ETYKA INTERPRETACJI TEKSTU LITERACKIEGO POSRMODERNIZM HUMANIZM DYDAKTYKA WŁODARCZYK A. Księgarnia

Etyka interpretacji tekstu literackiego

Posrmodernizm. Humanizm. Dydaktyka

Anna Włodarczyk w sposób niezwykle płynny i świadczący o dużej erudycji łączy różne dyskursy, między innymi filozoficzny, literaturoznawczy oraz metodyczny. Dzięki temu książka Etyka interpretacji tekstu literackiego. Postmodernizm. Humanizm. Dydaktyka może stanowić cenną teoretyczną i praktyczną pomoc zarówno dla czynnych zawodowo nauczycieli języka polskiego, jak i dla dydaktyków uniwersyteckich kształcących przyszłych nauczycieli, zwłaszcza planujących podjąć pracę w szkołach ponadgimnazjalnych. Po książkę tę powinni sięgnąć także sami studenci polonistyki szukający inspiracji do tworzenia projektów lekcyjnych realizowanych w trakcie praktyk licealnych. Zaproponowane przez Autorkę modele lektury opierają się na etyce interpretacji, której wykorzystanie jest w praktyce dydaktycznej propozycją nową i oryginalną. Świetne opanowanie warsztatu interpretatora pozwala Annie Włodarczyk zaproponować modele lektury, które otwierając przestrzeń wolności, jednocześnie chronią przed całkowitą dowolnością interpretacyjną, skazującą czytelnika na zniechęcenie i niepowodzenie. Także w tym sensie opisane przez Autorkę modele lektury, cechujące się szacunkiem dla tekstu literackiego, mają etyczny wymiar.

Z recenzji dr hab. Joanny Hobot-Marcinek

Dr Anna Włodarczyk (ur. 1981), literaturoznawca, dydaktyk, autorka książki Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty (Kraków 2007) i współredaktor tomu Szkice o pograniczach nauki (Kraków 2007). Ukończyła z wyróżnieniem polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 2010 roku uzyskała stopień doktora nauk humani stycznych w zakresie literaturoznawstwa. Studia doktoranckie ukończyła jako wielokrotna laureatka stypendiów za osiągnięcia naukowe. Prowadzi badania nad przemianami współczesnej dydaktyki w kontekście inspiracji filozoficzno-kulturowych, a także interdyscyplinarne badania w zakresie teorii interpretacji tekstów literackich oraz wykorzystania narzędzi technologii informacyjno-medialnych w warsztacie nowoczesnego polonisty. Pracuje na Wydziale Polonistyki UJ.

WSTĘP 11

WPROWADZENIE W PROBLEMATYKĘ POSTMODERNISTYCZNYCH SPORÓW I TENDENCJI 17
Postmodernizm: koncepcje, problemy, terminologia 18
Humanizm jako punkt sporu we współczesnej filozofii 21
Pluralizm etyczny 24
Konsekwencje „zwrotu etycznego” – pluralizm interpretacyjny 27
Człowiek wobec literatury jako byt narracyjny 32
Implikacje etyczne dla dydaktyki polonistycznej 35

CZĘŚĆ PIERWSZA ETYKA (PRE)ONTOLOGICZNA

ROZDZIAŁ 1
HEIDEGGEROWSKA DROGA OD ONTOLOGII FUNDAMENTALNEJ DO ETYKI. PROJEKT MYŚLENIA SPOSOBU BYCIA 41
1.1. Heideggerowska wizja humanizmu 43
Problem bycia (Sein) i bytu (Seienden) 43
Dasein – człowiek jako obecność 44
„Humanizm dość osobliwego rodzaju” 46
Spór o wykładnię bycia 47
1.2. Etyka źródłowa – problem ugruntowania 51
Problem winy i sumienia 52
Przeciw etyce wartościującej 52
Etyka jako zadomowienie 53
1.3. Myślenie jako etyczna postawa interpretacyjna 54

ROZDZIAŁ 2
KONCEPCJA HUMANIZMU INNEGO CZŁOWIEKA EMMANUELA LEVINASA. ODPOWIEDZIALNOŚĆ W FILOZOFII PIERWSZEJ 59
2.1. Humanistyczna koncepcja doświadczenia Drugiego 62
Humanizm jako filozofia bliźniego 63
Dobro jako istota bycia 64
Współczesny wymiar humanizmu Levinasa 65
2.2. Epifania twarzy – wydarzenie etycznie fundamentalne 67
Etyka jako fundament podmiotowości 68
Od kultury immanencji do kultury transcendencji 69
2.3. Odpowiedzialność wobec inności w etyce interpretacji 70

ROZDZIAŁ 3
DOŚWIADCZENIE CZŁOWIEKA W MYŚLI JÓZEFA TISCHNERA. SPOTKANIE NA SCENIE DRAMATU 75
3.1. Doświadczenie człowieka w spotkaniu 78
Człowiek jako istota dramatyczna 79
Twarz innego jako otwarcie horyzontu dobra 81
Dochodzenie do człowieczeństwa jako dojrzałości 83
3.2. Etyka jako droga od aksjologii i dobra do rozumienia zasad 85
Etyka jako twórcze doświadczenie wartości 85
Rozumienie siebie jako świadomość reguł 87
3.3. Dialogiczność etyki interpretacji 88

ROZDZIAŁ 4
KSZTAŁCENIE ODBIORU TEKSTU WOBEC (PRE)ONTOLOGICZNEJ ETYKI INTERPRETACJI 91
MODELE LEKTURY
Model 1. Interpretacja etyczna jako projekt myślenia (Jerzy Kosiński, Malowany ptak) 93
Model 2. Interpretacja etyczna jako odpowiedzialność wobec inności (Dorota Terakowska, Poczwarka) 97
Model 3. Interpretacja etyczna jako dialog (Olga Tokarczuk, Ostatnie historie) 101

CZĘŚĆ DRUGA ETYKA POSTMODERNISTYCZNA

ROZDZIAŁ 1
BAUMANOWSKA KONCEPCJA CZŁOWIEKA PONOWOCZESNEGO. MORALNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ JEDNOSTKI 109
1.1. Ponowoczesna kondycja człowieka 112
Wcielenia człowieka ponowoczesnego 113
Poszukiwanie tożsamości w płynnym świecie 115
Człowiek w globalnej wiosce 117
1.2. Etyka ponowoczesna 117
Odpowiedzialność moralna jednostki 119
Moralność wobec niestabilnej rzeczywistości 121
1.3. Niepewność jako kategoria etyki interpretacji 122

ROZDZIAŁ 2
ESTETYCZNA WIZJA PODMIOTU MICHELA FOUCAULTA. ŻYCIE JAKO REDESKRYPCJA 125
2.1. Śmierć człowieka jako problem (anty)humanizmu 127
Człowiek wobec swego początku 128
Uwikłanie podmiotu w struktury wiedzy i władzy 129
Estetyczna koncepcja człowieka jako dzieła sztuki 130
2.2. Etyka postmodernistyczna 133
Praca nad sobą jako ethos 134
2.3. Introspektywność etyki interpretacji 135

ROZDZIAŁ 3
DERRIDOWSKA KONCEPCJA PRZEKRACZANIA I MARGINALIÓW. DEKONSTRUKCJA JAKO RE-DEFINICJA 138
3.1. Dekonstrukcja jako wizja humanizmu 141
Kres człowieka jako jego początek 141
Człowiek wobec wołania innego 142
3.2. Etyka dekonstrukcji 144
Etyczna odpowiedź 145
Szacunek i odpowiedzialność wobec inności 145
3.3. Etyka interpretacji jako kontrsygnatura 147

ROZDZIAŁ 4
NEOPRAGMATYZM RICHARDA RORTY’EGO JAKO „SŁABA” REFLEKSJA. ŻYCIE JAKO WSPÓLNOTA LITERACKA 150
4.1. Humanizm etnocentryczny 152
Kultura jako fundament człowieka 153
Autokreacja człowieka 154
Wizja społeczeństwa jako kultury literackiej 155
4.2. Koncepcja etyki bez zasad 156
Problem postępu moralnego 157
4.3. Wrażliwość jako kategoria etycznej interpretacji 157

ROZDZIAŁ 5
KSZTAŁCENIE ODBIORU TEKSTU WOBEC POSTMODERNISTYCZNEJ ETYKI INTERPRETACJI 160
MODELE LEKTURY
Model 1. Interpretacja etyczna jako niepewność (Stefan Chwin, Żona prezydenta) 162
Model 2. Interpretacja etyczna jako introspekcja (Manuela Gretkowska, Polka) 167
Model 3. Interpretacja etyczna jako kontrsygnatura (Wojciech Kuczok, Gnój) 172
Model 4. Interpretacja etyczna jako wrażliwość (Wojciech Kuczok, Senność) 177

CZĘŚĆ TRZECIA ETYKA HERMENEUTYCZNA

ROZDZIAŁ 1
GADAMEROWSKA WIZJA ŚWIATA I CZŁOWIEKA. HERMENEUTYKA JAKO DIALOGICZNOŚĆ I KONTYNUACJA 183
1.1. Humanizm Gadamera jako koncepcja dialogiczna 183
Język jako natura człowieka 187
Człowiek wobec tradycji 188
Tekst jako otwarcie człowieka na świat 189
1.2. Gadamerowska hermeneutyka jako etyka kontynuacji 190
Etyka jako postawa człowieka ku poznaniu siebie 192
1.3. Empatia w etycznej interpretacji 193

ROZDZIAŁ 2
HERMENEUTYKA PAULA RICOEURA JAKO GLOBALNA WIZJA CZŁOWIEKA. NARRACYJNE I ETYCZNE UKONSTYTUOWANIE PODMIOTU 196
2.1. Humanizm Ricoeura jako całościowa wizja człowieka 199
Hermeneutyka jako próba odnalezienia podmiotu 200
Człowiek wobec tekstu jako byt narracyjny 202
2.2. Etyka jako fundament struktury człowieka 203
Etyczna struktura tożsamości człowieka 205
Kwestia doświadczenia etycznego 207
2.3. Doświadczenie jako kategoria etyki interpretacji 208

ROZDZIAŁ 3
HERMENEUTYKA NIHILISTYCZNA GIANNIEGO VATTIMO. WIZJA „SŁABEJ” ONTOLOGII I ETYKI 211
4.1. Humanizm jako kryzys lub koncepcja słabego podmiotu 214
Wizja transparentnego społeczeństwa 215
4.2. Etyka hermeneutyczna 217
Hermeneutyka jako etyka komunikacji 218
Hermeneutyka jako etyka interpretacji 218
4.3. Pluralizm etyki interpretacji 219

ROZDZIAŁ 4
KSZTAŁCENIE ODBIORU TEKSTU WOBEC HERMENEUTYCZNEJ ETYKI INTERPRETACJI 222
MODELE LEKTURY
Model 1. Interpretacja etyczna jako empatia (Jacek Dehnel, Lala) 224
Model 2. Interpretacja etyczna jako doświadczenie (Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy) 229
Model 3. Interpretacja etyczna jako pluralizm (Antoni Libera, Madame) 234

BIBLIOGRAFIA 239
INDEKS 259

264 strony, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.