Książka jest pierwszym w Polsce całościowym, monograficznym ujęciem
problematyki dziewiętnastowiecznej inteligencji rosyjskiej. Podejmuje ciągle
aktualny problem elit intelektualnych, ich wpływu na kulturę i mechanizmu dziedziczenia
idei. Rolę elit w kulturze autorka rozpatruje przez pryzmat "wyzwań" i
"odpowiedzi". Analiza charakteru zarówno jednych, jak i drugich pozwala ocenić
kondycję inteligencji i jej możliwości wywierania wpływu na szersze kręgi odbiorców.
Inteligencja rosyjska narodziła się w rezultacie konfrontacji kulturowej: Rosja -
Zachód, i stanęła przed wyzwaniem przeszczepienia na rodzimy grunt obcych kulturowo
pierwiastków. Wtedy też został sformułowany klasyczny kompleks problemów rosyjskich
intelektualistów, wśród nich problem ludu - prawdziwa obsesja inteligencji, narzędzie
realizacji misji na rodzimym gruncie i wobec Zachodu.
Rozziew miedzy światem inteligenckich ideałów - pragnieniem służby ludowi, postępu w
imię wspólnego dobra - a rzeczywistym działaniem, to tylko jeden z symptomów
"fałszywej świadomości", a zarazem dowód, że rosyjska inteligencja nie
sprostała stawianym przed nią wyzwaniom. Analiza zagadnienia "fałszywej
świadomości" i myślenia utopijnego oraz społeczno-psychologicznych typów
inteligenta, pozwala wysnuć wnioski dotyczące genezy takich zjawisk jak rosyjski
marksizm i komunizm. Nie były one przypadkiem, a ich wypaczenie ma związek z charakterem
rosyjskiej inteligencji i kultury: ze skrajnym marzycielstwem, skłonnością do
maksymalizmu, gwałtownej negacji, dualistycznego pojmowania rzeczywistości.
Książka prowokuje do refleksji i pytań o zadania współczesnej inteligencji, bowiem
wnikliwa lektura pozwala zakładać, że obecne wyzwania mają swoje korzenie w odległej
przeszłości.
O autorce:
Małgorzata Abassy - asystent w Instytucie Rosji i Europy Wschodniej na
Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ. Prowadzi badania, dotyczące roli
inteligencji w kulturze a także wpływów modelu kulturowego Rosji na państwa sąsiednie
- Polskę i Iran.
278 stron,B5,oprawa miękka
