Książka porusza problematykę szeroko pojętej problematyki strachu
przed przestępczością oraz innych form lęku i niepokoju występujących we
współczesnych wielkich miastach, określanych wspólnym pojęciem braku poczucia
bezpieczeństwa współczesnych społeczeństw miejskich.
Podstawowym przedmiotem rozważań jest zagadnienie źródeł owych zjawisk we
współczesnych społeczeństwach, a istotnym założeniem teza, że źródłem tym
niekoniecznie są rzeczywiste zagrożenia i niebezpieczeństwa, w tym stan zjawiska
przestępczości. Źródłem takim są natomiast bardzo często specyficzne warunki życia
we współczesnych miastach, wśród których niebagatelną rolę odgrywa aspekt
przestrzenny związany ze specyficznymi cechami przestrzeni miejskiej określanymi mianem
„nieporządków” (incivilities).
Zagadnienia powyższe rozważane są na tle wyników projektu badawczego Insecurities
in European Cities finansowanego w latach 2002 – 2005 z funduszy 5. Programu Ramowego
Komisji Europejskiej i realizowanego w pięciu miastach europejskich: Amsterdamie,
Budapeszcie, Hamburgu, Krakowie i Wiedniu. Na książkę składają się rozważania
teoretyczne nad dotychczasowym dorobkiem badawczym kryminologii w tym zakresie,
porównawcza analizy stanu przestępczości ujawnionej oraz wyników ilościowych badań
ankietowych w pięciu miastach, oraz szczegółowa analiza wyników tychże badań
ankietowych w Krakowie.
Książka jest pierwszym w literaturze polskiej opracowaniem problematyki strachu
przed przestępczością opartym na zakrojonym na tak szeroka skalę porównawczym
projekcie badawczym o międzynarodowym charakterze. Ukazuje ona także na przykładzie
Krakowa specyfikę polskich aspektów zjawiska braku poczucia bezpieczeństwa,
przybierającego na tle innych miast szczególnie wielkie rozmiary.
Spis treści:
Krzysztof Krajewski
Wstęp
Klaus Sessar
Podstawowe założenia projektu Insecurities in European Cities z punktu widzenia
kryminologii oraz socjologii miasta
1. Teoretyczne założenia wyjściowe
2. Niektóre wymiary zjawisk poczucia braku bezpieczeństwa, strachu i lęku
2.1. Wyjaśnienie pojęć
2.2. "Poczucie braku bezpieczeństwa" i "strach" jako przewodnie
pojęcia projektu badawczego
2.3. Strach i przestępczość
2.4. Strach i dezorganizacja społeczna
2.5. Strach i obcy
2.6. Reakcje ze strony wspólnoty społecznej
Krzysztof Krajewski
Ogólna charakterystyka nasilenia i dynamiki przestępczości ujawnionej w
Krakowie w latach 1990-2005 na tle sytuacji w Amsterdamie, Budapeszcie, Hamburgu i Wiedniu
1. Wstęp
2. Nasilenie przestępczości ujawnionej w Krakowie w latach 1990-2005 na tle ogólnopolskim
3. Nasilenie i dynamika wybranych przestępstw w Krakowie w latach 1990-2005 na tle
tendencji ogólnopolskich
4. Struktura przestępczości ujawnionej w Krakowie na tle ogólnopolskim
5. Porównanie nasilenia i dynamiki przestępczości ujawnionej w krajach i miastach
biorących udział w programie InSec
6. Podsumowanie
Krzysztof Krajewski
Niepokoje, lęki, strach przed przestępczością i rozmiary wiktymizacji w
pięciu badanych miastach
1. Metodologia przeprowadzonych badań
2. Ocena przez respondentów dzielnic ich zamieszkania
3. Lęki i niepokoje o charakterze globalnym w badanych miastach
4. Lęki i niepokoje na poziomie badanych miast
5. Lęki i niepokoje związane z dzielnicami zamieszkania
6. Subiektywna ocena ryzyka wiktymizacji (kognitywny aspekt strachu przed
przestępczością)
7. Rozmiary wiktymizacji mieszkańców badanych miast
8. Podsumowanie
Janina Czapska
Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Krakowa
1. Socjodemograficzna charakterystyka badanej próby
2. Poziom strachu przed przestępczością
2.1.Ocena ryzyka wiktymizacji (kognitywny komponent strachu przed przestępczością)
2.2. Emocjonalny komponent strachu przed przestępczością
2.3 Aktywne i pasywne zachowania ochronne
3. Indywidualne czynniki wpływające na strach przed przestępczością
3.1. "Zasoby osobiste" respondentów i ich znaczenie dla poczucia bezpieczeństwa
(optymizm i pesymizm uczestników badań)
3.2 Doświadczenia wiktymizacyjne
4.Społeczne relacje w sąsiedztwie (kontakty z sąsiadami i społeczna spójność)
5. Obraz dzielnicy w opinii badanych mieszkańców Krakowa
5.1. Najważniejsze problemy i skuteczne metody przeciwdziałania im
5.2. Atmosfera w dzielnicy
6. Wzory aktywności mieszkańców Krakowa
7.Wpływ postrzeganych właściwości Krakowa na poczucie bezpieczeństwa respondentów
7.1. Miejskie zagrożenia
8. Zaufanie mieszkańców Krakowa do instytucji
9. Globalne lęki a poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Krakowa
10. Podsumowanie
Janina Czapska, Krzysztof Krajewski
Podsumowanie
Aneks (kwestionariusz wywiadu)
Summary
256 stron, B5, oprawa miękka
