział 9. Organizacje mniejszości narodowych działające na Uniwersytecie Stefana Batorego / 393
9.1. Białoruski Związek Akademicki / 394
9.2. Białoruska Korporacja Akademicka „Scorinia” / 401
9.3. Akademickie Koło Przyjaciół Białorusoznawstwa USB / 409
9.4. Związek Akademików Litwinów / 411
9.5. Związek Studentów Rosjan USB / 415
9.6. Konwent „Ruthenia Vilnensis” / 418
9.7. Koło Studentów Ukraińców USB / 421
9.8. Korporacja Studentów Ukraińców „Kruty” / 423
9.9. Studenckie organizacje żydowskie / 425
9.9.1. Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów oraz Kasa Chorych Wzajemnej Pomocy Studentów Żydów / 428
9.9.2. Żydowski Akademicki Klub Gimnastyczno-Sportowy „ŻAKS” / 430
9.9.3. Koła naukowe studentów Żydów USB / 433
9.9.4. Stowarzyszenia ideowo-wychowawcze i korporacje / 440

Rozdział 10. Aktywność kulturalna, gospodarcza, społeczno-polityczna, religijna i towarzyska studentów Uniwersytetu Stefana Batorego / 455
10.1. Aktywność dziennikarska i publicystyczna studentów USB / 456
10.2. Aktywność gospodarcza studentów USB / 483
10.3. Działalność kulturalna studentów USB / 485
10.4. Aktywność społeczno-polityczna i zajścia antysemickie z udziałem studentów USB / 493
10.5. Spory polityczne podczas wyborów do Bratniej Pomocy / 521
10.6. Akcje protestacyjne / 529
10.7. Pojedynki i sprawy obyczajowe studentów USB / 532
10.8. Obchody uroczystości religijnych, uniwersyteckich i wydarzeń państwowych / 535

Zakończenie / 539
Bibliografia / 549
Wykaz skrótów / 573
Indeks osobowy / 577
Wykaz rycin / 609
Wykaz tabel / 611
Stephan Bathory University in Vilnius in 1919–1939. A study on the history of students’ organizations and on ideological attitudes thereof (summary) / 613

616 stron, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka