Niesytość pragnienia
W kręgu młodopolskiej liryki kobiet
Niesytość pragnienia to ambitna i nowoczesna próba
uporządkowania wiedzy o kobiecej stronie młodopolskiej poezji. Mateusz Skucha obrysowuje
kontury tego intrygującego zjawiska, prezentuje wybitne bądź charakterystyczne poetki
przełomu XIX i XX wieku, uważnie przygląda się wybranym utworom. Głównymi
bohaterkami książki są Maria Komornicka, Zofia Trzeszczkowska, Maryla Wolska, Bronisława
Ostrowska, Kazimiera Zawistowska, Franciszka Arnsztajnowa… Specyfikę ich twórczości i
sposobu doświadczania świata stara się autor książki uchwycić, analizując między
innymi problematykę cielesności, performatywności płci, kobiecego autotematyzmu,
maskarady kobiecości i męskości, odzyskiwania kobiecej tradycji i genealogii, związku
płci i rasy, kobiecego przeżywania wojny.
Książka Mateusza Skuchy konfrontuje historycznoliterackie widzenie twórczości młodopolskich
poetek z lekturą inspirowaną przez krytykę feministyczną, genderową i queerową. Dzięki
temu zabiegowi wzbogacony zostaje obraz prądów literackich epoki oraz dominujących w
niej poetyk i tematów. Zarazem zaś młodopolska poezja kobiet pojawia się jako
kontynuacja wcześniejszej i prefiguracja późniejszej walki o odzyskanie przez poetki własnego
głosu.
prof. dr hab. Marian Stala
Jedną z największych zalet książki Mateusza Skuchy jest połączenie solidnego
i – w najlepszym znaczeniu tego słowa – tradycyjnego warsztatu historyka literatury
polskiej z nowoczesnym instrumentarium z dziedziny studiów nad twórczością kobiet.
Poetki epoki Młodej Polski od dawna zasługiwały na takie ujęcie, w którym to, co
dotychczas marginalizowane i nieoczywiste, zostałoby wydobyte na pierwszy plan.
prof. dr hab. Anna Czabanowska-Wróbel
Mateusz Skucha – urodził się w Krakowie w 1981 roku. Ukończył
filologię polską oraz Gender Studies na Uniwersytecie Jagiellońskim, tu również
uzyskał stopień doktora. Pracuje jako adiunkt w Katedrze Teorii Literatury Wydziału
Polonistyki UJ. Jego zainteresowania badawcze obejmują literaturę XIX wieku oraz krytykę
feministyczną, teorię gender i queer, a także studia nad męskościami. Jest autorem
książki Ładni chłopcy i szalone. Męskość i kobiecość w późnym pisarstwie Józefa
Ignacego Kraszewskiego (2014) oraz wielu artykułów, które publikował m.in. w „Pamiętniku
Literackim”, „Tekstach Drugich”, „Ruchu Literackim”, „Wielogłosie”, „Wieku
XIX” i w książkach zbiorowych. Mieszka w Krakowie.
Wprowadzenie 7
Poetki Młodej Polski – od fin de siecle do XXI wieku 13
Tekstualna androgynia. O Bólu fatalnym Marii Komornickiej 27
Męski artefakt i tajemniczy poeta 55
„Jako cień byłam i jak cień odchodzę”. Poetyckie maskarady Zofii Trzeszczkowskiej
71
Ostatnia Sybilla. Poetyckie krecje Maryli Wolskiej 89
„Święte kurtyzany”. O dwóch cyklach poetyckich Kazimiery Zawistowskiej 105
Drogowskazy duszy kobiecej. O Pieśni Miłości Bronisławy Ostrowskiej 129
„Sen kniei padłej”. O młodopolskich ujęciach macierzyństwa 145
Dwie matki. O żydowskich utworach Franciszki Arnsztajnowej 177
„Żołnierz i kapłanka”. O wojennych wierszach Franciszki Arnsztajnowej 207
Zakończenie 239
Nota edytorska 243
Bibliografia 245
Streszczenie angielskie 263
Streszczenie francuskie 267
Skorowidz nazwisk 271
278 stron, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka