Książka Skrybowie i uczeni. O tym, w jaki sposób antyczne teksty literackie
przetrwały do naszych czasów stanowi wprowadzenie do krytyki tekstów i zarys tradycji
przekazu literatury antycznej. Znakomicie opisane ilustracje przedstawiają typy
rękopisów antycznych i średniowiecznych, a rzecz uzupełniają obszerne noty
bibliograficzne oraz indeksy. Bogate konteksty kulturalne i historyczne czynią z tej
książki pasjonującą lekturę z dziedziny historii kultury europejskiej.
"Dość ciekawa jest historia narodzin tej książki. Pewnego dnia - było to w
połowie lat sześćdziesiątych XX wieku - Peter Spicer, wówczas dyrektor departamentu
podręczników w Oxford University Press, otrzymał list od nauczyciela łaciny i greki ze
szkoły średniej. Jeden z podopiecznych tego nauczyciela poprosił go o wskazanie
jakiejś książki, opisującej w przystępny dla studentów sposób procesy historyczne,
w wyniku których teksty dzieł klasycznej literatury greckiej i łacińskiej przetrwały
do naszych czasów. Nauczyciel nie potrafił wskazać żadnego takiego opracowania
[...]".
Nigel Guy Wilson, Przedmowa do wydania polskiego
"Jest to szczególna historia kultury europejskiej pisana z perspektywy przetrwania i
obecności dzieł literatury klasycznej. Zarazem jest to studium kultury z pozycji
antropologii, dzieło o losach i historii tekstu, uwzględniające cały kontekst
kulturowy (oralność, piśmienność, wykształcenie twórców i odbiorców), w którym
teksty te funkcjonowały".
Z recenzji Włodzimierza Lengauera
Leighton Durham Reynolds i Nigel Guy Wilson to znani i uznani
filologowie klasyczni, profesorowie Uniwersytetu Oksfordzkiego. Zasłynęli z badań nad
transmisją tekstów literatury antycznej. Są ponadto wydawcami dzieł Seneki (Reynolds)
oraz Sofoklesa i Arystofanesa (Wilson) w prestiżowej serii Oxford Classical Texts.
Spis treści:
Przedmowa do wydania polskiego. 9
Przedmowa 13
Rozdział I
Starożytność. 15
1. Książki starożytne. . 15
2. Biblioteka aleksandryjska i filologia hellenistyczna .. 20
3. Inne prace uczonych hellenistycznych. 34
4. Książki i uczeni w republice rzymskiej. 37
5. Postępy badań nad tekstami we wczesnym cesarstwie. . 45
6. Archaizm w II stuleciu .. . 51
7. Kompendium i komentarz . . 54
8. Od zwoju do kodeksu . .. . 56
9. Pogaństwo i chrześcijaństwo w IV wieku na Zachodzie . .. 60
10. Subskrypcje tekstów. . 63
Rozdział II
Grecki Wschód i Bizancjum . . 69
1. Nauka o tekście i literatura w okresie cesarstwa rzymskiego .. 69
2. Kościół a studia klasyczne .. 74
3. Wczesne Bizancjum. 78
4. Teksty greckie na Wschodzie. . 82
5. Renesans IX wieku . 86
6. Późne Bizancjum. 95
Rozdział III
Łaciński Zachód .. . 113
1. Wieki Ciemne. . 113
2. Irlandia i Anglia .. 122
3. Misjonarze anglosascy .. 126
4. Teksty klasyczne na Wyspach . 127
5. Odrodzenie karolińskie . 129
6. Rozwój minuskuły karolińskiej .. . 131
7. Klasycy łacińscy w bibliotekach karolińskich . 133
8. Nauka o tekście w okresie karolińskim. 141
9. Zmierzch epoki Karolingów .. 147
10. Działalność mnichów z Montecassino .. 151
11. Odrodzenie XII-wieczne .. 151
12. Epoka scholastyki. . 157
13. Znajomość greki w średniowiecznym świecie zachodnim. .. 162
Rozdział IV
Renesans . .. 166
1. Humanizm . .. 166
2. Pierwsi humaniści. . 169
3. Konsolidacja humanizmu: Petrarka i jego pokolenie . .. 173
4. Coluccio Salutati (1331-1406). 181
5. Epoka wielkich odkryć: Poggio Bracciolini(1380-1459) . . 183
6. Filologia łacińska w XV wieku: Valla i Poliziano . 189
7. Studia greckie: dyplomaci, uchodźcy, bibliofile . . 196
8. Filologia grecka w XV wieku: Bessarion i Poliziano . . 200
9. Pierwsze drukowane teksty greckie: Aldus Manutius i Marcus Musuros .. 206
10. Erazm (1469-1536) 212
Rozdział V
Niektóre aspekty filologii porenesansowej. . 219
1. Kontrreformacja i szczytowa faza renesansu włoskiego. 219
2. Początki humanizmu i filologii we Francji .. 226
3. Niderlandy w XVI i XVII wieku .. . 236
4. Richard Bentley (1662-1742): studia klasyczne i teologiczne .. . 245
5. Początki paleografii. . 251
6. Porenesansowe odkrycia tekstów. 255
Palimpsesty. . 255
Papirusy 259
Inne manuskrypty. 262
Teksty epigraficzne .. 264
7. Epilog . .. . 268
Rozdział VI
Krytyka tekstu .. . 273
1. Wprowadzenie . 273
2. Rozwój teorii krytyki tekstu. 274
3. Stemmatyczna teoria recenzji 278
4. Ograniczenia metody stemmatycznej .. . 281
5. Wiek i wartość poszczególnych manuskryptów . . 284
6. Tradycja pośrednia. 287
7. Niektóre inne podstawowe zasady .. 290
8. Zepsucia tekstów .. . 291
9. Płynne formy przekazu: literatura specjalistyczna i popularna .. 306
10. Konwencje aparatu krytycznego .. . 311
11. Podsumowanie. . 313
Skróty . 316
Przypisy . . 318
Od tłumacza .. 376
Indeks manuskryptów . . 384
Indeks ogólny . 397
Objaśnienia do ilustracji .. . 417
Ilustracje [wkładka w tekście] . 423
440 stron, A5, oprawa miękka
