Metodologia badań psychologicznych
Wiedza z zakresu metodologii badań psychologicznych stanowi najbardziej zasadniczy
fundament warsztatu pracy psychologa. Bierna znajomość metodologii umożliwia
zrozumienie i krytyczną ocenę naukowych tekstów psychologicznych zdających sprawę z
przeprowadzonych badań empirycznych. Czynna znajomość z kolei pozwala na samodzielne
zaprojektowanie i przeprowadzenie badań, a także przeanalizowanie i zinterpretowanie
uzyskanych wyników.
Świadomość metodologiczna badacza wykracza daleko poza biegłość w stosowaniu
pakietów statystycznych.
W nowym, zaktualizowanym wydaniu klasycznego już (ponad 900 cytowań w bazie Google
Scholar!) podręcznika Metodologia badań psychologicznych Jerzy M. Brzeziński
przedstawia autorski model struktury procesu badawczego w psychologii i innych naukach
społecznych, a następnie szczegółowo objaśnia każdy z etapów postępowania.
Kolejne części podręcznika autor poświęca:
• Naturze procesu badawczego w psychologii – przedstawiono tu
istotę poznania naukowego w naukach empirycznych oraz scharakteryzowano psychologię
właśnie jako naukę empiryczną, traktującą o związkach między zmiennymi. Czytelnik
zapozna się także z definicjami zmiennych, sposobami ich konstruowania oraz z ich
klasyfikacjami. Tu także przedstawiono typy problemów badawczych i hipotez oraz strukturę
procesu badawczego.
• Uwarunkowaniom procesu badawczego w psychologii i innych naukach społecznych
– opisano tu zewnętrzne i wewnętrzne determinanty procesu badawczego, a także etyczny
kontekst prowadzenia badań naukowych.
• Podstawom zastosowań metod statystycznych w badaniach psychologicznych –
tę część poświęcono różnym sposobom doboru osób do badań, miarom siły związku
między zmiennymi oraz testom istotności różnic – wraz z dobranymi do nich
wskaźnikami wielkości efektu.
• Modelom sprawdzania hipotez – Czytelnik znajdzie tu prezentację
modeli: eksperymentalnego, korelacyjnego oraz nieeksperymentalnego ex post facto.
• Podstawom konstrukcji testów psychologicznych oraz kulturowej adaptacji
testów – Czytelnik zapozna się tu z podstawowymi wymaganiami stawianymi współcześnie
testom psychologicznym – z naciskiem na zagadnienia trafności, rzetelności i błędu
standardowego pomiaru oraz przedziałową interpretację uzyskanego wyniku. Autor omówił
też zagadnienia analizy wyników testów przedstawionych pod postacią profilów. Tę
część uzupełnia bardzo ważna problematyka adaptacji kulturowej testów.
Pisząc niniejszy podręcznik, zwracałem uwagę, aby
służył on zarówno tym (zwłaszcza studentom pierwszych lat studiów, gdyż do nich
jest przede wszystkim adresowany), którzy wpierw chcą zrozumieć przekazywaną im
wiedzę psychologiczną, która wszak – przypominam i podkreślam, że psychologia jest
nauką empiryczną! – pochodzi z badania empirycznego, zanim przejdą do jej
wykorzystywania we własnej praktyce (diagnostycznej, terapeutycznej, profilaktycznej),
jak i tym (studentom ostatnich lat studiów magisterskich i studiów doktoranckich),
którzy sami chcą wiedzę psychologiczną (naukową!) wzbogacać, prowadząc samodzielne
badania empiryczne – dla studentów taką pierwszą, poważną okazją będzie praca
magisterska, a dla słuchaczy studiów doktoranckich – doktorska.
Z tekstu
Nowy podręcznik autorstwa Jerzego Brzezińskiego
Metodologia badań psychologicznych stanowi oryginalne osiągnięcie w stosunku do
poprzednich edycji. Autor dokonał wielu istotnych zmian edycji poprzednich, a w nowej
propozycji uwzględnił najnowszą literaturę światową. Ten podręcznik nie ma sobie równych
w kontekście literatury światowej. Wieloletni wysiłek autora zaowocował powstaniem
integralnej metodologii badań psychologicznych, uwzględniającej specyfikę psychologii
jako dziedziny badań humanistycznych, relację tej metodologii do procesu poznawania
naukowego, do metodologii ogólnej i procesu weryfikacji hipotez, relacje do psychometrii
i postępowania diagnostycznego oraz reguł etycznych respektowanych w badaniu ludzi.
Z recenzji prof. dr hab. Czesława Nosala
528 stron, Format: 20.5x28.5cm, oprawa miękka