Stara baba i Goethe
Doświadczenie i transgresja starości
(Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz)
Stary Poeta i Stara Dionizyjska Baba (łac. anus ebria) - to postaci, które sytuują
się na dwóch przeciwległych biegunach kulturowych modeli obrazowania oraz przeżywania
sędziwego wieku, uchylania zasłony śmierci i przejścia w zaświaty. Tymczasem dla
Tadeusza Różewicza, Czesława Miłosza i Jarosława Iwaszkiewicza figura zbuntowanej
przeciw śmierci starki staje się literackim tematem, a nawet - zapomnianym, choć
archetypicznym - konkurencyjnym względem społecznie preferowanych, wzorcem przeżywania
podeszłego wieku. Wspomniani twórcy, zmagający się z doświadczeniem obcości i
destrukcji własnego ciała oraz bliską perspektywą jak najbardziej jednostkowej i
indywidualnej śmierci, tworzą przekorne i zarazem wnikliwe literackie „autoportrety"
własnej starości, dokonując w swych seniliach transgresji obrazu-kliszy Starego Poety.
Na swą przewodniczkę wybierają właśnie Dionizyjska Babę, która w ich oczach staje
się rywalką usankcjonowanych przez kulturę postaci „wielkich starców", takich
jak Tołstoj czy Goethe. Za jej przykładem czcigodnemu, poddanemu kulturowemu liftingowi,
obliczu starości nadają bakchiczny, syleniczny i zarazem błazeński uśmiech - niekiedy
wesoły, niekiedy żałosny, ale zawsze poszukujący eschatologii ostatecznej w upojeniu
życiem.
Wnikliwe, erudycyjne studium toposu starości, wyróżniające
się oryginalnością i przygotowane z filologiczną kompetencją.
Z recenzji dr hab. Anny Pilch, prof. UJ
Joanna Hobot-Marcinek (ur. 1969) - literaturoznawca, metodyk,
teatrolog, autorka książki Gra z cenzurą w poezji Nowej Fali 1968-1976 oraz współautorka
książki Stara rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu, zawodowo związana z
334 strony, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka