Głównym zadaniem teorii politycznej jest ustalanie zasad dobra społecznego,
możliwie jedynie na gruncie określonego systemu wartości, uogólnienia zaś poczynione
na bazie empirycznych obserwacji nie mają (i nie mogą mieć) waloru teoretycznego.
Autor konsekwentnie podtrzymuje to stanowisko w monografii poświęconej
teorii i praktyce demokracji, którą można potraktować jako uszczegółowienie wywodów
zawartych w NIEZBĘDNOŚCI TEORII POLITYCZNEJ, poprzez odniesienie ich do jednej kategorii
politologicznej, jaką jest demokracja.
Książka stanowi głos w dyskusji nad statusem współczesnej nauki o
polityce, co do którego nie ma wśród badaczy pełnej zgodności. Niezależnie od tego,
czy uzna się słuszność stanowiska Autora czy nie, jest to głos wyrazisty,
formułujący konkretne postulaty pod adresem teorii demokracji.
Z Przedmowy do wydania polskiego prof. dr. hab. A. Antoszewskiego
Spis treści:
Przedmowa do wydania polskiego
I Rozum, relatywizm i demokracja
Antyracjonalizm
Racjonalizm a zachowanie nieracjonalne
Teoria demokratyczna a współczesne normy demokratyczne Teoria demokratyczna a
argumentacja typu "od rzeczywistego do możliwego" Relatywizm, egalitaryzm i
uzasadnienie demokracji
II Związek teorii demokracji z demokracją
Przemoc, represje i relatywizm
Przemoc, przemiana społeczna i normatywizm
Obowiązek polityczny, posłuszeństwo i przymus
Normatywna pozycja przemocy w teorii obowiązku
Czy można uzasadnić przemoc
Przemoc, badania historyczne i analiza funkcjonalna
Przemoc a proces podejmowania decyzji
Porównawcza przemoc polityczna
Przemoc, natura ludzka i determinizm behawioralny
Przemoc a teoria demokratyczna
III Pułapki w tworzeniu teorii demokratycznej
Problem nieświadomego relatywizmu w teorii politycznej Ukryty relatywizm Schumpetera
Mimowolny relatywizm Niebuhra Socjologiczny relatywizm Tingstena Deterministyczny
relatywizm Macphersona Analiza relatywistyczno-normatywna Braybrooke\'a
IV Lekcja antydemokratycznego myślenia
Anarchizm a koncepcja demokratycznej władzy
Anarchizm a uczestnictwo
Miejsce tolerancji w demokratycznym systemie wartości
Czy tolerancja demokratyczna może być nieograniczona?
Represyjna tolerancja
Czy tolerancja może być wywrotowa?
Erozja rządów prawa
Instrumentalistyczna rewolucja
V Niewystarczalność apologetyki
Systemy wyborcze a uzasadnienie demokracji przedstawiane przez Henry'ego Bertrama Mayo
System demokratyczny jako norma
Teoria jako uzasadnienie praktyki
Demokratyczna apologetyka i demokratyczna ideologia
Poza uzasadnieniem: sprzeciw Thorsona wobec założeń epistemologicznych
VI Niewystarczalność teorii empirycznej
Teorie częściowe
Teorie systemowe
Funkcjonalizm strukturalny i analiza przyczynowo-skutkowa (inpul-output theory)
Behawioralna wizja demokracji Artysta fotografii Ograniczenia empirycznej teorii
demokratycznej
VII "Uczestnictwo" w teorii demokratycznej
Uczestnictwo a demokratyzacja Iluzja uczestnictwa Uczestnictwo a radykalizacja Demokracja
bezpośrednia a obywatelskość Uczestnictwo a natura ludzka Umowa społeczna a
uczestnictwo Uczestnictwo a relatywizm
VIII Dokąd prowadzi teoria demokratyczna?
Niewystarczalność "realizmu" Niewystarczalność "czysto
politycznego" podejścia
do teorii demokratycznej Teoria grup a nowy pluralizm
Teoria grup a prawa człowieka
Neopluralizmjako teoria władzy: dylemat rzeczywistej i potencjalnej władzy
Neopluralizm a relatywizm
Trzy rodzaje pluralizmu według Kelso Demokracja jako formalny aparat realizacji praw,
obowiązków i procedur Własność, równość i wolność
Model demokracji ochronnej Macphersona
Model demokracji bezpośredniej Macphersona
Czy własność jest normą? Rawls i jego krytycy
Wolność, równość i rozum w analizach deterministycznych i niedeterministycznych
Prudencjalizm (prudentialism) a umowa społeczna Sprawiedliwość a władza: demokratyczna
przemoc Totalitaryzm i redystrybucja własności Norma sprawiedliwości według Rawlsa a
teoria sprawiedliwości W obronie Yves\'a R. Simona Dobro wspólne a relatywizm Teoria
Simona w naszych czasach Behawioralizm, biosocjologia i zagrożenia wobec
biobehawioralizmu Postscriptum
Teoria polityczna i wolność polityczna: problem prognozowania Granice teorii
demokratycznej Czy teoria demokratyczna może na nowo uporządkować
społeczeństwo
Wpływ relatywizmu
304 strony, A5, oprawa miękka
