POLSKA SZEHEREZADA SWOJE I OBCE Z PERSPEKTYWY POSTKOLONIALNEJ WOJDA D. Księgarnia

Polska Szeherezada

Swoje i obce z perspektywy postkolonialnej

Polska Szeherezada to książka poświęcona relacji między swoim a obcym, ujmowanej przez pryzmat myśli postkolonialnej. Relację tę rozpatruję głównie w pisarstwie polskim XX wieku, ale również w tekstach z innych kręgów kulturowych. Zajmuję się tutaj literaturą elitarną (Bruno Schulz, Witold Gombrowicz, Czesław Miłosz) i masową (Arkady Fiedler, Antoni Marczyński, Zbigniew Nienacki), co umożliwia lepsze rozeznanie w panującym w naszym społeczeństwie stosunku do kolonializmu, a także do różnic rasowo-etnicznych. Polska Szeherezada mówi o konkretnych pisarzach i ich twórczości, powstała z potrzeby opowiedzenia o indywidualnych reakcjach na obcość, dokumentowanych w literaturze na rozmaite sposoby. Albo inaczej: mówią tu „polskie Szeherezady”, dochodzą do głosu wielorakie doświadczenia obcości, składające się na jeden zróżnicowany wątek.

Dorota Wojda

Książka Doroty Wojdy, ukazująca stosunek Polaków do obcych, prezentuje się jako wizja niezwykle bogata i wielostronna. Autorka gromadzi niezliczone odniesienia do rzeczywistości polskiej i obcej literatury wraz z ich kulturowym podłożem, tworzące razem gęstą sieć współzależności i odbić, w których zarysowuje się ewolucja dialogu kultur w okresie ponad stu lat. Szerokość i wielostronność ujęcia pozwalają autorce uruchamiać różne perspektywy badawcze: komparatystyczną, feministyczną, geopolityczną oraz historycznoliteracką, a także spojrzeć na zagadnienie dialogu kultur jako fenomen ewoluujący w czasie. Ramą dla całego bogactwa narracji zawartych w tomie jest perspektywa orientalizmu, co tłumaczy ważną metaforę i zarazem przykład opowieści Szeherezady. Dzieło Doroty Wojdy wyrasta ponad przeciętność naukowego piśmiennictwa: jest napisane żywo, inteligentnie, z dużą stylistyczną maestrią i głęboką znajomością tematu, co sprawia, że książka o kontaktach swój–obcy w kulturze i literaturze polskiej stała się pasjonującym podsumowaniem stanu umysłu i tożsamości Polaków w XX wieku.

Z recenzji prof. dr. hab. Jerzego Jarzębskiego

Dorota Wojda (ur. 1971) – historyczka i teoretyczka literatury. Studiowała filologię polską i filmoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie pracuje jako adiunkt na Wydziale Polonistyki. Autorka książki Milczenie słowa. O poezji Wisławy Szymborskiej (1996) oraz ponad sześćdziesięciu artykułów naukowych; współredaktorka zbiorów Radość czytania Szymborskiej (1996) i Różne głosy. Prace ofiarowane Stanisławowi Balbusowi na jubileusz siedemdziesięciolecia (2013). Jej zainteresowania badawcze obejmują zagadnienia mimesis, postkolonializmu i performatywności.

WPROWADZENIE
Prawda bardziej zadziwiająca niż bajka 9
Wschód – Zachód, postkolonializm i sprawa polska 19
Ksenologia: wiedza i sztuka o obcym 57

POLSKA SZEHEREZADA. ORIENT W OPOWIEŚCIACH MARII RATULD-RAKOWSKIEJ I MARII MIKORSKIEJ
Studia nad podróżopisarstwem kobiet 93
Pierwsze polskie podróżniczki 100
Kartografi a literacka Orientu w Podróży Polki do Persji i Derwiszach na asfalcie 105
Feminotopie. Polki w oczach Iranek. Iranki w oczach Polek 128

BIAŁE TWARZE, CZARNE MASKI. KANIBALIZM W PERFORMANSACH POLSKICH FUTURYSTÓW
Kanibal i Kaliban 139
„Czarńi, brązowi i biali braća”. Futurystyczna rewolucja i dyskryminacja
rasowa 143
Postkolonialne inkorporowanie różnic 151

PRZYRZĄDZANIE WIZERUNKU MURZYNA W ANTOLOGII NIAM NIAM EDWARDA KOZIKOWSKIEGO I EMILA ZEGADŁOWICZA
Fantazja lingwistyczna jako mimikra 159
Poetyka kolonialnej mistyfikacji literackiej 163
Niam niam: performans i symboliczna antropofagia 173

SCHULZOWSKIE REPREZENTACJE POGRANICZA KULTUROWEGO
Swoje i obce na pograniczu 179
Kresowość a kolonializm 182
Mimesis procesu, ironia i hybrydyczna tożsamość 187

REALIZM MAGICZNY GABRIELA GARCÍI MÁRQUEZA I BRUNONA SCHULZA
Realizm magiczny – poetyka, ontologia i strategia postkolonialna 199
„Świat zamurowany”. Władza na literackich prowincjach 204
Peryferie, zdarzenia i ludzie w pętli czasu 208
Narracje samotnych 218

ARKADY FIEDLER I POLSKA MISJA KOLONIZACYJNA NA MADAGASKARZE
„Przyjemne sny”. Projekt polskiego osadnictwa w Ankaizinanie 227
Madagaskar – obcy, a miał być nasz 251
„Ale nie były to sny o potędze”. Idea kolonizacji w PRL-u, na cenzurowanym 268

(POST)KOLONIALIZM W LITERATURZE KRYMINALNO-PODRÓŻNICZEJ AGATHY CHRISTIE I ANTONIEGO MARCZYŃSKIEGO
Kryminał postkolonialny 279
Christie kryminał orientalny: biografia, fikcja i niejednorodność gatunku 283
„Que pays sauvage!” Śledztwo, turystyka i archeologia 285
„Miłość szejka”. Marczyńskiego romans z kulturą popularną 296

PRL-OWSKA WIZJA ZIEM ODZYSKANYCH W „PRZYGODACH PANA SAMOCHODZIKA” ZBIGNIEWA NIENACKIEGO
Kresy Zachodnie zamiast kolonii? 327
Antyniemiecka polityka miejsca dla młodych obywateli 339
Popkultura na służbie i „zły nacjonalizm” 345
Recepcja „Pana Samochodzika” – polski Dan Brown czy ormowiec? 350

WĘDRÓWKA JAKO PERFORMANS. WITOLDA GOMBROWICZA „BŁĄDZENIE NA PERYFERIACH”
Migracje i tożsamość performatywna 357
Przekład międzykulturowy 363
Border Brujo, Pograniczny Czarownik 368

CZESŁAW MIŁOSZ O ANTYKOLONIALIZMIE I BADACZACH LITERATURY
Ironiczny kamufl aż 379
Od komparatystyki transkulturowej do składania świadectwa 386
„Spożywają i trawią Jeff ersa” 397

SWOJE I OBCE W UŁANACH JAROSŁAWA MARKA RYMKIEWICZA
Kanibalistyczne przyswajanie innego, groteska i hybrydyzacja 409
„Obcoswojski żabobocian”. Demaskacja mitologii narodowej 416
Niesamowite i gościnność 420

„DWIE POLSKI”. CZYTANIE RYMKIEWICZA W PRL-U I III RP
Nacjonalizm i „technika rebelii” 427
Głupota pana Mareczka. Recepcja Rozmów polskich latem roku 1983 430
Głupota rewolucji. Recepcja Wieszania 439

INNI O NAS W RELACJACH Z PODRÓŻY DO POLSKI W DOBIE TRANSFORMACJI
Ku „innej Europie”, ale inaczej 447
Turystyka za żelazną kurtynę 450
W poszukiwaniu drugiego domu w Polsce 454
Emigracja na Księżyc? 460
Inna Polska: transformacja w kraju różnic 466

ZAMIAST ZAKOŃCZENIA.
POSTKOLONIALNE HISTORIE LITERATURY
„Shalparni, ziele pamięci” 469
Krytyka metafor postępu i genezy 471
Metafory historyczne w postkolonializmie: sieć – planetarność – palimpsest – koncert – archipelag 477
Szeherezada for ever and a day 486

Nota bibliograficzna 489
Bibliografia 491
Indeks nazwisk 547

568 stron, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.