Istota bezpieczeństwa cybernetycznego w polityce państw Grupy Wyszehradzkiej w
latach 2013-2017
Punktem wyjścia do rozważań podjętych w pracy jest proces ewolucji Grupy
Wyszehradzkiej (V4), którą przyjęło się uważać za najbardziej dynamiczną
organizację w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, zrzeszającą Czechy, Polskę,
Słowację i Węgry. Państwa te tworzą razem użyteczne ramy ułatwiające
zaangażowanie i koordynację polityki na szczeblu europejskim. Książka koncentruje się
również na funkcjonowaniu polityki cyberbezpieczeństwa, która definiowana jest w tym
przypadku jako wynik skumulowanych czynników takich jak: względy gospodarcze,
technologiczne, ambicje polityczne oraz uwarunkowania geostrategiczne, które to
determinują indywidualną politykę bezpieczeństwa każdego z państw wyszehradzkich.
Można zatem zadać pytanie, czy państwa V4 potrafią dostosować się do nowych
zagrożeń, będących z jednej strony efektem cybertechnologii, a z drugiej dynamicznych
wydarzeń i procesów o znaczeniu międzynarodowym. Motywacją do podjętych w pracy
rozważań jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Jak poszczególne rządy postrzegają
cyberbezpieczeństwo i czy podejmowane przez nich działania mogą stanowić płaszczyznę
porozumienia w zakresie cybertechnologii? Niniejsza publikacja stanowi także próbę
oceny rozwoju polityki cyberbezpieczeństwa oraz jest okazją do postawienia hipotez na
temat kierunku dalszego postępu w ramach polityki cyfrowej w regionie Europy Środkowej.
Wykaz skrótów
Summary
Wstęp
Rozdział 1
Bezpieczeństwo cybernetyczne w przestrzeni politycznej UE i NATO
1.1. Ewolucja pojmowania pojęcia bezpieczeństwa cybernetycznego
1.2. Polityka bezpieczeństwa cybernetycznego Unii Europejskiej
1.2.1. Proces ewolucji polityki cyberbezpieczeństwa UE
1.2.2. Strategia bezpieczeństwa cybernetycznego UE
1.2.3. Znaczenie Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) oraz
Europejskiego Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością (EC3) w obszarze
cyberbezpieczeństwa
1.2.4. Polityka bezpieczeństwa cybernetycznego UE na przełomie.2016 i 2017 roku
1.2.5. Wymiar międzynarodowy polityki cyberbezpieczeństwa UE
1.3. Polityka bezpieczeństwa cybernetycznego NATO
1.3.1. Klasyfikacja cyberzagrożeń w kontekście militarnym
1.3.2. Cyberzagrożenia jako czynniki inicjujące zmiany w polityce NATO
1.3.3. Etapy ewolucji cyberbezpieczeństwa NATO
1.3.4. Problem cyberbezpieczeństwa w programach szczytów NATO
Wnioski
Rozdział 2
Uwarunkowania cybernetyczne i pozacybernetyczne państw Grupy Wyszehradzkiej
2.1. Grupa Wyszehradzka j ako subregion
2.2. Ewolucja V4 do 2004 roku
2.3. Pozytywne przykłady współpracy V4
2.4. Deklaracja ze szczytu w Kromefiż z 12 maja 2004 roku
2.5. Mechanizm współpracy politycznej V4
2.6. Współpraca w ramach bezpieczeństwa: przykład Wyszehradzkiej Grupy Bojowej UE
2.7. Podobieństwa i różnice w postrzeganiu zagrożeń przez państwa V4
2.8. Wymiary polityki bezpieczeństwa V4: atlantyzm i kontynentalizm
2.9. Wybrane aspekty kształtujące politykę cyberbezpieczeństwa państw V4
2.9.1. Bezpieczeństwo cybernetyczne w programach prezydencji V4
2.9.2. Problem bezpieczeństwa cybernetycznego na płaszczyźnie deklaracji politycznych
2.9.3. Wybrane aspekty strategii bezpieczeństwa cybernetycznego państw V4
2.9.4. Wydatki budżetowe państw V4 na politykę bezpieczeństwa cybernetycznego
Wnioski
Rozdział 3
Cyberzagrożenia jako czynniki kształtujące politykę państw Grupy
Wyszehradzkiej
3.1. Cyberataki w przestrzeni politycznej
3.2. Źródła informacji na temat cyberzagrożeń
3.3. Bariery badawcze w analizie cyberzagrożeń
3.4. Reakcja na cyberatak jako problem polityczny
3.5. Wybrane konsekwencje cyberataków w obszarze państw Grupy Wyszehradzkiej
3.6. Czynniki określające cyberatak jako zjawisko polityczne dla państw V4
3.6.1. Rodzaj e cyberincydentów wśród państw Grupy Wyszehradzkiej
3.6.2. Dezinformacja jako wyzwanie dla polityki państw V4
3.7. Instytucjonalne ramy cyberbezpieczeństwa państw V4
3.7.1. Wymiana informacji między wybranymi podmiotami w obszarze cyberzagrożeń
3.7.2. Partnerstwo publiczno-prywatne
3.7.3. Zasoby personalne Wnioski
Rozdział 4
Technologie informacyjno-komunikacyjne w polityce cyberbezpieczeństwa państw
Grupy Wyszehradzkiej
4.1. Europejska agenda cyfrowa
4.2. Indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI)
4.3. Wskaźniki rozwoju gospodarki cyfrowej
4.4. Wskaźniki społeczeństwa cyfrowego
Wnioski
Rozdział 5
Perspektywy polityki cyberbezpieczeństwa państw Grupy Wyszehradzkiej
5.1. Wyzwania przed polityką cyberbezpieczeństwa państwa
5.2. Analiza wybranych wskaźników polityki cyberbezpieczeństwa
5.3. Strategie cyberbezpieczeństwa państw Grupy Wyszehradzkiej
5.3.1. Definicje cyberbezpieczeństwa w strategiach cyberbezpieczeństwa państw V4
5.3.2. Narodowa Strategia Cyberbezpieczeństwa Republiki Czeskiej wiatach 2015-2020
5.3.3. Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Cybernetycznego Węgier z 2013 roku
5.3.4. Krajowe Ramy Polityki Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata
2017-2022
5.3.5. Koncepcja bezpieczeństwa cybernetycznego Republiki Słowackiej na lata 2015-2020
Wnioski
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
Tabela 1. Wydatki budżetowe w ramach polityki bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa wśród
państw V4 w latach 2011-2017
Tabela 2. Wskaźniki cyberincydentów o charakterze politycznym wśród państw V4 w
latach 2013-2017
Tabela 3. Najczęściej zgłaszane przypadki cyberincydentów wśród państw V4 w latach
2013-2017
Tabela 4. Wskaźniki gospodarki cyfrowej państw V4 w ramach Europejskiej agendy cyfrowej
w latach 2010-2017
Tabela 5. Średnia indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) wśród
państw UE w latach 2014-2017
Tabela 6. Wskaźniki rozwoju gospodarki cyfrowej wśród państw UE w latach 2010-2017
Tabela 7. Rozwój społeczeństwa cyfrowego wśród państw UE w latach 2010-2017
Tabela 8. Wybrane wskaźniki kształtujące politykę cyberbezpieczeństwa w latach
2013-2017
340 stron, Format: 16.0x23.0cm, oprawa miękka
